Нуржігт Алтынбеков Аралық бақылау №1 Қазіргі эпидемиологияның анықтамасы және құрылымы
жүктеу/скачать 0,58 Mb. Pdf көрінісі
|
Íóðæ³ãò Àëòûíáåêîâ Àðàëû? áà?ûëàó ¹1 ?àç³ðã³ ýïèäåìèîëîãèÿíû? àí
| Нуржігт Алтынбеков
қалыптастыру үшін жеткілікті микробтардың массасы пайда болады (ол шартты-патогенді микроорганизмдер туралы сөз болған барлық жағдайлардағыдай өте үлкен болуы тиіс). Бұл жағдайда микробтардың механикалық концентрациясы ғана емес, сонымен бірге олардың көбеюі де жүреді, өзгергіштік процестерімен бірге жүреді, атап айтқанда вируленттіліктің жоғарылауы. Сапроноз қоздырғыштарының қоршаған ортадағы сапрофиттік тіршіліктен организмдегі паразиттік өмір салтына көшу үшін "преадаптация құбылысы" деп атауға болатын ерекше құбылыс бар. Эпидемиялық процестің екінші элементі инфекцияның берілу механизмдері, жолдары мен факторларынан тұрады. Эпидемиялық процестің үшінші элементі-ұжымның сезімталдығы. Егер популяциядағы иммундық қабат 95% және одан жоғары болса, онда бұл командада эпидемиялық әл-ауқат жағдайына және қоздырғыштың айналымына қол жеткізілетіні байқалады- дене тоқтайды. Сондықтан эпидемияның алдын-алу міндеті-тиісті қоздырғыштарға қарсы вакцинация жүргізу арқылы топтарда осы иммундық қабатты құру. Осыған сәйкес ұжымда жүргізілетін эпидемияға қарсы іс-шаралар эпидемиялық процестің әртүрлі буындарына бағытталуы мүмкін. 1-ші топтың іс-шаралары инфекция көзіне, 2 — ші топтың іс-шаралары — берілу механизмдері мен жолдарын бұзуға, 3-ші топтың іс- шаралары-сезімтал ұжымға бағытталған. 1-ші топтың іс — шараларына инфекция көзін жоюға бағытталған шаралар кешені кіреді: науқастарды анықтау, оқшаулау және емдеу қажет; тасымалдаушыларды анықтау, есепке алу және санитарлық тазарту қажет; Ауру жануарларды, әдетте, жояды. Беру механизмдері мен жолдарын бұзуға бағытталған 2-ші топтың іс-шараларына елді мекендерді абаттандыру бойынша санитариялық-гигиеналық іс-шаралар кешені (мысалы, орталықтандырылған сумен жабдықтау және кәріз), ұйымдастырылған ұжымдарды ірілендіру, карантиндік іс-шаралар, тамақ өнеркәсібі мен қоғамдық тамақтану объектілерін санитариялық қадағалау, аурухана мекемелерінде асептика, антисептика, дезинфекциялау және стерильдеу қағидаларын сақтау және т. б. кіреді. Бұл көп уақытты қажет ететін және, өкінішке орай, ең аз тиімді іс-шаралар, әсіресе механизмдердің, жолдардың және берілу факторларының көптігімен сипатталатын инфекциялар үшін, мысалы, зоонозды немесе ауруханаішілік инфекциялар (АІИ). Сезімтал ұжымға бағытталған 3-топтың іс— шаралары, егер мүмкін болса, жасанды жүре пайда болған иммунитетті-белсенді (вакцинация жүргізу жолымен) немесе пассивті (сарысулар мен иммуноглобулиндердің көмегімен) құру жөніндегі іс-шараларды қамтиды. Дәрігердің арсеналында спецификалық профилактикалық иммунобиологиялық препараттар болмаған жағдайда, 3-ші топтың іс-шаралары халық арасында санитариялық- ағарту жұмысына жинақталады. Эпидемиялық процестің бір немесе бірнеше буынына әсер етудің тиімді шаралары бар (мысалы, вакцинация) және мұндай шаралар болмаған кезде басқарылмайтын. Сондықтан эпидемиологияның басқарылатын инфекцияларға қарсы күрестегі түпкі мақсаты-оларды жаһандық, әлемдік масштабта жою. 1980 жылға қарай Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы үйлестіретін әлемдік қоғамдастықтың күш-жігерімен аса қауіпті инфекцияны — табиғи шешек ауруын жоюға мүмкіндік туды. ДДҰ жақын арада полиомиелит, қызылша және т. б. сияқты басқа да басқарылатын инфекцияларды жоюды жоспарлап отыр. |