Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
•Аш ішек пен мықын ішек; • Шырышты қабықшасы; • Шырышасты негізі ; •Бұлшықетті қабаты ; Серозды қабықшасынан тұрады; Шырышты қабықшасы болады, қантамырлар көптеп орналасуына байланысты бозғылт қызыл түсті болып келеді.Шырышты қабықшаның өзіндік пластинкасы БТД Т тұрады,оның өзінің құрамында ретикулярлы талшықтары көп болады.Сонымен қатар шырышты қабықшасының бұлшықетті пластинкасы екі қабаттан тұрады: ішкі-циркулярлы және сыртқы бойлай болып.Шырышты қабықшасының қызыметті:қорытылған қоректік нәрлерді қантамыр мен лимфа арқылы организмге сіңіреді. Шырышасты негізі-іркілденген дәнекер тіндерден қантамырлар мен лимфа капилярлар торынан тұрады.Ішек бетінде дөңгелек plica circularis және бойлык қатпарлары болады. Бұлшықеттік қабатты-бойлык және дөңгелек орналасқан ,еріксіз біріңғай салалы бұлшықеттерден тұрадыОның өзі екі қабаттан тұрады:тегіс бұлшықет тінінің ішкі-циркулярлы және сырткы-бойлай қабаттан. Серозды қабықшасы-Ол жіңішке ішек сыртын жауып тұрады.Серозды қабықшамен 12-елі ішектің алдыңғы жағында ғана жабылған,ал қалған бөліктері оның сыртқы қабықшасы адвентмциядан түзіледі. «Крипта- бүрлер» жүйесі ішектің құрылымдық функциялықбірлігі ретінде. Крипта мен бүрлері-олар біртипті эпителий мен жабылып тұрады, сонымен қатар эпителийдің құрамында ерекшеліктері болады.Бүрлер эпителийінде басымды бағаналы жиектелген жасушалары болады,олар криптага караганда жиегі калың және биіктеу болып келеді ,ал бұл сору процесінің белсенді жүруін қамтамасыз етіп тұрады.Крипталардыңэпителиінде аз маманданған жасушалары болады-олар криптаның түбінде орналасып көбейеді.Крипта эпителиінде бүрі эпителиінде кезлеспейтін Панет жасушалары болады.Осы жасушалардан бөлінетін секрет шырышты қабықшаға маңызды болып келеді. Функциясы: Олар маңызды 5-функция атқарады: 1)Сіңіру-су яғни аз мөлшерде минералды заттар сорылады. 2)Экскреторлы-олар организмге ауыр металдардың тұздарды,зат алмасуының сонғы өнімдерін шығарады. 3)Клетчатканың ыдырауы-олар бактериялар,ферметтері арқылыжүзеге асырылады. 4)Тосқауыл-яғни қорғаныштық. 5)Эндркринді болып табылады. Ішектің әртүрлі бөлімдеріндегі(12- елі ішек, ащы ішек, мықын ішек) шырышты қабықшасының құрылыс ерекшеліктері: 12-елі ішек латынша duodenum деп аталады ол жіңішке ішектің бастапқы бөлімі болып табылады.Ұзындығы 17-21см орналасуы:жоғары төменденген горизонтальді төменгі және жоғарғы бөлікке бөлінеді. Аш ішек пен мықын ішек- intestinum tenue mesenteriale деп аталалы.Ол жіңішке ішектің аш бөлігі jejunum ,деп аталуы тамақ көпке дейін тұрақталмай мықын бөлігіне қалыпты жағдайла бос орналасуыеа байланысты болады. |