Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L
aKKepnrici немесе кез кергеш секщгц. Жацьшта уйленш, семья куруы, одан Куаныш деген езше тарткдн ул xepyi
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6ipaK
- Typi 6ipiH-6ipi толыкгыра, 6ip
| aKKepnrici немесе кез кергеш секщгц. Жацьшта уйленш, семья
куруы, одан Куаныш деген езше тарткдн ул xepyi, согыска Keryi, туткынга Tycyi, аулына аман оралуы, баягы командир! елде бастык екен, соныц кдрамагьша кайтып кеп, кой багуы, rinri, соныц жазьш берген летрмелеу жел сезш ез ce3i ете алмай, Алматыдагы жиналыс мшбесшен окып шыгуга кцналып азып-тозуына дейн eiu6ip крспасы жок, меп-мелдар шындык, Баягыда муныц “Батырлар жырын” мукабасы тозганш а окыганы бар, 6ipaK майдандагы кцмыл- эрекетгершде ешкандай “алпамыстык” та, “крбыландылык” та болган жок. Кешн 6ip отар койымен борайга ыгып, дуниенщ азабын бастан кеппреда, кэдамп карапайым адамныц кдукдры жеткен жерге дешн баратын гана кдйсарлык жасап, сурапылмен алысып байкдйды, 6ipaK “ Исрафилда жецгендей” ертепнщ ерлЫн жасау ещ тугш туеше де юрген емес. Коспанды образ репнде байыгггасак, оныц ем1рдеп сымбаты да, енердеп шынайылыгы да, мше, дэл осындай таза, табиги шыншылдытында жатыр. Ал образ негурлым табиги Ьэм шыншыл болса, согурлым тамаша болмак. Реалистж образ — нанымды образ: оныц мшез-кулкы, ю-эрекета, оны коршаган орта, оныц басынан ететш окцга... 6opi елшеул1, 6epi мелшерль бйткеш суреткер шыншыл образ жасау устшде езш шындык шецбершен шыгармайды, езш-ез1 мецгерш, кджегл жерде ылги ipicin отырады. 124 Реалистпс образ — типик образ. Ол бхзге кунде керш журген етене таныс сеюдценгенмен — “таныс бейтаныс” кептщ 6ipi кершгенмен — 6ipereft. © йткет енер деп шыншып образ вьпрдеп 6ip адамнан гана кеццрщген жок, б1рнеше адамнан жинакталып жене творчестволык, киялга суарылып шыгарылган. Дегенмен реалистйс образды романтикалык образга карсы крюга болмайды. Мандай адцы прогресшш эдебиетге образдыц жогарыда сипатталгандай ею Typi 6ipiH-6ipi толыкгыра, 6ip эстетикальпс, мурат максатында епз-кдтар eMip суруге тшс. К еркем дж эд1с секш д1, эдебиеттщ теп туралы мэселеш де 6i3 осы ецбектщ ушпшп бел1м1нде таратып талдамакдыз. Бул жолы, жалгыз-ак, осынау эдеби текгер (эп ос, лирика, драма) тургысынан аныктагандагы образдыц уш турш е, бул ушеушщ ерекшелшне гана азырак назар аударып eTneKni3. Эпикалык; образ — к еск ш -к ей т, мшез-кулкы, ic- эрекепмен тутас кершген epi толык, жинакгалган, api эбден дараланган тип. Мусшдеу мен мшездеу, диалог пен монолог, турлцце сез!мдер мен харакеттерд1 суреттеу секйш керкем бейне жасаудыц кеп-кеп амал-тэсшдер1 acipece эпикалык, образ ушш керек. ©йткеш мунда адамныц тур-тусш де, imiH де, iciH де кец суреттеп, мол керсетуге, терец epi жан-жакцы танытуга мумкшдгк бар. Оган эпикалык, шыгарманыц epici де, кушагы да ерин жетш жатыр. IQuipri казак эдебиетшдеп кдндай эпикалык образды алмайык, бэршен бурын, бхздщ кез алдымызга оныц сырткы Typi, кескш -кейт келеда: “басыныц кулакган жогары жер1 кдз жумьфткдсыццай” жалтыраган, жалтумсьщ, “не кьшайы- ны жок” кдтал сакцгы — жагаыз кезбен жан б1ткенге “тесше, сыздана кдрайтын” Кунанбай, шуда сакалы “тагалы ат тайып жыгылгандай такыр иегшен” сырганап шыкщытына уйлыга калган Жуман, кезшде наз, ерншде “ерке кулю, жумсак бшегш” жют мойнына салса, “хош шс, ыстык леплен” шар- пып кдлатын “мусшда Мукарама”, “салпы етек без кейлектщ шалгайын жогары кетерэт, ышкырлыгына кыстыра сала” аузы-басы суйревдеп, есскке юргсетш “тшмыли арык, Кдраха- тын...” Осы мусшдердщ кдй-кайсыс жүктеу/скачать 12,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|