Национальной академии наук республики казахстан

Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
42  
BULLETIN OF NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES  
OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN 
ISSN 1991-3494 
Volume 1,  Number 353 (2015),  42 – 46 
 
 
THE ELECTROCHEMICAL BEHAVIOR OF NICKEL ELECTRODES 
DURING POLARIZATION ALTERNATING CURRENT  
IN A HYDROCHLORIC ACID SOLUTION  
 
A. B. Baeshov
1
, G. S. Bekenova
2
  
 
1
Institute of Organic Catalysis and Electrochemistry named after D.V. Sokolsky, Almaty, Kazakhstan, 
2
University named after Suleiman Demirel, Kaskelen, Kazakhstan 
E-mail: Bayeshov@mail.ru; najen@mail.ru 
 
Кеу words: electrode, current efficiency, alternating current, electrolysis.  
Abstract. Nowadays nonferrous metal industry is interested in using hydrometallurgical processes which are 
more cost-effective and ecologically-safety than pyrometallurgical ones. The demand for nickel and its alloys which 
are widely used in everyday life and industrial processes is increasing rapidly. By studying the ways of getting 
needed compounds by melting nickel in metal type or solid wastes containing nickel, we can not only increase the 
resources of this metal but also decrease the production cost of its components.  
The article studied the electrochemical behavior of nickel electrode polarization at AC power frequency in 
hydrochloric acid solution. The influence of the main parameters of the output current dissolution is investigated. It 
has been established that the maximum value of current efficiency of dissolution of nickel reaches 120 A / m
2
, which 
shows the effectiveness of the electrochemical method for obtaining the compound of nickel. 
 
 
УДК 541.13 
 
АЙНЫМАЛЫ ТОКПЕН ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНҒАН  
НИКЕЛЬ ЭЛЕКТРОДТАРЫНЫҢ ТҰЗ ҚЫШҚЫЛЫ  
ЕРІТІНДІСІНДЕГІ ҚАСИЕТІ 
 
Ə. Б. Баешов
1
, Г. С. Бекенова
2
  
 
1
Д. В. Сокольский атындағы Органикалық катализ жəне  
электрохимия институты, Алматы, Қазақстан, 
2
Сүлеймен Демирел атындағы университет, Қаскелен, Қазақстан 
 
Тірек сөздер: электрод, ток бойынша шығым, айнымалы ток, электролиз. 
Аннотация.  Бұл  мақалада,  никельдің  өндірістік  жиіліктегі  айнымалы  токпен,  тұз  қышқылы  ерітінді-
сінде  поляризациялау  кезіндегі  электрохимиялық  қасиеттері  алғаш  рет  жан-жақты  зерттелді.  Никельдің 
аталмыш  ортадағы  электрохимиялық  еруінің  ток  бойынша  шығымына  əртүрлі  параметрлердің  əсерлері 
зерттеліп,  оптимальды  жағдайда  есептелген  никельдің  еруінің  ток  бойынша  шығымы 1 М  тұз  қышқылы 
ерітіндісінде 120 %-ға  жететіні  анықталды.  Алынған  нəтижелер  никель  қосылыстарын  электрохимиялық 
жолмен алудың тиімділігін көрсетеді. 
 
Никельдің қосылыстарын белгілі əдістермен алу күрделі, қымбат жəне экологиялық тұрғыдағы 
талаптарға сай бола бермейді. Сондықтан никельдің бейорганикалық қосылыстарын алудың арзан 
əрі тиімді қарапайым əдістерін табу, қазіргі күнгі шешілмеген сұрақтардың бірі болып отыр. 
Алдын-ала  жүргізілген  зерттеулер  никельдің  қосылыстарын  алудың  перспективті  əдістерінің 
бірі – никельдің  металл  түріндегі  қалдықтарын  электрохимиялық  жолмен,  айнымалы  токпен 
поляризациялау арқылы сулы ерітінділерде ерітіп алу болып табылатындығын көрсетіп отыр.  

ISSN 1991-3494                                                                                                                                                № 1. 2015 
 
 
43 
Қазіргі  кезде  əртүрлі  металдардың  өндірістік  айнымалы  токпен  поляризациялау  кезіндегі 
электрохимиялық  қаситеттері  жан-жақты  зерттелуде [1-3]. Алайда,  əдебиетте  никель  электрод-
тарын  жоғарыда  көрсетілген  өндірістік  айнымалы  токпен  поляризацияланған  кездегі  электро-
химиялық қасиеттері туралы мəліметтер мүлдем жоқтың қасы.  
Никельдің  тұз  қышқылы  ерітінділеріндегі  электрохимиялық  қасиеттеріне  əртүрлі  параметр-
лердің:  айнымалы  ток  тығыздығының,  қышқыл  концентрацияларының,  электролиз  ұзақтығы  мен 
электролит температураларының елеулі əсер ететіндігі көрсетілді.  
 
Алынған нəтижелер жəне оларды талқылау 
 
Зерттеу  жұмыстары  барысында  тұз  қышқылы  ерітінділеріндегі  айнымалы  токпен  поляри-
зацияланған  екі  никель  электродының  еруінің  ток  бойынша  шығымына  жəне  еру  мөлшеріне: 
айнымалы  ток  тығыздығының,  қышқыл  концентрациясының,  электролиз  ұзақтығының  жəне 
электролит температурасының əсерлері қарастырылды 
Алдын-ала жүргізілген зерттеулер бойынша айнымалы токпен никель электродын қышқылды 
ортада  поляризациялағанда  оның  еруі  жүретіндігін  көрсетті.  Сол  себепті  тұз  қышқылы  ерітін-
дісінде  айнымалы  ток  тығыздығын 100-2000 А/м
2 
арттырғанда  никель  электродтарының  еруінің 
ток  бойынша  шығымы 45 %-дан 120 %-ға  дейін  өскендігін  байқауға  болады (1-сурет, 1-қисық). 
Электродтарды поляризацияламай 30 минут 3 М тұз қышқылына салып қойғанымызда, 15,6 мил-
лиграмм  никель  еріді.  Ал  айнымалы  токпен  поляризацияланған  никель  электродтарындағы  ток 
тығыздығы 2000 А/м
2
  болғанда,  жоғарыда  көрсетілген  уақытта 1200 мг,  ал  тұрақты  ток  кезінде 
анодты поляризациялағанда - 200 мг металл иондары ерітіндіге өтеді. 
 Сондай-ақ,  салыстыру  мақсатында  тұрақты  токпен  поляризациялау  арқылы  электролиз 
жүргізілді.  Анодтағы  ток  тығыздығының  өсуі  никель  электродтарының  еруінің  ток  бойынша 
шығымын  төмендететіні  анықталды (1-сурет, 2-қисық).  Никель  электродтарының  тұз  қышқылы 
ерітіндісінде  тұрақты  анодты  токпен  поляризациялау  кезінде  еруінің  ток  бойынша  шығымының 
төмендеуін, жоғары ток тығыздықтарында электродтардың бетінде қосымша реакциялардың жүру 
жылдамдығының артуымен жəне металдың пассивациялануымен түсіндіруге болады.  
Никель электродының тұз қышқылды ортада еру мөлшеріне ток тығызды-ғының əсері 1-сурет, 3-4 
қисықтарда  көрсетілген.  Айнымалы  токпен    поляризациялау    кезінде    никель    электродтарының 
еруінің ток бойынша шығымның 100 %-дан жоғары болуын, оның потенциалы теріс металл ретінде 
химиялық жолмен де еруімен түсіндіруге болады. 
 
 
=0,5 сағ; t=25
0
C; [HCl]= 1M. 
 
1-сурет – Никель электродындағы айнымалы (1, 3) жəне анодтағы (2, 4) ток тығыздықтарының  
электродтың еру мөлшеріне (3, 4) жəне оның еруінің ток бойынша шығымына (1, 2) əсері 

Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
44  
Екі никель электродын тұз қышқылы ерітіндісіне салып, айнымалы токпен поляризациялаған 
кездегі еруін былай түсіндіруге болады: Əрбір никель электроды, айнымалы токтың анод жартылай 
периодында 1-реакция негізінде металл иондарын түзе ериді.  
Ni – 2e 
Ni
2+ 
E
0
=-0.250B
                                                                                             
(1) 
Ал айнымалы токтың катод жартылай перидында электр потенциалы теріс жəне тотықсыздану 
аса  кернеулігі  жоғары  болғандықтан,  түзілген  никель  иондары  қайта  тотықсыздана  алмайды. 
Нəтижесінде,  катодты  жартылай  периодында  сутегі  иондарының  разрядталуы  ғана  жүреді (2-
реакция). 
2Н
+
 + 2е 
 Н
2 
                                                                  (2) 
Электролиз  нəтижесінде  никельдің  бағытталған  еруі  байқалады,  ал  түзілген  никель  иондары 
ерітіндідегі Cl
-
 иондарымен əрекеттесіп никель (ІІ) хлориді түзілді (3-реакция). 
Ni
2+
 + 2Cl
-
 
 NiCl
2
                                                                (3) 
Гидратталған никель (ІІ) хлориді жасыл түс береді [4]. 
Егер  назар  аударатын  болсақ,  ток  тығыздығы 1000 А/м
2
  жəне  одан  да  жоғарғы  мəндерге  ие 
болғанда,  никельдің  еруінің  ТШ  жəне  еру  мөлшері  айнымалы  токпен  поляризациялау  кезінде, 
тұрақты токпен салыстырғанда 2-5 еседен аса жоғары екендігін байқауға болады.  
Əдетте, металдардың анодты еруі, металл бетіндегі оксидтердің немесе қиын еритін тұздардың 
түзілуімен  күрделене  түседі.  Тəжірибелер  кезінде  қышқылдығы  орташа  ерітінділерде  никельдің 
анодтық еруі баяулап, пассивацияланады, яғни тежелу байқалады. Алайда, электролит құрамында 
хлор  иондарының  болуы  никель  анодындағы  пассивацияны  жоюға  мүмкіндік  береді.  Хлор  ион-
дары  анодта  адсорбцияланып,  оттегі  атомдарының  адсорбциясына  кедергі  жасайды [5]. Мұндай 
тұжырымдаманың  дұрыстығына,  хлор  иондары  концентрациясын  арттыру  кезінде,  никельдің 
еруінің ток бойынша шығымының жоғарылауы дəлел болып табылады.  
2-суретте,  ерітіндідегі  тұз  қышқылы  концентрациясының,  никель  элек-тродтары  еруінің  ток 
бойынша  шығымына  əсері  көрсетілген.  Зерттеу  нəтижелері  бойынша,  тұз  қышқылы  концентра-
циясын 0,5-3 М-ға  дейін  арттырғанда  айнымалы  токпен  поляризацияланған  никель  электродтары 
еруінің ток бойынша шығымы 70 %-дан 98 %-ға дейін жоғарылады  (2-сурет, 1-қисық).  Сондай-ақ, 
тұрақты токпен анодты поляризациялау кезінде қышқыл концентрациясын арттыру, еріген никель 
электродтарының еруінің ток бойынша шығымын 21 %-дан 48 % -ға дейін жоғарылатты (2-сурет, 
2-қисық).
 
  
 
і = 500 А/м
2
; 
 = 0,5 сағ; t = 25 
0
С.  
 
2-сурет – Айнымалы (1, 3) жəне тұрақты (2, 4) токпен поляризацияланған никель электродтарының еруінің  
ток бойынша шығымына (1, 2) жəне еру мөлшеріне (3, 4) тұз қышқылы концентрациясының əсері 

ISSN 1991-3494                                                                                                                                                № 1. 2015 
 
 
45 
Тұз  қышқылы  ерітіндісінде  электролиз  ұзақтығының  никель  электродтары  еруінің  ток 
бойынша  шығымына  əсері 3-суретте  көрсетілген.  Тұз  қышқылы  ерітіндісінде  айнымалы  ток 
тығыздығын 500 А/м
2
,  электролиз  ұзақтығын 0,1-2,0 сағатқа  дейін  жоғарылатқанда  никель 
электроды еруінің ток бойынша шығымы 50 %-дан 122 %-ға дейін артты (3-сурет, 1- қисық). 
 
i = 500 А/м
2
, [HCl]= 1 M, t = 25 
0
С. 
 
3-сурет – Никель электродтарын тұз қышқылы 
ерітіндісінде айнымалы (1, 3) жəне тұрақты (2, 4) 
токпен поляризациялағанда еруінің ток бойынша 
шығымының (1, 2) жəне еру мөлшеріне (3, 4) 
электролиз ұзақтығының əсері
 
Электролиз  ұзақтығын  арттырған  сайын  никель  электродтары  еруінің  ток  бойынша  шығы-
мының  артуын,  электрод  бетіндегі  оксидтік  қабаттың  уақыт  өткен  сайын  катодты  жартылай 
периодта тотықсызданып, никельдің активті күйге өтіп потенциалы теріс металл ретінде қышқыл 
ерітінділерде еруімен түсіндіруге болады. Сонымен қатар тұрақты токпен поляризациялау кезінде 
электролиз  ұзақтығының  никель  электродының  еруіне  əсерін  қарастырдық.  Мұнда  никель 
электроды  еруінің  ток  бойынша  шығымы 56 %-дан 22 %-ға  дейін  төмендеуі  байқалады.  Мұны 
анодты  поляризацияланған  никель  электродтарының  пассивтенуімен  түсіндіреміз (3-сурет,                     
2-қисық).  
Никель  электродының  тұз  қышқылды  ортада  еруіне  электролиз  ұзақ-тығының  əсерінен 
электрод  массасының  өзгеруі 3-сурет, 3-4 қисықтарда  көрсетілген.  Айнымалы  токпен  поляри-
зацияланған никель электродының еруі, тұрақты токпен салыстырғанда 3-4 есе жоғары. 
Тұз қышқылы температурасының никель электродтары еруінің ток бойынша шығымына жəне 
еру жылдамдығына əсері 4-суретте көрсетілген. Зерттеу нəтижелері бойынша 500 А/м
2 
айнымалы 
ток  тығыздығында  ерітінді  температурасын 20-80 
0
С  дейін  жоғарылатқанда  никель  электродтары 
еруінің ток бойынша шығымы 75 %-дан 95%-ға дейін артты (4-сурет, 1-қисық). Сондай-ақ тұрақты 
токта  ерітінді  температурасын  көтеру  кезінде  де  ток  бойынша  шығымның жоғарылауы байқалды 
(4-сурет,  2-қисық).   Никель   электродының   тұз  қышқылды  ортада  еруіне  электролит  темпера- 
 
 
=0,5 сағ.; і=500А/м
2
; [HCl]= 1 M. 
 
4-сурет – Тұз қышқылы ерітіндісінде айнымалы (1, 3) жəне тұрақты (2, 4) токпен поляризациялау кезіндегі  
никельдің еруінің ток бойынша шығымына (1, 2) жəне еру мөлшеріне (3, 4) электролит температурасының əсері 
 

Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан  
 
 
   
46  
турасының  əсерінен  электрод  массасының  кемуі 4-сурет, 3-4 қисықтарда  көрсетілген.  Бөлме 
температурасында  зерттеу  жағдайында 350 мг  металдық  никель  ерісе,  электролиті 80 
0
С  дейін 
жоғарылатқанда 490 мг  никель  ерітіндіге  өтті.  Ерітінді  температурасы  жоғарылаған  сайын  ток 
бойынша  шығымның  сызықты  түрде  артып  отырғанын  көреміз.  Температуралы-кинетикалық                 
(lgi – 1/T
 
·
 
10
3
) əдіспен анықталған активтендіру энергиясының орташа мəні Е
акт
=3,75 кДж/моль-ге 
тең болды. Бұл никельдің еруінің диффузиялық жағдайда жүретіндігін көрсетеді. 
Қорыта келгенде никельдің өндірістік жиіліктегі айнымалы токпен, тұз қышқылы ерітіндісінде 
поляризациялау кезіндегі электрохимиялық қасиеттері алғаш рет жан-жақты зерттелді. Никельдің 
аталмыш  ортадағы  электрохимиялық  қасиеттеріне  əртүрлі  параметрлердің:  айнымалы  ток  тығыз-
дығының,  қышқыл  концентрацияларының,  электролиз  ұзақтығы  мен  электролит  температура-
ларының елеулі əсер ететіндігі көрсетілді. Оптимальды жағдайда есептелген никельдің еруінің ток 
бойынша  шығымы 1 М  тұз  қышқылы  ерітіндісінде 120 %-ға  жететіні  анықталды.  Бұл  нəтижелер 
никель  қосылыстарын  алуда  айнымалы  токты  пайдаланудың  экономикалық  жəне  экологиялық 
тиімді екендігін көрсетті.  
 
ƏДЕБИЕТ 
 
[1]  Баешов  А.Б.,  Сарбаева  Г.Т.,  Баешова  А.К.,  Журинов  М.Ж.  Электрохимическое  поведение  свинца  в  водных 
растворах при поляризации промышленным переменным током // Поиск. – 1996. – № 1. – С. 7-12. 
[2]  Жылысбаева  Г.Н.,  Баешов  А.Б.,  Бейбитова  А.  Исследование  электро-химических  процессов  при  поляризации 
медных электродов переменным током в кислых растворах // КИМС. – 1996. – № 6. – С. 34-38. 
[3] Баешов А.Б., Сулейманова Д.З., Сарбаева Г.Т. Растворение биполярного титанового электрода при поляризации 
переменным током // В кн: Вестник КазГУ, Серия химическая. – Вып. 2. – Алматы, 1995. – С. 22-28. 
[4] Хайфец В.А., Грань Т.В. Электролиз никеля. – М.: Металлургия, 1975. – 333 с. 
[5]  Каплан  Б.Я.,  Пан  Р.Г.  Вольтамперометрия  переменного  тока // Методы  аналитической  химии. – М.:  Химия, 
1985. – 264 с. 
 
REFERENCE 
 
[1] Baeshov A.B., Sarbaeva G.T., Baeshova A.K., Zhurinov M.Zh. Electrochemical behavior of lead in aqueous solutions 
with industrial alternating current polarization. Poisk, 1996, 1, 7-12. (in Russ.). 
[2] Zhylysbayeva G.N., Baeshov A.B., Beibitova A. Study on the electro-chemical processes with copper electrodes 
polarization by alternating current in acidic solutions. KIMS, 1996, 6, 34-38. (in Russ.). 
[3] Baeshov A.B., Suleimanova D.Z., Sarbayeva G.T. Dissolution of the bipolar titanium electrode with polarization by 
alternating current. In book: KazNU Bulletin, Chemical series .Num.2. Almaty, 1995. S.22-28. (in Russ.). 
[4] Heifez V.A., Gran T.V. Nickel electrolysis . M.: Metallurgiya, 1975. 333 p. (in Russ.). 
[5] Kaplan B.Ja., Pan R.G. Voltammetry of alternating current // Methods of analytical chemistry. M.: Himija, 1985. 264 p. 
(in Russ.). 
 
 
ЭЛЕКТРОХИМИЧЕСКОЕ ПОВЕДЕНИЕ НИКЕЛЕВЫХ ЭЛЕКТРОДОВ  
ПРИ ПОЛЯРИЗАЦИИ ПЕРЕМЕННЫМ ТОКОМ В РАСТВОРЕ СОЛЯНОЙ КИСЛОТЫ 
 
А. Б. Баешов, Г. С. Бекенова 
 
1
D. V. Sokolsky Institute of Organic Catalysis and Electrochemistry, Almaty, Kazakhstan, 
2
Университет им. Сулеймана Демиреля, Каскелен, Казахстан 
 
Ключевые слова: электрод, выход по току, переменный ток, электролиз. 
Аннотация.  Изучено  электрохимическое  поведение  никелевого  электрода  при  поляризации  перемен-
ным током промышленной частоты в растворе соляной кислоты. Исследовано влияние основных параметров 
на выход по току растворении. Установлено, что максимальное значение выхода по току растворения никеля 
достигается 120 А/м
2
, что показывает эффективность электрохимического метода при получении соединении 
никеля.  
 
Поступила 08.01.2015 г. 
 
 
 
 

ISSN 1991-3494                                                                                                                                                № 1. 2015 
 
 
47 
BULLETIN OF NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES  
OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN 
ISSN 1991-3494 
Volume 1,  Number 353 (2015),  47 – 50 
 
 
DIMENSIONAL CONNECTIONS ENSURING  
THE WORKING CAPACITY AND PERFORMANCE  
OF DRILL BITS 
 
T. M. Mendebayev, A. Z. Gabdullina, U. S. Rakhimova 
 
Kazakh national technical university after K. I. Satpayev, Almaty, Kazakhstan. 
E-mail: aiman.22.66@mail.ru 
 
Key words: drilling, roller bit, crown, rate of penetration, industrial enterprise. 
Abstract. The article describes the various names of drill bits for processing rocks. Technological features of 
their production, taking into account the dimensional connections ensuring working capacity and performance of 
drill bits. 
 
 
УДК 621.2.002; 621.002.2 
 
РАЗМЕРНЫЕ СВЯЗИ, ОБЕСПЕЧИВАЮЩИЕ  
ТЕХНОЛОГИЧНОСТЬ И РАБОТОСПОСОБНОСТЬ  
БУРОВЫХ ДОЛОТ 
 
Т. М. Мендебаев, А. З. Габдуллина, У. С. Рахимова 
 
Казахский национальный технический университет им. К. И. Сатпаева, Алматы, Казахстан 
 
Ключевые  слова:  бурение,  шарошечные  долота,  коронка,  скорость  проходки,  промышленное  пред-
приятие. 
Аннотация. В статье приведены различные наименования буровых долот для обработки горных пород. 
Рассмотрены  технологические  особенности  их  изготовления  с  учетом  размерных  связей,  обеспечивающих 
технологичность и работоспособность буровых долот.  
 
Добыча  полезных  ископаемых – руды,  нефти,  газа – обуславливает  необходимость  выпол-
нения  большого  объема  разведочного  и  эксплуатационного  бурения  скважин,  включая  бурение 
многочисленных взрывных скважин в породах высокой крепости для добычи металлических руд. 
Затраты  на  буровые  работы  составляют  до 30 % всех  затрат,  приходящих  на 1 т  полезного 
ископаемого.  При  этом  наиболее  распространенным  буровым  инструментом  являются  трех-
шарошечные буровые долота, которые в объеме выпуска шарошечных долот составляют порядка 
97 % [1]. 
Эффективным  способом  увеличения  скорости  проходки  скважин  является  повышение 
работоспособности бурового инструмента, которая значительно зависит от качества изготовления 
долота, от достижения требований точности положения шарошек и расположенных на них зубков 
относительно основных баз долота, по которым оно присоединяется к бурильной колонне. 
Долото – основной  вид  породоразрушающего  инструмента,  применяемого  при  роторном 
бурении  взрывных  и  геологоразведочных  скважин.  По  характеру  разрушения  горной  породы 
долота  делятся  на  лопастные,  шарошечные,  алмазные  и  долота  типа  ИСМ.  Лопастные  долота 
разрушают породу резанием и скалыванием, шарошечные – дроблением и скалыванием, алмазные 
и  долота типа ИСМ – истиранием и  резанием.  По назначению долота  делятся  на три класса: для 
бескернового бурения, колонкового бурения и для специальных целей. 

Вестник Н
 
Шаро
наиболее 
рациональ
Трехш
ментов. К
опоры  до
Шарошки
термообра
прохода п
 
Для 
которых 
является 
наплавлен
цельную д
станках  с
разбурива
малые yгл
С  по
большими
Устан
высотност
базовой 
формируе
общей сбо
Выяв
трехшаро
комплекту
точности,
разновысо
Поло
II
I
А
А
A


;
;
шарошки 
В
нб
 

В

III
I
A
В


,
Национальной
ошечные  до
успешно  –
ьным осевы
шарочное д
Корпус  его  с
лота.  При  с
и  1  и  цапф
аботкой и ц
промывочно
бурения  по
имеют  вст
Р
ос.
= 90–11
нными тверд
деталь, слож
с  ЧПУ.  Вы
аемых  поро
лы заострен
овышением 
и углами зао
новлено,  чт
ть зубков, и
резьбы  опр
емых на опе
орки и посл
вленные  пр
шечных  бу
ующих  дета
  достигаем
отности зуб
ожение  зубк
III
А

  соответ
[2].  Разн
III
I
II
I
В
В
В
,
,
;
;


III
I
А
A



 или
й академии на
 
олота  с  кон
–  в  породах 
ым усилием н
долото (рису
сваривается
сборке  в  оп
фы  долота 
цементацией
ой жидкости
ород  средне
тавные  твер
10  кН.  Ша
дым сплаво
жной геомет
ысота  зубье
д.  В  мягких
ия и большо
твердости 
острения.  
то  основные
их радиально
ределяет  си
ерациях техн
едующей об
остранствен
уровых  дол
алей  долота
ой  на  опер
ков долота. 
ков  по  высо
тствующей 
овысотност

III
II
В
,

  у  тр
и 
III
II
А
В


,
аук Республи
ническими  ш
крепостью
на долото яв
унок 1) явля
я  из  трех  сек
поры  заклад
выполняю
й. Корпус до
и [3]. 
ей  и  высок
рдосплавны
арошки  воо
ом. В этом с
трии, котору
ев  шарошек
х  породах  и
ой шаг.  
пород  зубк
е  параметры
ое биение и
истема  вза
нологически
бработки ни
нные  разме
лот  (рисуно
а,  влияние  п
рации  нарез
А
 
= А
1 
+
оте  на  каж
размерной
ть  зубков 
рех  соедин
III
II
А
А



 . 
ки Казахста
   
48  
шарошками
ю  f = 5–9 по
вляется Р
ос.
яется одним
кций  (лап), 
дываются  гр
ются  из  выс
олота имеет
Ри
с
н
2
6
кой  крепост
е  зубки,  р
оружают  та
случае корп
ую изготавл
к,  угол  их 
используютс
ки  выполня
ы  точности 
и смещение 
аимосвязанн
их процессо
иппельной ч
ерные  связи
ок 2), пок
погрешност
зания  базов
+ А
2 
+ А
3
 + А
ждой  из  тре
й  цепи (1), 
долота  В

енных  шар
н  
  применяют
о  шкале  пр
= 70–80 кН
м из основны
которые  вм
рафитовая  с
соколегиров
т присоедин
исунок 1 – Схе
секционного до
наплавленным
2 – ролики; 3 –
6 – лапа; 8 – ба
расположенн
ти  f = 10–1
ациональны
кже  стальн
ус шарошки
ливают на с
заострения
ся  долота  с
яют  более 
трехшарош
вершин кон
ных  простр
ов изготовле
части долота
и,  определя
казывают  в
ти  базирован
ой  резьбы 
А
4
 + А
5
 + А
6
ех  шарошек
где  верхн
формируе
рошек 1, 2,
т  в  породах
оф.  М.М.Пр
. 
ых породор
месте  с  подш
смазка  или  т
ванных  ста
нительную р
ема конструкци
олота с фрезер
и твердым спл
– шарик; 4, 7 – 
азовая присоед
ная на ниппель
12  применяю
ым  осевым 
ными  фрезе
и и ее зубки
овременных
я  и  шаг  з
с  крупными 
мелкими,  с
шечных  бур
нусов шарош
ранственных
ения деталей
а.  
яющие  разн
влияние  точ
ния  трех  со
и  опорного
6                              
к  определяе
ние  индексы
ется  как  н
, 3, где: 
В
х  любой  кре
ротодъякон
разрушающи
шипниками
технический
алей  с  пос
резьбу 8 и к
ии трехшарош
рованными зуб
лавом: 1 – шар
штифты; 5 – п
динительная ре
ьной части дол
ют  долота, 
усилием  н
ерованными
и представл
х многокоор
зависят  от 
зубками,  и
с  меньшим
ровых  долот
шек относит
х  размерны
й долота, на
новысотнос
чности  изг
оединяемых
о  торца,  на 
                               
ет  замыкающ
ы  обознача
наибольшая 
,
I
II
I
A
В




епости,  но 
ова,  когда 
их инстру-
и  образуют 
й  вазелин. 
ледующей 
каналы для 
шечного  
бьями, 
ошка;  
палец; 
езьба,  
лота
 
шарошки 
на  долото 
и  зубьями, 
яют собой 
рдинатных 
твердости 
имеющими 
  шагом  и 
т – разно-
тельно оси 
ых  связей, 
а операции 
сть  зубков 
готовления 
х  секций  и 
величину 
                    
(1)
щее  звено 
ают  номер 
разность  
;
II
А


  или 
                     

жүктеу/скачать 3,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: