Нуржігіт Алтынбеков
486
Жедел бруцеллезбен сырқаттар кейде сепсистен
өледі
. Аурудың жеделдеу
және созылмалы нысандарымен сырқаттардың өліміне жергілікті зақымдар
себеп болады.
КҮЙДІРГІ
Күйдіргі
– бактериялық антропозооноздар тобына жататын, жедел
инфекциялық ауру.
Этиологиясы
. Бұл ауруды сыртқы ортаның әсеріне төзімді, споралы
күйдіргілік таяқша (
Bac. anthracis
) қоздырады. Оның таза типін (культура) 1876
ж. Р. Кох бөліп алған.
Эпидемиологиясы
мен
патогенезі
. Күйдіргімен адам және үй жануарлары
(жылқы, ірі және ұсақ қара мал) ауырады. Ол әртүрлі жолмен жануарлардан
жұғады. Қоздырушы тері арқылы жұқса,
терілік нысаны
, алиментарлық жолмен
–
ішектік
нысаны
, ал қоздырушының споралары араласқан ауа арқылы жұқса,
алғашқы
өкпелік
нысаны
дамиды. Аурудың инкубациялық мерзімі 2–3 тәулік.
Күйдіргі – нағыз кәсіптік ауру. Организмге түскен күйдіргілік бактерия қабық
түзетіндіктен, фагоцитоз бен иммунитет тежеледі. Қоздырушы кірген жерінде
хемотаксис пен ұйымалы-геморрагиялы қабыну туындатады. Бактерия алдымен
сол аймақтың лимфалық түйіндерінде көбейіп, лимфогендік жолмен жайылып,
кейін гематогендік жолмен өрістеп, бактериемия мен сепсиске ұшыратады.
Патологиялық анатомиясы
. Бұл ауру терілік, ішектік, алғашқы өкпелік
және алғашқы сепсистік нысандарға жіктеледі.
Терілік нысан
– күйдіргінің ең жиі кездесетін нысаны. Қоздырушы кірген
жерде (бет, мойын, аяқ пен қол, тұлға) кішірек қызыл дақ пайда болып,
ұйымалы-геморрагиялы сұйықтық жиналып, оның орталығы күлдірейді. Көп
кешікпей дақтың орталығын некроз шарпып, көмір тәрізденіп қараяды да,
күйдіргілік карбункул
қалыптасады. Өйткені, ол жерде өте жедел ұйымалы-
геморрагиялы қабыну дамиды. Карбункулдың маңы су сіңіп ісініп, бактериялар
орасан көп жиналады, бірақ фагоцитоз мүлдем дамымай, лейкоциттер де өте аз
болады. Карбункул қалыптасқан кезде сол аймақтың лимфалық түйіндерінде
ұйымалы-геморрагиялы
лимфаденит
дамиды.
Лимфалық
түйіндердің
тамырларын қан кернеп, тіні суланып ісінеді, қанталайды; микробтар орасан
көп болады. Лимфалық түйіндердің маңындағы клетчатка да суланып ісініп,
қанталайды. Терілік күйдіргімен сырқаттардың көбі айығып кетеді. Дегенмен,
олардың 1\4
күйдіргілік сепсиске
ұшырайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
