Музыкалық білім беру – музыкалық тәрбие, музыкалық бейімдеу, ынтасы сияқты т.б. ұғымдардың бірлігі,тұтастығы.
Музыкалық тәрбие беру термині екі мағынада қолданылады:
Тар мағынада психологиялық ұғымды – оқушының белгілі бір жекелеген сапалық қасиетін, тұлғалық ерекшелігін арттыру;
Кең мағынада – адамгершілікке, әсемдікке баулу.
Музыкалық оқыту термині де екі мағынада көрінеді:
Тар мағынада – оқушыларды музыкалық білімге, икемділікке, бейімділікке үйрету;
Кең мағынада – музыкалық бейімділігі, икемділігімен қатар оқушылардың шығармашылық әрекетіндегі сезімдік – құндылық қасиеттерін дамыту.
Оқушылардың музыкалық біліммен дамуы – музыкалық қызығушылығын, сезімін, қажеттілігін дамыту; музыкалық зейінін, жадын музыкалық шығармашылық ерекшелігін, орындаушылық, тыңдаушылық, тіпті композиторлық қабілет әрекетін жан-жақты дамыту болып табылады.
Музыкалық білім беру педагогикасы, соның ішіндегі музыкалық білім беру теориясы оқушыларды тек музыка мәдениетіне баулып қана қоймайды, сонымен қатар музыка өнерін тұтастай меңгеретін, соның әсерін, қызметін зерттейді.
Сол себептен де жалпы мектептерге арналған оқулықтар талқылауға түскен кезде Д.Б.Кабалевский «Музыка» атауына жіті көңіл қойып тоқталғанда, ол негізінен музыка өнерін емес, жалпы музыкалық мәдениетті айтқан болатын. Сондықтан да қазір Мемлекеттік стандарт бойынша «Музыка сабағы» делініп жүр. Музыкалық білім беру жүйесі (тәрбие, оқыту, дамыту) оқушының эстетикалық сезімін, көркемділікті, әсемдікті сезініп, түйсінуін өнер мен қоршаған ортаның бір-бірімен үйлесімділігін арқылы эстетикалық ләззат алуына жағдай жасайды. Музыкалық білім берудің бағыты – музыканы білуі, музыка туралы түсінігі, дағды мен шеберлігі, оқушының тәжірибешілігінің тереңдігі мен кеңдігі, музыкаға деген эмоционалды-құндылығы мен музыкалық шығармашылық іс-әрекетінің тәжірибесі.
2.Заманауи әдістемедегі музыка сабағы. Музыкалық білім беру әдістемесі – оқушыларға мектептегі музыка сабағының формасы, оны ұйымдастыру, өнер пәні ретінде ерекшелігі туралы мәлімет береді. Мектептегі сыныпта және мектептен тыс музыкалық-тәрбиелік, ұйымдастырушылық, насихаттаушылық жұмыстарға өткізуін үйретеді.
Қазіргі уақытта музыкалық білім беру əдістемесі мен музыкалық- педагогикалық тəжірибе музыка сабағының мазмұны мен ұйымдастырылуын анықтау жолдары мен құралдарына əр түрлі тəсілдерді жүзеге асырудың үлкен тəжірибесін жинақтады. Музыка пəнінің мұғалімі үшін бастапқы мəселе-музыка бойынша оқу бағдарламаларының бірін таңдау туралы мəселе. Оның негізінде жұмыс бағдарламасы құрастырылады, онда мұғалімнің музыкант педагогы ретіндегі жеке тұлғалық ұстанымы жəне осы бағдарлама жүзеге асырылатын педагогикалық шарттары ескеріледі. Барлық мектеп бағдарламалары өз мазмұнымен ерекшеленеді, олардың əрқайсысында оқу тақырыптарында көрініс беретін қандай да бір тақырыптық бағыт ұсынылады. Əр түрлі оқу бағдарламаларында сабақ құрудың логикасы мен барысы сəйкес келмейді, бірақ нақ осы ерекшелік мұғалімді белгілі бір оқу бағдарламасын таңдауда, өзінің жұмыс бағдарламасын əзірлеуде жəне нақты сабақтың тақырыбын құрастыруда бағыттайды. Музыкалық білім беру үдерісін ұйымдастыруда музыка сабағын құру мəселелері үлкен маңызға ие. Болашақ сабақты ұсына отырып, музыка мұғалімі оны тек жоспар – конспектіде немесе əдістемелік өңдеуде ғана емес, оның педагогикалық құрылымының нұсқаларын анық ұғынуы тиіс. Балалардың музыкамен тікелей қарым-қатынасы мұғалімнің алдын ала ойлаған жəне жасаған жоспарына белгілі бір түзетулер енгізеді. Кез келген сабақтың ажырамайтын жəне өзара байланысты қырлары мен Ой-сана-сезімдік, оны жоспарланған ретінде дəл жүргізу мүмкін емес екенін ескеру қажет. Ю. Б. Əлиев атап өткендей, сабақты жоспарлай отырып, мұғалім "тəрбиеленушіге" қайта топтастыру керек, тек осындай қайта топтастыру арқылы ғана сынып шаттыққа əкеледі, ойға, рухани күш-жігерге итермелейді" деп айтуға болады.
Л. В. Горюнова сабақта ең бастысы – рухани тəжірибені қалыптастыру деп санайды, бұл "əрбір сабақта оқушылар тəжірибе мен əсер арқылы көп қырлы өнер, адам сезімінің қанша реңктері мен күйлері оған үн қатады деп сенді".
Сабақтың кез келген тақырыбын нақты іске асыру көптеген шешімдерді болжайды. Сабақтың мазмұны мен ұйымдастырылуын ойлай отырып, мұғалім балаларға музыка түсінігін, оны жан тереңіне дейін қозғағанын білуі тиіс. Сабаққа деген осындай көзқарас көптеген педагогикалық міндеттерді шешу жолдарын табуға көмектеседі. Музыкалық білім берудің қазіргі заманғы педагогикасы музыка сабағының ерекшелігі туралы мəселені зерттеуде үлкен тəжірибе жинақтады.
Л.Гродзенская сабақ драматургиясын құру үшін əртүрлі музыкалық құрылымдарды бөлді: үш бөлшекті форма, рондо, вариация. Əр таңдалған құрылым қандай да бір көркем-педагогикалық міндетке байланысты болды. Бұл музыка немесе музыкалық драматургия күшін түрлендіретін жағдайда, сонаталық форманы қолдануға болады. Барлық ғасырларда жақсылық пен зұлымдықтың күш-жігері өзара күресте өрілгендігін көрсету маңызды, жəне бұл қарсы тұру үнемі музыкалық өнерде көрініс табады. Сабақтың басында осы идеяны ашу үшін оқушылар əр түрлі іс-əрекеттерде: əн айту, музыкалық-пластикалық қозғалыстарда өсіп келе жатқан интриганы бейнелеуге белсенді қатыса алады. Ол балаларды музыканы қабылдауға қалай даярлайтынына көп нəрсе байланысты: бұл ең алдымен балаларға түсінікті жəне қызықты сипаттамаларды, ассоциациялар мен салыстыруларды, болашақ қиял мен қиялды көрсететін, күш-жігердің тірі күресін қабылдауға көмектесетін тақырыптарды түрлендіру шеберлігі. Балалар вокалдық, аспаптық жəне пластикалық формадағы тақырыптар мен əуендерді интонациялай отырып, қатыса алатын соңғы реприз(ызыңдап, қалшылдап дем алу).