Монография «Елтаным баспасы»



Pdf көрінісі
бет151/162
Дата15.12.2023
өлшемі14,19 Mb.
#138366
түріМонография
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   162
Байланысты:
Verstka (1)

 Ж.
, 2001:
109] бар. Алайда толық түрі қазақ 
жəне қырғыз тілдерінде ұшырасады. Жалпы мақал мағынасына үңілсек, 
онда қазақтардағы «жиен ел болмайды» деп, қыздың баласын əзілдеп, 
алыстатыны жəне «жиенге» қатысты басқа да мақалдар тізбегіндегі ай-
тылатын ойдан ұлттық ерекшелік байқалады.
Этникалық мəдениет – ұлттық мəдениеттің ең ежелгі қабаты, бастапқы 
базисі. Осы қабаттағы салт пен дəстүрлерде түркілер мəдениетінің 
ортақтығы мен ұқсастығының көрінісі жақсы сақталған. 
Түркі тілдестердің мəдени салтында кызға қатысты ырым-тыйымдар 
жиі кездеседі. 
«Кыз абруе кыл өстенде, кылдан төшсə – юл өстенде»; 
Кыз – курччакка, малай колынчакка тартыр»; «кызның кемле-
ге кемəеннəн күренə»; «Кызым (ұлым), сиңа
əйтəм, киленем, син 
тыңла
-
татар

«Кизим, сенга айтаман, келиним сен ешит»; Қизи 


231
бор
нинг нози бор» –
өзбек;
«Гызым, сана айдян, гелиним сен ешит»; 
«Гызы барың, нəзи бар» –
 туркмен.
Бұл, əрине, мұсылмандық менталитеттің ортақтығынан туған тіркес-
тер деуге болады. 
Түркі халықтарының арасында ертерек отырықшы болған түркі тілдес-
тер мəдениеті олардың тіршілік ету формасына тəуелді болған. Мəселен, 
татар жəне башқұрт тілдерінде омарташылық кəсібінің ежелден ерте 
дамығандығы байқалады. Зерттеушілер омарташылықты тіпті Х –Х11 
ғасырлардан қалыптасқан деген пікірді айтады. [http://www.dissercat.
com/content/leksika-pchelovodstva-tatarskogo-literaturnogo-yazyka]. 
Мысалы, 
«бал авыз», «бал əчемəс, кыз картаймас», «бал, бал 
диюдəн (дию белəн) авызда тат булмас», «бал балчык ашата», «бал да 
май эчендə йөзу», «бал кортының балы бар, балға хəтле назы бар», 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   162




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет