Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
1-Негізгі экзокроноциттер-Олар көбіне бездің денесінде және түбінде орналасады.Осы жасушалардың ядросы дөңгеленген,жасушаның дәл ортасында орналасады.Негізгі жасушалары - пепсиногенді секрециялайды,ол тұз қышқылының әсерінен белсенді түрі-пепсинге айналады. 2-париетальді экзокриноциттер-шырышты және негізгі жасушалардың базальді мембранасына жанасып,олардың сыртынан орналасады.Пішіні дөңгелек ,бұрыс пішінді болып келелі,және негізгі жасушалардан көбірек болады.Қызыметі: Асқазаның меншікті бездеріндегі париетальді жасушалары H+ионын және хлоридті өндіреді.Екеуі бірігіп тұз қышқылы HCL түзеді. 3-Шырышты мойын мукоциттері-Негізі олардың екі түрі бар.Біріншісі меншікті бездерлің денесінде орналасады,ал ядросы жасушаның базальді бөлімі жағында тығыз болады.Басқа шырышты жасушалар меншікті бездердің тек кана мойнында орналасады.Ал бұл жасушалар аз маманданған эпителиоциттер болып табылады. Асқазанның қанен қамтамсыз етілуі және иннервациясы. Асқазанды қанмен қамтамасыз ететін 4-артерияны айтуға болады.Олар: а) асқазанның сол және оң жақ артериялары (a. a. gastrica sinistrae etgastricae dextrae)-олар құрсақ артериясынан сол жақ асқазан ариериясы шығады.Ал оң жақ асқазан артериясы бауыр артериясынан шығады,сол жақ асқазан -шарбылық артериясы,көкбауыр артериясының тармағы.Ал оң жақ асқазанартериясы- он екі елі ішектің артериясының тармағы болып табылады.Екі асқазаның артериясы кіші иірімнен өтеді,ал асқазан шалбырлық артприясы болса үлкен иірімнен өтеді.Сонымен қатар веналары артерияларымен жүріп,қақпа венаға құяды. Иннервация- Асқазанның көптеген нервтерінің арасында хирургиялық маңызы бар нерв бағаналары мен талшықтары қатарына оң және сол жақты кезбе нервтері (n. vagus) жатады. Оң жақты кезбе нерві өңештің артында немесе, сирегірек, оның оң жағында орналасады. Одан тарқайтын кішігірім тармақтар асқазанның кіші иілім және кардия аймақтарын, ал ірі тармақтары құрсақтық бағана (чревный ствол) және асқазанның дистальді (шығу) аймағын иннервациялайды (Латарже тармағы). Кезбе нервісінің сол жақ бағанасы өңештің алдына таман, оның сол жақ бүйірінде орналасады. Оның асқазанға жақындап, жанасатын жерінен кардия аймағына қарай 3-4 тармақ бөлінеді, ал қалған тармақтары бауыр және асқазанның төменгі бөліктерін иннервациялайды. 45. Жіңішке ішек. Даму көздері. Морфофункциялық сипаттамасы. Қабырғасының құрылысы. «Крипта- бүрлер» жүйесі ішектің құрылымдық функциялық бірлігі ретінде. Ішектің әртүрлі бөлімдеріндегі (12-елі ішек, ащы ішек, мықын ішек) шырышты қабықшасының құрылыс ерекшеліктері. Жіңішке ішектің қанмен қамтамасыз етілуі және иннервациясы. Жіңішке ішек- intestinum tenue, деп аталады ол-ас қорыту жолының бір бөлігі болып табылады.Ол асқазан мен тоқ ішекті жалғап тұрады. Дамуы:Эмбриогенездің 5-ші айынан бастап дамиды.Ішек эндотермасынан ,жіңішке ішектің бүрлер және крипталар пайда болады.6-12 аптасында эпитнлиоциттердің дифференцировкасы дамиды.Ал 7-8 аптасында бірқабатты бағаналы эпителийі пайда болады.Дамудын 8-10аптасында бүрлері мен крипталары түзіледі.Циркулярлы қатпарлары 20-24аптасында қалыптасады және дуоденалды бездері пайда болады.Дамуының 5-ші аптасында бокалтүрлі жасушалары ,6-ші аптасында эндокринді жасушалары дифференцияланады.7-8 аптасында жіңішке ішектің дәнекер тіні ,ал бглшықет тіні 8-28 апталарында мезенхимадан дамиды.Жіңішке ішектің серозды қабықшасы эмбриогенездің 5-ші аптасында спланхнатомның вицералды жапырақшасынан пайда болады. Морфофункциялық сипаттамасы. Қабырғасының құрылысы: Жіңішке ішек микробүрлердің мембранасынла жақсы дамыған гликокаликс қабатымен жақсы жабылып тұрады.Олар микробнрлердің ішінде параллелді орналасады.Ұзындығы шамамен 5-метрге дейін детеді ,ал қозғалуы жіңішке ішектің бір салалы бұлшық ет қабатының жиырылуының ол құрт және маятник тәрізді қимылдайды. Жіңішке ішек қабырға құрылысы: |