104 2-тарау. Клетка химиясы мен биоэнергетикаcы
Электрон тасымалы көпшілік клеткаларда АТФ-тің көп бөлігінің синтезін
жүргізеді
Химиялық энергияның көп бөлігі қоректік молекула ыдырауының соңғы қадамын-
да түзіледі. Осы соңғы процесс кезінде НАДН пен ФАДН
2
қоректік заттар ыдырауы
барысында
қабылдаған электрондарын, митохондрияның ішкі мембранасына еніп
орналасқан,
электрон тасымалдаушы тізбекке береді. Арнайы акцептор мен донор
молекулаларының көмегімен тізбек бойымен өткен кезде электрондар төмен энергия-
лы күйге ауысады. Электрондар босататын энергия мембрана бойымен Н
+
иондарын
(протондарды) митохондриялық компартменттің ішінен (матрикс) мембранааралық
кеңістікке (кейінірек цитозольге) айдайды да, Н
+
иондарының градиентін қалыптасты-
рады (
2.60-сурет
). Градиент клеткалардың негізгі энергия көзі болып табылады және
батарея сияқты қызмет атқарады. Осы реакциялардың ең маңыздысы фосфорильдену
көмегімен АДФ-тен АТФ-тің түзілуі болып табылады.
Электрон тасымалының соңында электрондар оттегі газы арқылы өтеді де, протон-
дар өздігінен оттегімен қосылып, суды түзеді. Енді электрондар төмен энергиялы күйге
көшті және барлық энергия тотыққан қоректік молекулалардан алынды.
Тотыға фос-
Достарыңызбен бөлісу: 
