Нақты дүние қасиеттерінің шама ұғымы арқылы бейнеленуі
Қарапайым геометриялық шамала. Аудан
жүктеу/скачать 155,5 Kb.
|
шамалар
- Бұл бет үшін навигация:
- Ауданның өлшем бірліктері.
| Қарапайым геометриялық шамала. Аудан.
Фигуралардың бірінң ауданы екіншісінен кіші немесе алкен болуы мүмкін 3см
2см S=a*b =ab2 көбейтіндісіне тең. S=2*3 =6см2 Ауданның өлшем бірлігімен таныстыру ұзындықтың сәйкес бірлігін енгізуге ұқсас және онымен байланысты қарастырылады. Айталық ұзындықтың бірлігі ретінде ұзындығы 1см кесінді алынса, ауданның бірлігі ретінде қабырғасы 1см шаршының ауданы (1см2) алынады. Сантиметрдің көмегімен кесіндінің ұсындығын өлшеу 1см бірлік кесіндінің берілген кесіндіге біріктіріп неше рет салынғанын анықтау керек болса, фигураның ауданын табу – оның ауданы 1см2 неше шаршыдан құрастырылатынын анықтау керек болады. Квадрат сантиметрдің көмегімен кез-келген жазық фигураның , соның ішінде көпбұрыштың ауданын табуға болады. Ол үшін полетканы пайдаланады. Полетка квадрат сантиметрлі мөлдір пластина онымен фигураны жауып қойып, фигура контурымен шектелген толық квадрат сантиметрлерді санайды, оған барлық контурына сыйып тұрған толық емес квадрат сантиметрлар санының жартысын қосады. Осы тәсілмен кез келген көпбұрыштың ауданын есептеп табуға болады. Осыған машықтандыру мақсатында әр оқушы полиэтилен параққа полетканың үлгісін жасап алғаны жөн, оның мөлшері 10см*10см. Ол полетканы көбейту кестесін құру кезінде көрнекі құралретінде пайдалануға да болады. Ауданның өлшем бірліктері. Геометриялық фигуралар жайындағ түсініктер де біртіндеп тиянақтала және дами түседі. Сондай-ақ әрдайым арифметикалық мәселермен тығыз байланыста қарастырылады. Осы уақытқа дейін геометриялық фигуралар бір тұтас деп. Түсіндіріліп келсе, енді олардың элементтерімен танысу жүзеге асырылады. Осыған орай үшбұрыштың және шаршының қабырғалары –кесінділер, ал бұрыштарының қабырғалары – сәулелер , олардың төбелері – нүктелер болып табылатынына назар аударады. Сонымен бірже үшбұрыштардың, бесбұрыштардың, алтыбұрыштардың элементтері (бұрыштары, төбелері, қабырғалары) аталу сандарымен (3,4,5,6) сәйкестендереледі әрі қарай кесіндклердің ұзындықтарын салыстыру , соның нәтижесінде «кем», «тең», «ұзын», «қысқа» қатынастарын тағайындау, қанша артық? Қанша кем? Қанша ұзын? Қанша қысқа? Сияқты сұрақтарға жауап беру, кесіндінің ұзындығын өлшеу, кесіндіні сызу сияқты практикалық жұмыстарды орындауда жиі кездеседі. Осы бағыттағы жұмыстардың қорытындысы ретінде кесіндінің ұзындықтарының қосындысын және айырмасын табу қарастырылады. Мұны екі тәсілмен есептеуге болады: кесіндінің ұзындықтары өлшенеді және олардың қосындысы, айырмасы есептеліп, ұзындығы сон дай болатын ке сінді сызылады. Шамалар және олардың өлшемі тұрғысынан алғанда ұзындық, масса және сыйымдылық жайында түсініктер беріледі. Мұнда да оқушылардың 1-сыныпта алған білімдері тірек болып табылады. Бұрыннан белгілі шама- ұзындықты және оның бірліктерін пысықтай келе, ұзындықты өлшеудің жаңа бірілігі- метрді енгізудің тұрмыстық қызметтегі мен мұқтаждығынан туындайтынын көрсетіпберген жөн. Әрине, 2- сыныпта шымаларды қарастырудың оқушыларға таныс шама- ұзындықтан бастауы өте орынды. Сондай-ақ, ұзындықтың, сантиметр, децеметр және метр сияқты бірліктердің сандар нумерациясындағы сәйкес бірліктердің, ондықтардың және жүздіктердің баламасы болатыны да ескерілген. Ұзындықты өлшеу бірліктерінің ара қатынасы – ондық санау жүйесіндегі сәйкес разряд бірліктерінің ара қатынасындай. Ендеше, Олардың қатаынастарына қарастырылуы өте орынды. Ұзындық- затттың қасиетін сипаттайтын шама екені оқушыларға бірнеше сыныптан белгілі. Осыған ұқсас, масса және сиымдылық та заттың қасиетін сипаттайтынын оқушылар түсінуі тиіс. Сондықтан «Масса» және «Сиымдылық» ұғымдары мен терминдері өтілетін сабақтарды алдымен оқушылардың сәйкес шама туралы түсінік деңгейлерін анықтау керек. Мәселен : өлшемдері бірдей екі заттың адамның қолына әсері әр түрлі болуы, өлшемдері әр түрлі ыдысқа құйылатын сұйықтықтардың мөлшері әр түрлі болатыннын көз мөлшер мен байқау және т.б. осыдан кейін біртекті шамалар салыстырылады (сезіну, көз мөлшермен, беттестіру арқылы, лайықтап алынған шартты өлшеуіштер көмегімен және т.б. арқылы ). Айталық, массаны салыстыруды – таразымен, ал сиымдылықты салыстыруды- стандарт шыны т.б. ыдыстарға құйылған сұйықтар және бір ыдыстағы суды басқа ыдыстарға қайтарып құю арқылы жүзеге асырудың мүмкіндігін көрсетіп беруге болады. Әр қарай шаманың негізгі өлшеу бірлігі таңдалып аланады да, онымен таныстырылады және өлшеу құрал-жабдықтары көрсетіледі. Мәселен, массаны өлшеу үшін қолданылатын таразы түрлері және кіртастары, негізгі өлшем бірлігі – килограмм, ал сиымдылықты өлшеу үшін қолданылатын іштілігі әр түрлі ыдыстар және литрлік ожау мен банка, негізгі өлшеу бірлігі- литр. 2- сыныпта шамалардың қарастырудың оқушыларға таныс шама- ұзындықтан босталуы өте орынды. Сондай-ақ, ұзын-ң, сантиметр,дициметр немесе метр сияқты бірліктің сандар нумерациясындағы сәйкес бірлес-ң он-ң және жүздіктің баламасы болатыны да ескерілген, ұзындықты өлшеу бірліктердің ара қатынасы оның санау жүйесі сәйкес разряд бірліктің ара қатын-дай, ендеше, олардың қатарынан қарастырылуы өте орынды. Ұзындықтың- заттың қасиетін сипаттайтын шама екені оқушыларға бірнеше сын-н белгілі, осыған ұқсас, масса және сиымдылықта заттың қасиетін сипат-н оқушылар түсіну тиіс. Сондықтан “масса” және “сиымдылық” ұзындықтар мен терминдері өтілетін сабақтарда алдымен оқушының сәйкес шама туралы түсінік деңгейін анықтау керек, мәселен: өлшемдері бірдей екі затттардың адамның қолына әсері әртүрлі болуы өлшемдері әр түрлді ыдысқа қойылатын құйықтардың өлшемі әр түрлі ыдысқа құйылатын сұйықтардың мөлшері әр түрлі болатынын көз мөлшерімен байқау және т.б. Осыдан киік біртекті шамалар салластырылады.(Сезіну, көз мөлшермен, беттестіру арқылы лайықтап алынған шартты өлшеушітер көмегімен және т.б. арқылы.) Айтарлық, масасы на салыстыруды, таразымен, ал шымдылыққа салыс-ды стандарт шыны т.б. ыдыстарға құйылған сұйықтар және ыдыстағы суды басқа ыдыстарғақатарып қою арқылы жүзеге асы-ң мүше/н көрсетіп беруге болады.”Әр қарай шаманың негізгі өлшеу бірлігі тыңдалып алынады да, онымен таныс/ды және өлшеу құрал –жабдықтары көрсетіледі. Массасы өлшеу үшін қолданылатын таразы түрлі және кіртастары, негізгі өлшеу бірлігі- қиылған, ал сыймдылықты өлшеу үшін қолданылатын іштілігі әр түрлі ыдыстар және метрінің ожау мен банка, негізгі өлшеу бірлігі- метр. Енді негізгі өлшеу пайдаланылады, шаманы өлшеу процестерінің ерекшелігі көрсетіледі. Массаны өлшеу процесінің сондай-ақ сиым-ты салыс-ң және оларды өлшеуінің үлгілері оқулықтағы сәйкес жатқызумызда келтірілген, яғни сал/ды орындау барысында білім, білік және дағдыларды игеру жүзеге асырылады.Сондай-ақ шамаларды қосу және азайтуды ұқсас мәселелер ретінде араластырса , мұнда оның көлемін кестелік қосу мен азайту ; 0 және 1 сандарына байланысты қосу мен азайту; ондықтарды қосу және азайту пысықталады. Осы амалдармен байланысты математикалық талдау. жүктеу/скачать 155,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|