Монография «Елтаным баспасы»



Pdf көрінісі
бет125/162
Дата15.12.2023
өлшемі14,19 Mb.
#138366
түріМонография
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   162
Байланысты:
Verstka (1)

Аузына түсу ↓ 
 
 
 
1.Біреуге жем болу 
2.Ойға сап ету.
Өліп кете жаздау 

1.сұғанақтық көрсету
2.кез-келген іске жан-тəнін салу
3.қатты ұялу
4.жақсы көру, өбектеу. 
5.ашкөздік
Мағына ортақтығы бір фразеологиялық тұлғадан көрінеді. Бейне-
леу, сипаттау кезінде айтушы ауыспалы метафоралық мағына арқылы 
бірнеше көріністің суретін бір-ақ ауыз сөзбен жеткізе алады. Мұндай 
тіркес мағынасының сан түрлі мағыналық қырлары жалғаса туатын көп 
мағыналықтан жарыса туатын көп мағыналықтың ерекшеліктері бар. 
Олар: 

Жарыса туындаған көп мағыналықта алғашқы мағына соңғы 
мағынаға негіз бола алмайды.

Жарыса туатын көп мағыналық үшін əр түрлі ситуация қажет. 

Тіркестер арасында ассоциациялық байланыс болғанымен, олардың 
семантикасында жалғаса туған мағына сияқты мағына жақындығы бол-
майды. 


189

Жа
рыса туған көп мағыналықтың əрқайсысы тең дəрежеде дами-
ды.

Негізгі мағынадан алшақтап, мағыналық байланыс үзілсе омоним 
тіркестерге айналады.
Қазақ тіліндегі көпмағыналы фразеологизмдердің лексика-семан-
тикалық топтарын экстралингвистикалық факторлаға сүйене отырып, 
шартты түрде жүйелегенде төмендегі түрлерін айтуға болады.
ü
Адамдардың қалыптасқан дағдылы қасиеттері (мінез-құлқы, кəсіби 
ерекшеліктері) : 
бауы берік болу 

î
жас балаға құтты болсын айту;
î
бір нəрсенің берік, мықты болуы;
отқа май құю 

î
ырым, салт;
î
дау-дамай, ұрыс-керісті өршіте түсу;
құлқыны жаман

î
ниеті жаман, бұзық;
î
тамақсау, қомағай; 
î
Этномəдени фразеологизмдер:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   162




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет