Мағыналас фразеологизм сөздігінде

182
Сезім  жағдайына  қатысты  жоғары  эмоциялы  фразеологизмдердің 
күлу мен жылау ұғымдарының тіркестері өте бай, қатар құрамы жан-
жақты. Бұл фразеологиялық синонимдер мен антонимдердің жасалуына 
семантикалық процестің ортақ екендігін көрсетеді. Олардың арасындағы 
тығыз байланыстың бір көрінісі екеуінің де қатар құруға бейімділігі. 
Əдетте тілде мағыналас фразеологизмдердің қатары туралы жиі айты-
лады. Мысалдар да көбірек келтіріледі. Мысалы, бір заттың аз-көптігіне 
қарай айтылатын қатарларды салыстырайық: 
        КӨП, МОЛ  
 
 
 
АЗ 
 
Ат көпір  
 
 
 
Ат төбеліндей
Аузы-мұрнынан шығу  
 
Бір түйір
Аяқ алып жүргісіз   
 
Бір уыс
Бықып жату    
Бір шайнам  
Бырдай болып жату   Бір шөкім
Есеп жоқ    
 
 
Жоқтың қасы 
Жыртылып айырылу 
 
Жұмырына жұқ болмау
Иттен де көп 
 
 
Қасқалдақтың қанындай 
Құмырысқадай құжынау  
Саусақпен санарлықтай 
Оң жақтағы антонимдер əрі синонимдік қатар түзген əрі симметриялы 
синонимдік-антонимдік қатынаста тұр.
Алайда синонимдік-антонимдік қатарлар үнемі сандық бірлікте бола 
бермейді. Кейде мағыналастарға бір ғана антоним табылуы мүмкін. Мы-
салы: 
Қарсы мəнде айтылатын фразеологиялық мағына кейде бір тіркес 
құрамында байқалады. Мысалы:

жүктеу/скачать 14,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: