Құндылық – қоршаған ортадағы объектілерді анықтау, оның адамға, қоғамға жағымды және жағымсыз мәнін (ақиқат, қайырымдылық және қатыгездік, әдемілік және зұлымдық) белгілеу, адамның қоғамдық өмірге немесе табиғат құбылыстарына қатынасы
жүктеу/скачать 26,07 Kb.
|
құндылық
|
Құндылық – қоршаған ортадағы объектілерді анықтау, оның адамға, қоғамға жағымды және жағымсыз мәнін (ақиқат, қайырымдылық және қатыгездік, әдемілік және зұлымдық) белгілеу, адамның қоғамдық өмірге немесе табиғат құбылыстарына қатынасы. Құндылық – жеке тұлғаның немесе әлеуметтік топтың, ұжымның адамгершілік мәні, абыройы және қоғамдық институттардың (отбасы, мектепке дейінгі мекемелер, мектеп, қоғамдық ұйымдар, жоғары оқу орындары. т.б.) адамгершілік сипаттары. Құндылық – адам өмірінің бағыт-бағдарын айқындайтын рухани күш, көпшілік адамдар мақұлдайтын және ортақтасатын жақсылық, әділетттілік, патриотизм деп бағалайтын жеке тұлға үшін қоғамдық-мәнді әлеуметтік бірлік, қоғам, тұтас материалдық, әлеуметтік объектілер. Құндылықтар - бұл адам өмірінің барлық салаларын қамтитын өте кең ұғым. Құндылықтар материалдық жəне моральдық болуы мүмкін. Біреу ақшаға жəне мансаптық өсуге басымдық беруі мүмкін, ал екінші бір адам өзін-өзі дамытуға көп көңіл бөледі, ал үшіншісі - отбасының жəне жақын достарының денсаулығына қамқорлық жасау болып табылады. Бірақ кез- келген жағдайда адамның құндылықтары болады. «Құндылық» ұғымы XIX ғасырдың ортасында ғылыми айналымға енгізілді. Ол философиялық жəне басқа да арнайы əдебиеттерде шындықтың белгілі бір құбылыстарының адамдық, əлеуметтік жəне мəдени маңыздылығын көрсету үшін кеңінен қолданылады. Əлеуметтануда бұл құндылықтар жеке адамға қатысты нормативтік функцияларды орындайтын қоғамдық сана мен мəдениеттің элементтері ретінде қарастырылатын жалпы əлеуметтік реттеу механизмдерінің проблемасы. Философиялық жəне əлеуметтік əдебиеттерде құндылықтардың көптеген əр түрлі анықтамаларын табуға болады. Алайда, бұл ұғымды түсіну үшін оның тарихына жүгіну қажет. Бірінші кезекте «құндылық» ұғымы М.Вебердің еңбектерінде өте ауқымды. Неміс əлеуметтанушысы құндылықтарды қоғамның интеграциясын қамтамасыз ететін жəне жеке адамдарға өмірлік жағдаяттарда олардың мінезқұлқын əлеуметтік тұрғыдан таңдау жасауға көмектесетін жалпыланған мақсаттар мен құралдар деп түсінді. М.Вебер мəдениеттің ішкі өзегін, жеке адамдар мен əлеуметтік қауымдастықтардың қажеттіліктері мен мүдделерінің рухани квинтессенциясын құрайтын құндылықтар жүйесі деп санады. Ол сонымен қатар əлеуметтік іс-əрекеттің, индивидтердің мінез-құлқының маңызды мотиваторларының бірі ретінде əрекет ете отырып, əлеуметтік мүдделер мен қажеттіліктерге «кері» əсер етеді . Сонымен, ғалым атап өткендей, əрбір құндылықтар мен құндылықтар жүйесінің екі негізі бар: жеке тұлғада өзіндік құнды субъект ретінде жəне қоғамда əлеуметтік-мəдени жүйе ретінде. жүктеу/скачать 26,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|