Непрерывного педагогического образования, рассмотрены вопросы роста
жүктеу/скачать 8,45 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Функционалдық сауаттылық дегеніміз не? Функционалдық сауаттылық дегеніміз-адамдардың әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы, яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына, жасына қарамай ілесіп отыруы, адамның маман- дығына, жасына қарамай үнемі білімін жетілдіріп отыруы.
Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары 2011-2020 жылының мемлекеттік бағдарламасында айқын көрсетілген. Қазақ тілі пәнінен оқушының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесіне мынандай тұжырымдарманы ұсынамын: 1. Оқушыларды бірінші сабақтан бастап сөйлесім әрекетінің түрлерін (айтылым, жазылым, тыңдалым, оқылым, тілдесім) меңгерте білу 2. Оқушылардың алған білімдерін өмірде, кез-келген жағдайда, әлеуметтік ортада
қолдана алуға
үйрету; 3. Мемлекеттік тілде ауызша,
жазбаша қарым-қатынас жасау; 4. Әлеуметтік талаптарына сай келу
үшін оқушының ақпараттық технологияларды қолдану және проблемалардың шешімін таба алуға үйрету; 5. Оқушылардың өзгермелі өмірге
бейімделуіне үйрету; 6. Оқушылардың жеке
бас қабілеттерін дамытуы; 7. Оқушылардың әлеуметтік-мәдени дағдыларын дамытуы; 8. Қазақ халқының салт –дәстүрі, мәдениеті, тарихын түсіну және құрметтеге баулу. Мұғалім оқушының бойына әлеуметтік ортаға бейімделуіне, алған білімін практикалық жағдайда тиімді пайдалана алатындай негізгі құзыреттіліктерді сіңіруі керек. «Қалай оқу керектігін үйрету» бағдарламасының жеті модулі оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын дамытуға қолайлы тәсілдер деп санаймын.
Ғылыми зерттеу нәтижелері сабақта диалогтің маңызды рөл атқаратынын көрсетті. Мерсер мен Литлтон (2007) өз еңбектерінде диалог сабақта оқшылардың қызығушылығын арттырумен қатар олардың оқу деңгейінің өсуіне үлес қосатынын атап көрсетеді [1]. Орыс тілді мектептердегі қазақ тілі сабақтарында Барнстың «Сыныпта тіл қаншалықты қолданылса, оқушылардың білім алуына соншалықты әсер етеді»,- деген пікірін басшылыққа алдым [2]. Қазақ тілі сабақтарында диалогтық оқыту 633
арқылы оқушы оқу сауаттылығын дамыту үшін «Жеңіл-қиын сұрақтар» тәсілді қолдандым. Оқушылардың сұрақтарға жауап берудегі байланыстыра сөйлеу дағдыларын бақылау арқылы олардың сұрақтарды құрастыра білу, оларға жауап бере білу техникасын тексердім.
Деңгейлі сұрақтар арқылы оқушылар білімдерін көрсетуге, өзара диалогқа түсуге, сұрақтарды дұрыс құрау, ойды жүйелеп жеткізуге үйренеді. «Жеңіл-қиын» сұрақтар тәсілін оқушылардың топта орналасуына, күтілетін жауаптардың әртүрлілігіне бағыттап, сұрақтардың мөлшерін, құрылымын оқушының білім деңгейіне, жас ерекшелігіне бағыттап құруға болатындығын байқадым.
Диалогтық оқыту арқылы оқушының оқу сауаттылығын дамытуға «Парасат картасын» толтыру арқылы қол жеткізуге болады [4]. Бұл тәсіл оқушылардың ізденімпаздықтарын, өз бетімен жұмыс жасау дағдысын, топ ішіндегі еркін диалогтың мазмұнын дұрыс құра білуіне үйретеді. Оқушылар картаны құру барысында бұрынғы білімдерін тереңдете отырып, өздіктерінен жаңа ұғымдарды таба білді. Тақырып бойынша біртіндеп ойды тереңдетуге үйренеді. Табылған жаңа сөздер арқылы табиғат туралы ауқымды материалды модельдеуді, оны пайдаланып байланыстыра сөйлеуді үйренеді.
Оқушы жаңа заман талабына сай өзіндік пікірі қалыптасқан, өзіндік ойын жеткізе алатын, өз пікірін дәлелдей алатын тұлға болып қалыптасуда «Даулы сұрақ» тәсілін қолдануға болады. Оқушыларға «Табиғатсыз ауыл болады - болмайды» деген сұрақ бойынша пікірді қорғауды тапсырдым. Оқушылардың «болады» деген пікір бойынша белсенділіктері жоғары болды. Бұл тәсілді топтық, жұптық тәсілмен ұйымдастыруға болады. «Диалог және шығармашылық» тәсілінде оқушылар тақырып бойынша өзіндік идеяларын қорғауға, диалогтық үлгіде қорғауға үйренеді. Оқушылар тақырып бойынша топтың қалауымен жобаның тақырыбын таңдауға мүмкіндік алды. Тапсырманы орындау барысында өзара сұрақтар қойып, соның жауаптарын өздері тауып отырады. Топтар «Демалыс күнгі мәзір», «Демалыста атқарылатын жұмыстар», «Демалыстағы саяхаттың бағдарламасы» тақырыптарында шағын жобалар қорғады. Жоба қорғау диалог үлгісінде өтеді. Қолданылған тәсіл - оқушының оқу, сөйлесу сауаттылығын арттырып, өздігінен сабақта белсенділік көрсетуіне, қызыға орындауына тиімді тәсіл. жүктеу/скачать 8,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|