Қму кеАҚ ф /3-01/1 Қосымша «Қоршаған ортамен алмасу 1-2» силлабусына


Жұмыс 5. Кетле индексі бойынша немесе дене массасы индексі бойынша (ДМИ) негізгі дене массасын есепеу



бет4/4
Дата25.11.2023
өлшемі0,98 Mb.
#127719
түріСабақ
1   2   3   4
Жұмыс 5. Кетле индексі бойынша немесе дене массасы индексі бойынша (ДМИ) негізгі дене массасын есепеу.


Жұмыстың мақсаты: ДМИ- есептеп үйрену.
Жұмыс барысы: Мысалы, дене массасы 70 кг, бойы 160 см. Ондай болса ДМИ = 70000/160²= 2,66. Индекс Кетле индексі 24 тен аспауы тиіс.





Қорытынды: нәтижені қалыптымен салыстырып, тиісті қорытынды жасаңыз. Кетле индексі 24-тен аспауы керек. ДМИ көп болса ишемиялық аурулардың болуы қауіпті.


Жұмыс 6. Тамақтанудың тәуліктік рационын құруда мыналарды ескеру қажет:

  1. Тамақтанудың тәуіліктік рационындағы тағамдардың қоректілігі энергияның тәуіліктік шығынына сәйкес келу қажет (студенттер үшін – 12558 кДж 3000ккал).

  2. Тамақтану рационында ересектерге орташа шамамен мыналар болу қажет: Ақуыз- 100-110г., Майлар-80-100 г., Көмірсу 400-500 г., және дәрумендердің, судың және тұздардың бапты көлемі болуы қажет.

  3. Қабылдайтын тағамның қоректілігі тәулігіне төрт реттік тамақтануға байланысты бөлінеді: бірінші таңғы ас- 25- 30%, екінші таңғы ас- 10-15%, түскі ас- 40-50%, кешкі ас- 15-20%. Тамақтану күнделікті бірдей уақытта болу қажет.

  4. Таңғы ас пен түскі асқа ақуыздық тағам қабылдау, ал кешкі асқа сүтті және өсімдіктік тағамдар қабылдау ұсынылады.

  5. Тамақтану рационын құруда тамақ мөлшерін ескеру қажет, себебі тағам толық тойыну сезімін шақыру қажет (сенсорлық қанығу).

  6. Есіңізде болсын, қабылданған тамақтың бәрі бірдей сіңірілмейді. Азық-түліктің сіңімділігі орта есеппен жануарлардың тамақтануымен - 95%, көкөніспен - 80%, аралас тағаммен - 82-90% тең.



Жұмыс 7. Студенттер үшін тәуіліктік тағамдық рационын құру.
Жұмыстың мақсаты: Тамақтану рационының кестесін құрып үйрену.
Жұмыс барысы: Тамақтану рационының кестесін құру кезінде, ондағы арнайы кестелер бойынша анықталатын тамақтану тәртібінің берілгендері, тағам аттары, қабылданатын тағам массасы, ақуыз көлемі, май мен көмірсу көлемі, қоректік заттардың қоректілігінің бағасы (ақуыз, май, көмірсулар және қоректілік бағасы) енгізіледі.

Тамақтану тәртібі

Ондағы тағам мен өнім аты

Масса
(г).

Алынған азық-түліктің құрамы (г.)

Ккал саны

Ақуыздар

Майлар

Көмірсулар

бірінші таңғы ас (25- 30%)

1.Сүтті кеспе
- кеспе
- сүт
2.нан 3. ..........

250,0
30,0
250,0
100,0
.........

..........
............
............
............

...............
..............
..............
...............

..................
..............
...................
.................

..............
...............
................
.................

екінші таңғы ас
(10-15%)



















түскі ас (40-50%)





















кешкі ас (15-20%)



















Барлығы күніне:








































Қорытынды: Алынған деректерді қалыптымен салыстырыңыз (диетаны дайындау ережелеріне сәйкес)





  • Әдебиеттер:

Негізгі:
Косицкий Г. И. Аударған: Миндубаева Ф. А. Адам физиологиясы: оқулық / ред. Г. И. Косицкий, пер., жауап. ред. Ф. А. Миндубаева. - Алматы: Эверо, 1 том. - 2015. - 294 б
Сәтбаева Х.К. Адам физиологиясы : оқулық / Х. Қ. Сәтбаева, А. А. Өтепбергенов, Ж. Б. Нілдібаева. - 2-ші бас., эҝз. ж.толық. - Алматы : Эверо, 2011. - 663 с.
Судаков К. В. Аударған: Миндубаева Ф. А. Қалыпты физиология: оқулық / ҚММУ; ред. - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2015. - 864 б.: сур.
Судаков., Аударған: Қанқожа М.Қ. Адам физиологиясы. Динамикалық сызбалар атласы : оқу құралы / К. В. Судаков [и др.] ; ред. К. В.. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 464 б: сур.
Электрондық ресурстар
Тель Л.З Қалыпты физиология [Электронный ресурс] / Л. З. Тель, Н. А. Агаджанян, К. М. Хамчиев, В. И. Циркин ; редакциясын басқарғандар Л. З. Тель, Н. А. Агаджанян - М. : Литтерра, 2015. - 800 с. - ISBN 978-5-4235-0144-0 - Режим доступа:
http://www.studmedlib.ru/ru/book/ISBN9785423501440.html
(ЭБС «Консультант студента для медицинского вуза»)
Қосымша:
Сәтбаева Х.К. Адам физиологиясы : оқулық / Х. Қ. Сәтбаева, А. А. Өтепбергенов, Ж. Б. Нілдібаева. - 2-ші бас., эҝз. ж.толық. - Алматы : Эверо, 2010. - 663 с.
Электрондық ресурстар
Судаков К.В Калыпты физиология [Электронный ресурс] / Судаков К.В. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2015. - 864 с. - ISBN 978-5-9704-3200-6 - Режим доступа:
http://www.studmedlib.ru/ru/book/ISBN9785970432006.html
(ЭБС «Консультант студента для медицинского вуза»)
Судаков К.В Адам физиологиясы. Динамикалық сызбалар атласы [Электронный ресурс] / Судаков К.В. ж.б. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 464 с. - ISBN 978-5-9704-3123-8 - Режим доступа: http://www.studmedlib.ru/book/ISBN9785970431238.html
(ЭБС «Консультант студента для медицинского вуза»)
Сұрақтар

      1. Зат алмасу деген не?

      2. Ассимилияция, диссимилияция деген не? Тірі және өлі жүйелерде зат алмасудың ерекшелігі.

  1. Ағза тіршілігі үшін қоректік заттардың маңызы қандай?

  2. Жасушаларда ақуызды бөлу кезінде қандай ыдыраудың соңғы өнімдері түзіледі?

  3. Ағзаның әр түрлі жағдайлардағы қоректік заттардың қандай физиологиялық шамалары бар?

5. Әр түрлі жұмыс күшіне жұмсалатын энергия шығындары.
6. Ағзалардағы негізгі алмасу энергиясын тұтынатын үрдістер?
7. Ерлер мен әйелдердегі қалыпты негізгі алмасудың тәуліктік мәні (калорияда).
8. Тікелей және жанама калориметрия әдісі.
9. Ақуыздардың, майлардың және көмірсулардың калория мөлшері.
10. Зат алмасу дегеніміз не?

  1. Ассимиляция және диссимиляция дегеніміз не? Тірі және өлі жүйелердегі зат алмасудың айырмашылығы.

  2. Жасушаларда ақуызды бөлу кезінде қандай ыдырау өнімдер түзіледі?

  3. Қоректік заттардың ағза үшін маңызы қандай?

  4. Қоректік заттардың физиологиялық қалыптары қандай?

  5. Тамақтану рационын дайындау және бағалау ережелері.



Жағдайлық есептер (мысал)
1. Ауру науқас ер адамда, бойы 180 см, салмағы 100 кг, негізгі алмасуы - 1900 ккал (7953 кДж). Егер дененің беті 2,18 м2 болса, бұл мән қалыптыға сәйкес келе ме?
2. Бойы 155 см және салмағы 62 кг болатын әйелде негізгі зат алмасу 1610 ккал (немесе 6680 кДж) болды. Бұл қалыпты жағдай ма екенін анықтаңыз.
3. 2 сағаттық жұмыстағы энергия шығыны зертханада істейтін дәрігер-лаборанттың (салмағы 63 кг) қан жасушаларын санау кезінде, дәріскер дәрісті оқыған кезде, почтальон пошта таратып жүрген уақытта (салмағы 60 кг)- қандай болады?


Тест сұрақтары (мысал)
1. Көмірсулардың тотығуындағы тыныс алу коэффициенті майлар мен белоктардың тотығуынан гөрі жоғары?
A. олардың тез тотығу қабілеті
B. оларды ағзада соңғы өнімге дейін тотықтыруы
C. молекулааралық оттегінің мөлшері жоғары
D. түзілген СО2 мөлшері көбірек
E. олардың ағзадағы аралық өнімдерге дейін тотығуы

2. Қоректік заттардың пластикалық рөлі қандай?


A. энергия өндіріледі
B. бірқатар қайта құрулардан кейін олардан жаңа қосылыстар пайда болады
C. энергия денеде жинақталады
D. зат алмасу күшейтіледі
E. дене температурасын сақтайды

Приложение к работе 4.






Приложение для решения ситуационной задачи 3.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет