Екінші классификация.Сөз таптарының түрлерін
сол тапқа біріккен сөздерге қандай элементтер –
формалды немесе мағыналық – ортақ екеніне қарай
ажыратуға болады. Осы тұрғыдан алғанда біз
мыналарды ажырата аламыз:
а) формальды сабақтар, тек PV-де ұқсас және
жалпы мағыналық белгілері жоқ сөздерді біріктіру.
Оларға әр түрлі септіктегі етістіктер, әр түрлі
септіктегі зат есімдер, бір түбірдегі етістік сөздерді
біріктіретін дәстүрлі етістік кластары және т.б.;
б) формальды мағыналық сөз таптары- бұл пішіні
мен мазмұны жағынан ұқсас сөздердің тіркестері.
Олар тілге ең тән. Бұл — сөйлеу мүшелері
(категориялық және грамматикалық мағынасы
ортақ, парадигмасы ортақ және сөйлемдегі қызметі
бірдей сөздер топтары); сөз құрайтын ұялар (ОРМАН
орманшы орманшылар; ОРМАН орман
орман; ОРМАН орман; ОРМАН жүзетін ағаш;
ОРМАН орманшылар; ОРМАН орманды); бір
туынды үлгі бойынша жасалған сөздер (ақ ақтық,
сары сарғыштық, көк көктік, қисық
қисықтық, т.б.);
Схема 6. ЛЭС зат есімінің туынды ұясы
ОРМАН орманшы орманшы
орман орман
орман
қалқымалы ағаш
орманшы
орманды
v ) мағыналық сөз таптары... Оларға синонимдік
қатарлар жатады, бірақ формальды ұқсастықтары
бар: жарқырау – жарқырау – жарқырау – жану; ұрлау
- ұрлау - ұрлау - ұрлау - ұрлау т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |