Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L



Pdf көрінісі
бет87/298
Дата29.01.2022
өлшемі12,37 Mb.
#24525
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   298
    Бұл бет үшін навигация:
  • Kepcendci
uimiKTi”  жазу  устш де  эпопея  каЬармандарынын 
эркдйсысына алдын ала жан-жакгы “мшездеме” жазып,  ер 
алуан “психологиялык паспорт” толтырьш отарган.  Кызык 
жер1 — эр кешпкердщ мшез-кулкршдагы алты турл1 (деулет, 
когамдык,  махаббат,  акындык  ,  парасат  жэне  семьялык) 
ерекшелжке айрыкша назар аударган.
Мэселен, Лев Толстойдьщ колжазбасында Пьер Безухов 
былай мшезделйгп:
Деулет!.  0Keci аукэтты.  Баласы крлына тускеннщ  бэрш  шашьш- 
теккен, е й  рет кдрыз тэлеген, бас та тарткдн.  Крлы ашыц, ойынкумар, 
кедейлж дегенда  бшеда жене одан  саспайды.
Кргамдык едлкр.  Kici  таниды,  оп-онай  алдай  бшеда  де,  куледа. 
Кдласа,  би  ме,  бейшара  ма,  —  6epi  бола  алады.  0згеге  карайлауды 
суканы суймейиц, 6epiH e3i... Эдетген тыс атаккумар.  Бетщ бар, жузщ 
бар демейда, еркашан кдрсыласа кетеда.  Эдеп-тертш дегендер миына 
да  юрмейдь  Кдталдыгы  да  ш ек аз,  кайырымы  да  шетиз.
Сую  сипаты.  Шугыл,  елш -еш ш   суйеда  де,  суйгеншен  со  бойда 
жерш шыгады.  Эйелдерда e3ipeftumeft квред1. Эйелдер жиналган жерге 
атгап баскысы келме&й — 6epi акымак,- Жиренбейтшь..  (аякталмаган).
Акындьидсд  кдтысы.  Музыкага  жаны  кумар,'даусы  epi-cepi.  Эн 
салады.  Раш ык  болды  ма,  кездегенше  колы  жеткенше  eci  кетеда, 
Ресейда ж ан-теш мен суйеда,  достывда мыкгы.
Парасат жаты.  Берш  тез тусшедь  Барлык; жагынан сулу сейлейда. 
Алысты болжайды.  0 з  пелсапашылдыгынан e3i шошиды.  0лм ес eMip 
жайлы  жш   айтады,  берш   6uirici  кеп,  басы  катады.  Наполеонды 
кундейда.
Семья хал1.  в к е а  — министр француз. Атасы дипломат,  оны жек 
кереда.  Волконская  —  шеше жагынан  немере.  Анасы,  (?) туган...
Эрине,  бул  “мшездеме”  эпопеяны  жазу  усгшде  талай 
езгерюке ушырады, 
6ipaK 
Пьер Безуховтьщ журткд мал1м эдеби 
тулга ретшдеп жан дуниесше непз болганында дау жок,
Сейтш,  улы  жазушы  адам  мшезш  даралауга  аскдн 
жауапкершшкпен караган, ол ез кешпкерлершщ iiind 6rri- 
мш  букш  творчестволык  эрекепнщ  ен  бойында  6ip  сэт 
кезден таса кдддырмаган,  эр адамньщ акылын, ойын, ce3i- 
мш,  бшмш,  мэдениетш  ашкдн  устше  аша  берген.  взшщ 
осы эрекетшщ устшде ез кдкармандары керкем шыгарма-
104


даты  образдан  repi,  акикдт  ем1рдеп  кэдшп  ripi  ккллерге 
айналып,  автордьщ  ерюнен  тыс,  бул  “мулде  кдламаган 
харекеттер  жасай  берген” .  Мэселен,  Анна  Каренина, 
автордьщ эуелп жоспары бойынша “адам тундлгендей бузык, 
эйел”  болуга  тшс  ед1,  шын  тулгасын,  мшезш  даралай 
келгенде,  кесек,  курдел1,  тамаша,  тартымды  бейне  болып 
шыккдн.  03i айткдндай, автордьщ еркше багынбай кеткен.
Мундай жагдай 6ip Л.Толстой емес, кернекп кэламгер- 
лердщ бэршщ басында болтан.  Мэселен, Гаршиннщ “акыл- 
ды  етш  Kepcendci  келген  Kicici  алацгасар  б1рдеце”  болып 
шык,са,  Короленконыц  “адамы...  буйрыгына  багынбай, 
езшше  жэне  ез  мшезше  лайык,  эрекеттер  жасаган” .  Ал 
Тургеневтщ Базаровы болса,  автордьщ  “езш багындырьш, 
оган агымдагы дгни, саяси жэне элеуметтЬс мацызды мэсе- 
лелер турасындагы ез пйарлерш айтьш, ез атынан кунделгк 
жаздырьш” отырган.  Мшез1 эбден дараланган, тулгасы ripi 
Kici  дэрежесше  жетюзшген  кдЬарман  “тек  ез  калауымен 
гана харекет жасайгынын”* кзламгерлер тупл, кезщде Гегель 
“кдрияньщ”  e3i  де  атап  еткен  болатын.  Соган  Караганда, 
Пушкиннщ  Онегинге  к,оспак, болып  журген  “Татьянасы, 
мулде кутпеген жерден, куйеуге шыгып, Петербургтщ кай- 
дагы 6ip графымен кдшып кеткенш” айтьш куйзелуше илан- 
баска болмайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   298




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет