МЕББМ ҚАЗАҚСТАН- РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ НУО КАЗАХСТАНСКО РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ Жарық қарқындылығы тербеліс амплитудасының квадратына пропорционал болғандықтан
(1) теңдеуден алатынымыз:
I = I0 cos2
, (2)
мұндағы I0 — анализаторға түсетінжазық поляризацияланған жарықтың қарқындылығы ; I — анализатордан шыққан жарықтың қарқынылығы,
-поляризацияланған жарықтың поляризация
жазықтығы мен анализатордың негізгі жазықтығы арасындағы бұрыш.
(2) теңдеу Малюс заңын өрнектейді . Поляризатор мен анализатордың поляризация жазықтықтарының бағыты өзара
перпендикуляр болған жағдайда мұндай жүйеден жарық өтпейді.
Табиғатта бірқатар оптикалық актив мөлдір заттар кездеседі, олар арқылы сызықты-
поляризацияланған сәуле өткізгенде соңғысының поляризация жазықтығының бұрылуы болады.
Мұндай заттардың бір бөлігі өз активтілігін қатты, сұйық және газ тәрізді күйлерде
көрсетеді, мысалы, скипидар, қант. Заттың басқа бір бөлігі, мысалы,киноварь, кварцтек кристалл
күйде ғана оптикалық активті. Айналу сипатына қарап оптикалық актив заттарды оңға бұрылушы
және солға бұрылушы деп бөлуге болады.
Кристалл
денелерде
поляризация
жазықтығының
бұрылу
құбылысы
жазық-
поляризацияланған сәуленің кристалдың осімен таралуында байқалады. Поляризация
жазықтығының бұрылу бұрышы пластинаның қалыңдығына пропорцианал
l Т
)
,
(
( 3 )
мұндағы
)
,
(
Т
-кристалдың айналу қабілеттілігі сан жағынан толқын ұзындығы
болатын
жарық шоғының және кристалдың температурасы Т болғанда қалыңдығы 1 мм болатын қабаттан
сәуле өткендегі поляризация жазықтығының айналу бұрышына тең болады.
Поляризация жазықтығының айналу құбылысын бақылау, принциптік схемасы 4-суретте
көрсетілген құрылғының көмегімен жүзеге асады.
4-сурет.
Поляризация
жазықтығының
айналу құбылысын бақылауға арналған қарапайым
құрылғының схемасы
Құрылғы қарапайым және монохроматтық жарық көзінен, N
1
поляризатордан N
2
анализатордан тұрады. Егер қарастырып отырған құрылғының поляризаторы мен анализаторының
ортасына қалыңдығы L болатын К кварц пластинаны орнатсақ, онда көру аралығында
жарықталуды (ағаруды) байқаймыз. Анализаторды қандай да бір
бұрышқа сәуленің бағытының
айналасында бұрғанда жүйенің шығысында қайтадан жарық шоғының ноль қарқындылығын алуға
болады. Осындай эффект оптикалық активті сұйық және газ тәрізді ортада, ұқсас эффект
поляризаторлардың арсында оптикалық активті газ немесе сұйығы бар кюветаны қойғанда
байқалады. Сұйықта немесе газда
бұрышы актив затттың С концентрациясына және актив
қабаттың L қалыңдығына тура пропорцианал
LC Т
]
,
(
[
( 4 )
мұндағы
)]
,
(
[
T
- меншікті айналу тұрақтысы;ол толқын ұзындығының квадратына кері
пропорцианал, заттың табиғатына, температураға тәуелді және сан жағынан 20
0
С температурада.
100 см
3
ерітіндіде заттың концентрациясы 1 г, қалыңдығы 10 см болатын ерітінді қабатының
поляризация жазықтығының бұрылу бұрышын 100 есе үлкейткен шамасына тең, жарықтың
толқын ұзындығы
589
Гнм.
Қанттың меншікті айналуы 66.5 град
3
м
/кг.