Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
Шырышты қабықшасы-Ол негізі эпителийі бірқабатты бағаналы үш түрлі жасушасынан қалыптасқан:бағаналы эпителиоциттерден,бокалтүрлі экщокриноциттерден,және эндокриноциттерден. Шырышты қабықшасының өзіндік пластинкасы крипталар аралығында жұқа дәнекер тінді қабаттарды түзеді.Және осы пластинкада жеке лимфоидті фолликулдар кездеседі. Жіңішке ішектің қанменқамтамасыз етілуі және иннервациясы-Қанмен қамтамасыз етілуі:a.mesenterica superior және төменгі панкреатодуоденальді артерия,аш ішекпен мықын ішек артериясы ,мықының көлденең ішек артериясы ,оң жиек ішек артериясы,ортаңғы жиек ішек артериясын қанмен қамтамасыз етеді Иннервациясы-Мейснер өрімі ішкі өрім шырышасты қабатта орналасады,ішектегі секрецияға жауап береді.Ал Ауэрбах өрімі бар – сыртқы өрімі ұзын және дөңгелек бұлшықеттері арасында орналасады,қозғалысқа жауап береді. 46. Тоқ ішек. Даму көздері. Морфо-функциялық сипаттамасы. Қабырғасының құрылысы. Атқаратын қызметіне байланысты шырышты қабықшасының құрылыс ерекшеліктері. Қанмен қамтамасыз етілуі және иннервациясы. Тоқ ішек-өте маңызды қызмет атқарады, химустан суды сорады. Бұл қызметі дәрігерлік тәжірибеде кеңінен қолданысқа кірген. Науқас адамға (асқазан резекциясында) тоқ ішекке клизма жасау aрқылы коректік заттарды жібереді. Келесі бір қызметі – тоқ ішектің кілегейлі кабығы аркылы бір қатар ауыр металлдардың тұздарымен кальций, магний, фосфаттар бөлініп шығады, бұл бактериальді флораның көмегімен жүзеге асады. Бактериялардың қатысуымен клетчатка ыдырайды. Тоқ ішекте «К» және «В» витаминдері өнделеді. Қызметтері: Секреторлы (шырыш, ферменттер, дипегтидазаны бөледі); Сорy: су мен минералды заттар көп мөлшерде сорылады. Клиникада бұл ерекшеліктеріне байланысты науқастарга қоректік клизмалар қолданылады; . Экскреторлы қызметі: ағзадан ауыр металлдардың тұздары мен зат алмасудан қалған өнімдер шығады; «В» топтағы витаминдердің «К» түрін бактериялардын кемегімен өңдеп шығарады; ыдыратады Тағамның құрамындағы клечаткаларын (бұл бактериялардың қатысуымен жүзеге асады); Қорғаныс-барьерлік қызмет; Эндокринді қызметі де баршылық. Құрылысы: Тоқ ішектің қабырғасында: кілегейлі, кілегей асты, етті және серозды қабықтары болады. Кілегейлі қабығы-катпарлар мен крипталар түзеді. Тоқ ішектің бүрлері болмайды. Кілегейлі қабықтың эпителиі бір қабатты цилиндр тәрізді, жиекті құрамындағы жасушалары жіңішке ішектің жасушаларына ұқсас (жиекті, бокал тәрізді, эндокринді, жиексіз және Панет жасушалары). Тоқ iшектің кілегейлі қабығының эпителийіндегі ең көп жасушасы-бокал тәрізді эптелиоциттері. Бұлар шырыш бөле отырып, химусты жылжытуға себептестігін тигізеді. Кілегейлі қабықтын меншікті пластинкасында өтe ipi лимфоидты түйіндер кездеседі. Ет пластинкасы екі қабатты миоциттерден тұрады. Кілегей асты қабығы-БТҚДТ. Серозды қабығы-БТКДТ мен мезотелий. Дамуы: Жуан ішегі шырышты қабықшасы эпителийінің негізгі қайнар көзіне ішек энтодермасы жатады. Тік ішектің тері және аралық аймақтарының эпителийі эктодермадан қалыптасады. Жуан ішектің дәнекер және бұлшықет тіндері мезенхимадан, серозды қабықшаның мезотелийі спланхнатомның висцералды жапырағынан дамиды. |