Есту анализаторының өткізгіш жолдары

1. 
   Шеткі бөлімі – корти мүшесінің сезгіш түкті жасушалары. Иірімді түтігінің ортаңғы арнасының ішінде негізгі мембрананың үстінде дыбыс қабылдаушы апарат Корти мүшесі орналасқан, ол қабылдағыш түкті жасушалардан тұрады. Дыбыс тербелістерінің әсерінен түкті жасушалардағы микрофондық және жиынтық потенциалдар пайда болу нәтижесінен есту жүйесінің талшықтарында қозу толқыны туады. Жүйке талшығына түкті жасушалардан қозудың электрлік және сонымен қатар, химиялық жолмен берілуі де мүмкін.
   

2. Өткізгіш бөлімі. Корти мүшесінен шыққан қозу одан әрі қарай серпіністер үлкен ми сыңарлары қыртысының самай бөлігінде орналасқан есту аймағына жеткізіледі.Дыбыс тітіркендірісінің серпіністері ми қырытсына барар жолында төрт төбешіктің артқы бұдырынан және ішкі иінді дене арқылы өтеді. Бұлар дыбыстың аралық алғашқы орталықтары болып табылатын алғашқы әсерін туғызады.

Есту жүйкесінің талшыктарына, тіпті тыныштык кезінде де бірша- ма жоғары жиілікті (1 секундта 100-ге дейін), өздігінен пайда бола- тын дүркіндер (бедерсіз серпініс) тән. Дыбыспен тітіркендіргенде жүйке талшыктарындағы серпіністер жиілігі дыбыс қанша уакыт әсер етсе, сонша өседі. Дүркіннің жиілеу дәрежесі әртүрлі жүйке талшықтарында бірдей емес және ол әсер етуші күшке байланысты. Есту жүйкесінің әрбір талшығына сай дүркіннің ең жоғарғы және ең теменгі жиілігін табуға болады. Бул онтайлы жиілік негізгі мембранадағы осы жүйке талшығымен байла- ныскан қабылдағыштардың түрлерімен анықталады. Сөйтіп, есту жүйкесі талшықтарының жиілікті тандап алуы, оның құрылымымен анықталатын иірімді тутігіндегі кеңістіктік кодпен ха- барлауды бейнелейді. Есту талдағышының орталык бөліміндегі нейрондардың козу кескіні әркелкі болады. Есту талдағышының төменгі деңгейінде ды- бысты тек қосқанда және алып тастағанда немесe оның күші кенет төмендегенде, жауап беретін нейрондар аз кездеседі. Ал жоғары дең- гейлерінде мүндай нейрондар көп байқалады. Ми қыртысының есту аймағында, дыбыс әсері токтағаннан кейін де, қоздырылған дүркіндері оншақты секундқа созылатын көп нейрондар бар. Дыбыс жиілігін талдау. Дыбыс толкындары иірімді түтігінің жо- Fаpғы, төменгі арналарының үзына бойындағы перилимфасын тербе- ліске бірдей келтірмейді. Оның мембранадағы жоғарғы тербелу шегінің орналасуы дыбыс жиілігіне тәуелді. Иipімді түтігінің табанына жақын жері жоғары дыбыстарды, ал, төбесі төмен дыбыстарды талдайды. Жоғары үндер әсер еткен кезде, негізгі мембранадағы қозған кабыл- дағыштар, әртүрлі орналасауына сәйкес, оны тек кеністіктік кодпен жеткізеді. Орта және төменгі үндерде, сонымен қатар уақыттық код- пен хабарлау байкалады. Бұл кезде мәліметтер есту жүйкесінде белгілі серпіністер түрінде өтеді. Оның жиілігі иірімді түтігі қабыл- дайтын дыбыс тербелістерінің жиілігіне сәйкес келеді.