Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| "АБАЙ ЖОЛЫ" - М.Әуезовтің әлемге әйгілі роман-эпопеясы. "А.Ж." - қазақтың көркем
прозасын классик. деңгейге көтеріп, әлем әдебиетіне биік эстет. талғам, көркемдік қуат әкелген үздік туынды. Әуезов өзінің роман-эпопеясында қазақ халқының, оның ұлттық дәстүрін барлық қырынан жан-жақты ашып көрсеткен. Қазақтың дана ұлы Абай образын.шығарм.және қайраткерлік тұлғасын сөз өнерінде өзгеше даралықпен сомдаған. "А. ж," роман-эпопеясына шетелдік қаламгерлер Луи Арагон, Н.Тихонов, Б.Матип, т.б. жоғары баға берді. Әуезов алғашқыда романға "Телғара" деген ат бермек болды. Автордың алғашқы мөлшерлеуінде роман үш кітаптан құралмақшы болатын. Алайда жұмыс барысында оның шеңбері кеңейтіле түсті. Әуезов алғашқыда екі кітаптан тұратын "Абай", онан кейін мұның жалғасы болып табылатын "Абай жолы" (бүұ да екі кітаптан тұратын) романын жазды. 1-кітабы 1942, 2-сі 1947, 3-сі 1952, 4-томы 1956 ж. жарыққа шықты. Алғашқы екі кітаптан тұратын "Абай" романы үшін жазушыға КСРО Мемл. сыйлығы (1949) беріліп, төрт томдық "А. ж." роман-эпопеясы жарық көргеннен кейін, ол Лениндік сыйлықтың лауреаты (1959) атанды. Жазушы ойшыл, ақын Абайды басты кейіпкер етіп ала отырып, айналасына топтаскан көптеген қаһармандармен тығьз қарым-қатынас үстінде жан-жақты ашады. "А. ж," роман-эпопеясында казақ халқының этногр., діни, жалпы мәдени-танымдық дәстүрлері: жаз жайлауға көшу, құдалыққа бару мен той жасау, кісі өлімі мен аза тұту, ас беру, жұт, болыс сайлауы, дауға билік айту, аң аулау мен табиғат көріністері, т.б. - бәрі бар. Оқиғалар мен фактілерді баяндау үстінде жазушы өмірлік тартысты барынша ашып көрсетуге, оның әлеум. мәнін күшейтуге тырысады. Белгілі фактілердің шеңберімен шектелмей, қажет жағдайда бүкіл баяндаудың барлық желісін бір түйінге келтіру үшін, басты мәселелерді бір арнаға түсіріп, түйістіру үшін болған оқиға барысын өзгертіп, өзінше қиыстырып, жаңғыртады. Романдағы түгелдей немесе жарым-жартылай ойдан шығарылған көптеген кейіпкерлердің тағдырлары өмірде болғандай кескін-кейіпке ие болып, жалпы тарихи даму бағытымен байланысты, біртұтас көркемдік ойдың өзегімен тығыз ұштасып жатады. Тарихи оқиғалар мен фактілердің бәрі роман-эпопеяның бүкіл мазмұнымен тығыз ұштасып, шығарманың көркемдік өміріне орайлас мән-мағынасы басқаша ашыла түседі. Жазушы көркем шығарманың өз заңдылықгары мен мүмкіндіктерін толық пайдалануға күш салды. Яғни жазушы кейіпкердің өмірде болған адамның жай көшірмесі ғана болмай типті тұлға дәрежесіне көтеріліп суреттелуін ұтымды көрді. "А. ж." эпопеясының ұлттық әдебиетіміз бен мәдениетімізді, ана тілімізді өркендетудегі рөлі орасан зор. Эпопеяның кең мағынасында тарих, этногр. секілді ғылымдар тұрғысынан қарағанда да танымдық мәні аса күшті екенін кезінде акад. К.Сәтбаев атап көрсеткен болатын. "А. ж." дүние жүзі халықтарының 116 тіліне аударылған. 200 томдық "Әлем әдебиеті кітапханасы" топтамасында 2 том болып басылды. жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|