Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L


eMip мен  курес ушш ойлы бас кдна емес,  epix



Pdf көрінісі
бет11/298
Дата29.01.2022
өлшемі12,37 Mb.
#24525
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   298
eMip мен  курес ушш ойлы бас кдна емес,  epix, куиггарлык 
ce3iM де керек. Мше, дэл осы арада шындыкты дэлелдейтш 
гылыммен кдтар  оны кезге керсететш  керкем  эдебиет  те 
езшщ когамдык релш ойнай бастайды.
Эдебиеттщ кргамдык мэнш айткднда, ец алдымен, оныц 
таным тарапындагы мацызын атау шарт.  Кдндай 6ip керкем 
шыгарма  болсын,  ол  окырманга  бурын  беймшпм  eMipfli, 
шьшдыкгы, бейтаныс заманды, адамды танытады. Эр йтап 
окырман уппн бурын-соццы беймапим дуниенщ 
eciri 
секите. 
Сол 
eciKTi 
ашьш йргенде гана адам езше белпйз купиялар 
сырьша терендеп,  танымын байытпак.
20


Балъзакты ощимай француз турмысын,  Толстойды окымай 
орыс вм1рт, Абайды окымай казак тгрштгт быем деу агат.
Айтальщ, Бальзак.  Оньщ атакра “Адам эжуасы”  — XIX 
гасырдыц  алгашкы  жартысындагы  француз  когамыныц 
керкем тарихы мен сырлы iuexipeci.  “Адам ажуасындагы” 
мындаган адамдар тагдыры, тартысы, аракдтынасы аркылы 
Бальзак капитализмнщ адам айткысыз крркдулыгын, алтын- 
нын  аздыргыш  купон,  акщаныц  адамды  ануа  айналдырар 
сумдыгын,  сайып  келгенде,  буржуазияныч  бузык,  та  бул- 
fliprku табигатын таска тацба баскдндай танытады. Бальзак 
“Адам  эжуасыньщ”  алты сезшде  езш француз когамыныц 
“талай тарихшылар умыт кзддырган мшез-кулык, тарихын” 
жазатын хатшысымын деп есептесе, Энгельс онын романдар 
циклш  буржуазия  тарихшыларыныц  “гылыми  ецбегше” 
кдрама-карсы к;ойып,  “француз когамыныц нагыз тамаша 
реалистж тарихы” осы деп багалайды. Бутан Маркстщ еткен 
гасырдагы агылшын жазушылары туралы — олар ез шыгар- 
маларында “дуние жузше кутил саясатшылардьщ, публицис- 
тер  мен  моралисгердщ  6epi  жабылып  таныткднынан 
олдекдйда кеп саяси жене элеумегпк акикдтгар ашып бердГ’ 
деген niidpi сайма-сай келед1.
Муныц 6epi керкем едебиеттщ eMip танытудагы мацы- 
зын дэлелдещд.
1958  жылы  Ташкентте  еткен  Азия  мен  Африка  жазу- 
шыларыныц  туцгыш  конференциясында  6i3  Камерун 
жазушысы  Бенжамен  Матиптщ  Мухтар  Эуезовпен дидар- 
ласьш,  кецескенше куэ болдьпс
—  Мен казактар жайлы  бурын еш нэрсе естш-бшген  емес едам,
—  дед1 ол.  — Ал K,a3ip мен оларды  бшемш,  Timi, ете жаксы  бшемш, 
ойткеш  жуырда агылш ын тшшде Мухтар Эуезовтщ керемет ютабын 
окыдым.  М ен  тамаш а  адам  —  к азак  халкынын  акыны  Абаймен 
таныстым, оны ц  суйген  кыздары  —  Тогжанмен,  Эйгерхммен,  оныц 
абзал достарымен таныстым.  Мен  оларды жаксы керд1м,  бейне узак 
жылдар 6ipre турып, кайгы-куанышын 6ipre белюкен адамдай жаксы 
кершм.  Солармен 6ipre r im i (Лздщ даркдн даланыц туны к ауасымен 
тыныстаган  секиццмш.  Ш ынында  да,  казак дегенодз  галамат  сулу 
халык екен  гой!
Керкем шыгарма адамга eMiprti, »йне, осылай танытады; 
таныта тура, адамды тербиелейда. Бул арадан келш едебиеттщ 
котам ем1рщдеп тагы 6ip тамаша мацызы шыгады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   298




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет