Молекулалы кинетикалық теорияның негізгі қағидалары



жүктеу/скачать 0,66 Mb.
бет10/18
Дата03.06.2022
өлшемі0,66 Mb.
#36309
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18
ХІV) Тропиктік жыл – күн мен түннің жазғытұрғы теңелу нүктесінен Күннің қатарынан екі рет өтуіне кететін уақыт аралығы. Оның ұзақтығы 365,242196 орташа күн тәулігіне тең әрі ол мың жылда 5 с кеміп отырады. Тропиктік жыл қазіргі күнтізбенің негізі болып табылады. Тропиктік жыл ішінде жыл мезгілдері бір рет толық ауысып отырады. Астрономияда Тропиктік жылдың басы ретінде Күн көзінің орташа бойлығы 280 болатын мезет алынады. Осы мезеттен басталатын жыл бессельдік жыл деп аталады. Оның басы жуық түрде күнтізбелік жылдың басына сәйкес келеді.
Шоқжұлдыздар - аспан сферасындағы астроном-ғалымдармен бөлінген,бағытталуға көмек беретін аймақтар.Баяғыда шоқжұлдыз деп белгілі бір жарық жұлдыздармен пішін жасап тұрған аспан денелері аталған.Қазіргі таңда аспаннан 88 шоқжұлдызды көруге болады.Бұлар - шоқжұлдыздар. Вавилон, Мысыр, Қытай және Грекияның алғашқы астрономдары жұлдыздарды қарастырған кезде олардың кейбірінің жануарларға немесе аңыз-әңгімелердің кейіпкерлеріне ұқсас екенін аңғарған. Сөйтіп,оларға Торпақ (өгіз) немесе Персей (грек кейіпкері) деген сияқты атаулар берді. Кейіннен Телескоп сияқты өзге шоқжұлдыздар табылып, ат қойылды. Шоқжұлдыздар белгілі бір пішін жасап,бірге қозғалғанымен олар әртүрлі қашықтықта әрі бір-бірінен тым алыс орналасқан. Біз аспан күмбезінің солтүстік жартышарындағы жұлдыздарды ғана көре аламыз.Ал оңтүстік жартышардағы жұлдыздарды көруіміз үшін Антарктидаға сапар шегуіміз керек.Дегенмен де осы екі жарты шарды жалғастырып жататын шоқжұлдыздар да бар.Тек олар санаулы ғана. Көптеген шоқжұлдыздарды осыдан 2000 мың жылдан астам уақыт бұрын алғаш тапқан Қытай мен вавилонның астрономдары еді. Жұлдыздар ежелгі ғалымдардың қызығушылығын туғызды, бірақ телескоптар жоқ болғандықтан, олар көзге көрінетіндерге ғана атау берді. Шоқжұлдыздардың пішіндері мен өлшемдері әр түрлі болып келді. Егер шоқжұлдыздарды құрайтын жұлдыздары сызықтармен біріктірілмесе, аты берілген жануарды немесе заттарды тану әрдайым мумкін бола бермейді. Кейбір шоқжұлдыздардың екі немесе одан да көп атауы бар. Ежелгі гректер Орион шоқжұлдызын Аңшы шоқжұлдызы деп атаса ,ежелгі мысырлықтар Осирис деп атаған.
Шоқжұлдыздардың қазақша атаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Айдаһар шоқдұлдызы С (солтүстік жартышарда)

  2. Аққу шоқдұлдызы С

  3. Алтын балық шоқжұлдызы О (оңтүстік жартышарда)

  4. Андромеда шоқжұлдызы С

  5. Үстел тауы шоқжұлдызы О

  6. Бақташы (Сиыршы) шоқжұлдызы С

  7. Балықтар шоқжұлдызы Э (экваторда)

  8. Бикеш шоқжұлдызы Э

  9. Бұрыштық шоқжұлдызы О

  10. Бүркіт шоқжұлдызы Э

  11. Вероника бұрымы шоқжұлдызы С

  12. Геркулес шоқжұлдызы С

  13. Гидра шоқжұлдызы О

  14. Делбеші (Жетекші) шоқжұлдызы С

  15. Дельфин шоқжұлдызы С

  16. Ешкімүйіз шоқжұлдызы О

  17. Егіздер шоқжұлдызы С

  18. Жетіқарақшы (Үлкен аю) жоқжұлдызы С

  19. Жебе (Оқ) шоқжұлдызы Э

  20. Жұмақ құсы шоқжұлдызы О

  21. Желкен шоөжұлдызы О

  22. Жүгірген төбеттер (тазылар) шоқжұлдызы С

  23. Жылан

  24. Жыланбөктерген шоқжұлдыздары Э

  25. Керік шоқжұлдызы С

  26. Кескіш шоқжұлдызы О

  27. Кесіртке шоқжұлдызы С

  28. Киль шоқжұлдызы О

  29. Кит шоқжұлдызы Э

  30. Компас шоқжұлдызы О

  31. Корма шоқжұлдызы О

  32. Көгершін шоқжұлдызы О

  33. Кіші Арлан шоқжұлдызы С

  34. Кіші Арыстан шоқжұлдызы С

  35. Кіші Ат шоқжұлдызы С

  36. Қалқан шоқжұлдызы Э

  37. Қарақұрт (Кассиопея) шоқжұлдызы С

  38. Қарға шоқжұлдызы О

  39. Қасқыр (Бөрі) шоқжұлдызы О

  40. Қоян шоқжұлдызы О

  41. Құбылғы шоқжұлдызы О

  42. Лра шоқжұлдызы С

  43. Мерген шоқжұлдызы Э

  44. Микроскоп шоқжұлдызы О

  45. Мүсінші шоқжұлдызы О

  46. Насос шоқжұлдызы О

  47. Октант шоқжұлдызы О

  48. Оңтүстік Балығы шоқжұлдызы О

  49. Оңтүстік Тәж шоқжұлдызы О

  50. Оңтүстік Гидра шоқжұлдызы О

  51. Оңтүстік Кресті шоқжұлдызы О

  52. Оңтүстік Үшбұрышы шоқжұлдызы О

  53. Пегас (Пырақ) шоқжұлдызы С

  54. Персей шоқжұлдызы С

  55. Пеш (Ошақ) шоқжұлдызы О

  56. Сағат шоқжұлдызы О

  57. Садахана шоқжұлдызы О

  58. Сарышаян шоқжұлдызы О

  59. Секстант шоқжұлдызы Э

  60. Солтүстік Тәж шоқжұлдызы С

  61. Су құюшы шоқжұлдызы Э

  62. Суретші шоқжұлдызы Э

  63. Сыңармүйіз шоқжұлдызы Э

  64. Сілеусін шоқжұлдызы С

  65. Таразы (Мизан) шоқжұлдызы О

  66. Тауыс (Павлин) шоқжұлдызы О

  67. Телескоп шоқжұлдызы О

  68. Темірқазық (Кіші аю) шоқжұлдызы С

  69. Тоқты шоқжұлдызы С

  70. Тор шоқжұлдызы О

  71. Торпақ шоқжұлдызы С

  72. Тостаған шоқжұлдызы О

  73. Тукан шоқжұлдызы О

  74. Түлкішек шоқжұлдызы С

  75. Тырна шоқжұлдызы О

  76. Ұшқыш Балық шоқжұлдызы О

  77. Үлкен Арлан шоқжұлдызы С

  78. Үлкен Арыстан шоқжұлдызы С

  79. Үндіс шоқжұлдызы О

  80. Үшбұрыш шоқжұлдызы С

  81. Үшарқар-Таразы (Орион) шоқжұлдызы Э

  82. Феникс шоқжұлдызы О

  83. Центавр шоқжұлдызы О

  84. Цефей шоқжұлдызы С

  85. Циркуль шоқжұлдызы О

  86. Шаян шоқжұлдызы С

  87. Шыбын шоқжұлдызы О

  88. Эридан шоқжұлдызы О

  89. жүктеу/скачать 0,66 Mb.

    Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents