Сурет.28. Ауа жүретін жолдар және респираторлық бөлім.
Тапсырма 5. Препаратта өкпенің құрылысын зерттеу. Сурет салу және белгілеу: 1-орташа бронх: а-көп қабатты жыпылықтайтын эпителий, б-өз
пластинка, в-бұлшық ет пластинка, г-бездері бар шырышты Негіз, д) шеміршек пластинкалары, 2-Ұсақ бронх, Е-екі қабатты жыпылықтайтын эпителий, ж - өз пластинка, з-бұлшықет пластинка,3-альвеол жемісі, 4-альвеол қабырғасы және қан тамырлары капилляр.
Сурет.29. Иттің өкпесі. Гематоксилин-эозин.
Тапсырма 4.Ауа жолдарының қабырғасының құрылысы ерекшеліктерінің кестесін құрыңыз.
Бақылау сұрақтары:1.Қандай ұрық жапырақтарынан тыныс алу органдары жүйесі дамиды. 2.Неге дем алатын ауаның қозғалыс жылдамдығы баяулайды және шығарылу күшейе түседі.3. Бұл ауа-қан тосқауылының құрылымын құрайды. 4.Эпителий ауа жолдары бойынша өзгереді (кеңірдек, ірі бронхтар, орташа, ұсақ және бронхиолдар).5 кеңірдектің қабырғасы мен бронхтардың қабырғасы қандай қабықтан тұрады.6.Респираторлық немесе альвеолярлық бронхиолдар немен сипатталады? 7.Өкпенің соңғы бөлімінің қабырғасы қалай салынған (альвеолалар).
Әдебиет:5.1.1-5.1.7 (негізгі), 5.2.1-5.2.6 (қосымша).
Тема11. Зәр шығару жолдары (1 сағат)
Сабақтың мақсаты: Несеп шығару жолдарының микроскопиялық құрылымын зерттеу.
Қажетті құралдар мен материалдар: микроскоп, микроскоппен жұмыс істеуге қажетті құралдар, гистологиялық препараттар, слайдтар.
Тапсырма1. Қуық қабырғасының микроскопиялық құрылымын зерттеу
Тапсырма 2. Нефрон каналының түрлі бөлімдері мен жинағыш түтікшелерді олардың функциясына байланысты қандай эпителий төсеұлпасын көрсетіңіз. Кесте жасаңыз.
Бақылау сұрақтары: 1. Қуықтың шырышты қабатының қабаттарын атаңыз және ол төсекке қандай эпителиймен айтыңыз. Зәр шығару жолдарының құрамына не кіреді.
Әдебиет: 5.1.1-5.1.7 (негізгі), 5.2.1-5.2.6 (қосымша).
Тақырып12.Жүрек және қан тамырлары (1 сағат).
Сабақтың мақсаты: 1.Жүрек қабырғасының қабығын, артериялар мен веналардың түрлі түрлерін, артериолдарды, капиллярларды, венулаларды зерттеу. 2. Жүректің жиырылу және өткізуші жүйелерінің ерекшеліктерін сипаттау.
Қажетті құралдар мен материалдар: микроскоп, микроскоппен жұмыс істеуге қажетті құралдар, гистологиялық препараттар, слайдтар.
Тапсырма 1. Препаратта эндокардтың және жүрек миокардының құрылымын зерттеу. Гематоксилин-эозин бояуы. 1-эндокард: а-эндотелия жасушалары; б-дәнекер Мата және тегіс бұлшықет ұлпасынің ядросы; 2-Пуркинье талшықтары ; 3-кардиомиоциттер, в - ендірме пластинкалар; 4-қан тамырлары.
Сурет. 32. Жүректің құрлысы
Тапсырма 2. Сызба бойынша артериялар мен веналардың, артериолдардың, капиллярлардың, венулалардың құрылысын зерттеу.
Тапсырма 4. Әр түрлі артериялардың қабықтары бар қандай тін құрамын ойлаңыз және кесте жасаңыз
Артерия типтері
Қабығы
ішкі
ортаңғы
сыртқы
Тапсырма 5.Артериол, капиллярлар және венулалар құрамындағы жасушалық элементтерді анықтаңыз, осы тамырлардың негізгі функцияларын көрсетіңіз. Кесте жасаңыз.
Қан тамыры
Жасушалық құрам
Қызметі
Артериоллар
Капиллярлар
Венулалар
Бақылау сұрақтары: Қандай тіннен және ұрықтың қай бөлігінде алғашқы қан тамырлары пайда болады. 2. Қандай тіннен, ұрықтың қай бөлігінде және жүрек қалануы қандай түрінде болады. 3. Жүректің қабырғасы қандай қабықтан тұрады. Оларды атаңыз және олардың құрылысын сипаттаңыз. Капиллярлар қабырғасының, артериялардың, бұлшық ет, бұлшық ет-эластикалық және эластикалық типтің құрылымын сипаттаңыз. 4. Көктамыр тамырларының құрылысының ерекшеліктері қандай? 5. Артериялық-веналық анастомоздардың құрылысы мен қызметі. 6. Лимфа тамырларының құрылысының ерекшеліктері.
Әдебиет: 5.1.1-5.1.7 (негізгі), 5.2.1-5.2.6 (қосымша).
Тақырып 13. Гипофиз, Қалқанша безі. (1 сағат).
Сабақтың мақсаты: 1. Эндокриндік жүйенің қандай буындарын меңгеру, орталық деп аталады және шеткі болып табылады. 2. Эндокриндік мүшелерге тән жалпы, олардың құрылысының белгілерін меңгеру және гипофиздің қандай факторларына байланысты эндокриндік жүйенің орталық безін мойындайды. 3. Бүйрек үсті безінің эмбрионалды даму көздерін, гипофиз және қалқанша безінің микроскопиялық құрылысының ерекшеліктерін зерттеу.
Қажетті құралдар мен материалдар: микроскоп, микроскоппен жұмыс істеуге қажетті құралдар, гистологиялық препараттар, слайдтар
Тапсырма 1. Ішкі секреция бездерін зерттеу. Оның құрамына арнайы эндокриндік бездер немесе ішкі секреция бездері кіреді, шығару жолдары жоқ, бірақ микроциркуляторлық арнаның тамырларымен (ағзаның сұйық тіндері – қан мен лимфа арқылы реттеу гуморальды деп аталады) мол жабдықталған, бұл бездердің секреция өнімдері бөлінеді. Функционалдық тұрғыдан эндокриндік жүйеде орталық (гипоталамус-нейросекреторлық ядролар; гипофиз - аденогипофиз, нейрогипофиз; және функциясы гипофиздің алдыңғы бөлігіне тәуелді емес перифериялық (қалқанша; бүйрек үсті безі – қабықты зат, тұқымдықтар, аналық бездер) және функциясы (бүйрек үсті безінің ми заты, бауыр маңы безі, холликулярлы – қалқанша безінің кальцитониноциті, эндокриндік емес мүшелердің гормоносинтездеуші жасушалары) бір-бірімен өзара әрекеттесетін және бірыңғай жүйені қалыптастыратын бөлімдер.
Тапсырма 2. Препаратта гипофиз құрылымын зерттеу. 1 - алдыңғы, 2 - аралық, 3 - тубералды және 4 - артқы бөліктері; 5-воронка; 6 - гипоталамус.