§ 3. Сот шешічше койылатын талаіггар

Сот істі шешу кезінде Кдзакстан Республикасы Констнту- 
циясынын, адам талаптарын, азаматгык іс жүрпзу кодексін және 
өзге де нормативті кұкыктык актідерді дәл сактауы тшс. Сот 
төмендегі шартгарды орындатан жагдайда, онын шешімі занды 
деп есептеледі:
1) әділсот орнату кезінде сот төрешісі тәуелсіз және ол тек 
Кдзакстан Ресгіубликасынын Конституниясына және занға гана 
багынады (ҚР АІЖК 12-бап);
2) әділсотгы тек сот капа жүзеге асырады (К.Р АІЖК 7-бап);
.1) азаматтык істі шешу кезіңде мемлекеттік органнын неме-
се өзге органнның нормативті күкыктык актісінж занға сай 
келмейшмн немесе ол өкілеттікті асыра сілтеумен шыгарылга- 
нын аныктаган сот үлкен заиды мәні бар күкыктык актілерді 
колданады (К.Р АІЖК 6-баптың 4-бөлігі);
4) күкыкгык карым-катынасты реттейтін күкык нормасы 
болмаған жагдайда сот соғаи үксас күкыктык карым-катынас­
ты (заннын баламасы) реттейтін күкык нормасын колданады, 
ал мүндай норма жок болтан жагдайда дауды заннын жалпы ма- 
ғынасын, бірінші кезекте Кдзакстан Республикасынын Консти- 
туциясын басшылыкка ала отырып шешеді. (Күкык баламасы, 
ҚР АІЖ К 6 -б аты ғі 5-бөлігі);
5) зағщылык халыкаралык келісімшарттарга карама-кайшы 
болтан жагдайда, сот аталган келісімшарттарда бекітілген, 
Кдзакстан Республикасынын ратификанияланған ережелер кол- 
данылады. (ҚР АІЖК 3-баптың 3-бөлігі).
Сондыктан да, аталған ережелер негізінен зандылык талап- 
тарының мазмүнынан түрады. Материалды және іс жүргізу 
күкығы нормаларын бүзу немесе дүрыс колданбау шешімді 
жокка шығарудын негізі болып табылады. (ҚР АІЖК 364-бап- 
тын 4-бөлігі).
Сот 
шешімінің негізділігі. 
Сот шешімін койылатын келесі 
талап оның негізділігі болып табылады. К.Р АІЖ К 218-бабынын 
2-бөліпнде шешім тек сот отырысында зерттелген дәлелдеме- 
лерге ғана негізделуі тиіс деген негізділік үғымынын мазмүны 
ашып айтылган. Сот шеішмінщ непзділіп каралып отырган істін 
мән-жайлары туралы соттүжырымдарынынсай келуін бишреді. 
Сот шешімі мынадай жағдайларда негізді деп табылады. Егер де 
сот:
1) шешімін сот отырысында зерттелген дәлелдемелермен 
растает га н берілген істегі деректерге негіздесе;
243

2) шешімді дәлелдемелердін күмәнсіздіп мен катыстылыгы 
туралы зан талаптары непзінде кабылдаса (КР АІЖК 67 және 
68-баптар);
3) өз шешімін дәлелдеуді кажет етпейпн жалпыга белплі мән- 
жайларга негіздесе;
4) шешімд] сот тапсырмаларын орыидау тәртібімен жинал- 
ған дәлелдемелерді есенке ала отырып, кабылдаса (К.Р АІЖК 
72 және 73-баптар).
Жалпы ереже бойынша, шешім шыгып, жарияланғаннан 
кейін, сот өзі оны өзгертуге, толыктырута кукысы жок (КР 
АІЖК 230-багггың І-бөліп). Сот шешімінің кодімгі кемшілік- 
теріне талап коюшының арызындагы талаптарга накты жауап- 
тын толык болмауын көрсететін онын толык немесе жеткшксіз 
анык еместш жатады. Сот шешімінін толык емеспп соггың 
барлык талап коюшыным талаптарын немесе барлык жауап 
берушіге катысты шешпегендігінем немесе арылдагы таланты 
өзгертудін негізі мен онын мөлшерін есепке алмағандьнынан 
көрінеді. Шешімлеп жеке кемшіліктерді сот косымша шеішм 
шыгару немесе оы түсіңдіру аркыли жоюга кукылы.
Істі карал болғаннан кейж кенесу бөлмесінде шешім шыга- 
рылады, оған сот төрешілері кол кояды, содан сон оны сот 
төрешісі сот залында хабарлау» а мінлетп. Осы сәттен бастап сот 
шешімі сонгы болып есентелінеді және оган аппеляциялык 
тәртшпен шагымдануга болады

жүктеу/скачать 12,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: