О ббк 83. 3 (5 Қаз) б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті

19
Көтеріп басын алмады;
Сол жылаудан танбады.
Жылауменен бай жатты.
Қызарып барып күн батты. 
Сарғайып барып таң атты.
Таң атса да бай жатты.
Моллалар азан айтқанда,
Би намаз аяқтап жатқанда,
Ақ сәлделі бір адам,
Жетіп келді қасына;
Таянып келді басына.
Екі қойны толыпты,
Боз Мұнайдың сол күнде,
Көзінен аққан жасына.
Айаншы геліп сөйлейді:
«Әй, Боз Мұнай, Боз Мұнай!
Тілекті берді бір Құдай.
Не тілегің бар? – дейді.
Тілегеніңді ал! – дейді».
Боз Мұнай мұны есітіп, 
Ұшып тұра келеді;
Қолын жая береді, 
Көзінің жасын төгеді.
Боз Мұнай сонда сөйлейді:
«Ноғайлының ішінде,
Дүниеқордай болдым;
Ауыр дәулет тұсында,
Қара басым хан болдым;
Жиған малдан не пайда!
Бір перзетке зар болдым!
Сол баланың жоғынан,
Жиын-тойға бармадым.
Құлдан көрдім қорлықты,
Жалшыдан көрдім зорлықты,
Тыныштық ұйқы ала алмай,
Өз жанымды қия алмай,
Өлейін десем өле алмай.
Ел ішінде жүре алмай,
Күні-түні зарладым».

20
Сонда пірі сөйледі,
Сөйлегенде бүй дейді:
«Өзің іздеп бармадың,
Үйде жатып зарладың.
Тілегенің сол болса,
Бабай өмір бабасы,
Қабыл болғай тобасы:
От жағалай отырып,
Оттың басын толтырып,
Үйің базар болғандай,
Көп пе саған керегі?
Бірін мыңға балаған,
Құдай өзін қалаған, 
Жұртқа қорған болғандай,
Бір ме саған керегі?»
Боз Мұнай сонда сөйлейді:
«Ер отаны болғанда,
Пайғамбар жасы толғанда,
Заманымыз азғанда,
Жігіттің күні озғанда,
Берекетсіз балаға, 
Оттың басын топ етіп,
Қырға шығар ішінде
Біреуінде жоқ етіп,
Мен алмаймын көбіңді,
Мағызы жоқ шөбіңді.
Берсең, маған қалап бер!
Мың кісіге балап бер!
Өмір жасын ұзақ қып,
Асқар таудай талап бер!»
Пірі сонда сөйлейді:
«Бірді берем мен, – дейді,
Күтіп алсаң сен, – дейді. 
Жаста Құдай демдеген, 
Қылған ісін жөн деген.
Өзге жұрттың тілегін,
Ол секілді бермеген;

21
Оның көрген қызығын,
Һеш пендесі көрмеген;
Белін шешіп жатпаған,
Аңсамай сау мал татпаған.
Ертең мінген атынан,
Кешке дейін түспеген;
Сансыз дұшман батпаған, 
Бет алдынан қайтпаған.
Бабасына сыйына,
Дұшманнан ағат тақтаған.
Жұрттың сөзін сөйлеген,
Ұлттың жауын көздеген:
Батыр Сайын болсын дед, 
Басына дәуір қонсын дед.
Қысылғанда сыйынар,
Іші нұрға толсын дед.
Ала есігін алқалап,
Ала қоржын арқалап,
Шар кітабы қойнында,
Демі тағдыр мойнында,
Аса таяқ қолында,
Өзі ақтың жолында.
Пірі келіп қасына,
Айан беріп кеткен соң,
Боз Мұнай тұрды оянып.
Буыны кеткен бейшара
Әрең тұрды таянып;
Үйіне кірді жүгіріп,
Несіне тұрсын кідіріп?!
Жатыр екен бәйбіше,
Ет бетінен бүгіліп.
«Ей бәйбіше, тұр!» – дейді,
«Беті-қолың жу!» – дейді:
«Құдайың берді тілекті;
Әулиең жарды жүректі;
Есен болсақ, көрерміз,
Сайын атты перзентті.

22
Қойдан қошқар алайық!
Құдай жолы шалайық!
Қабыл етсе Құдайым,
Жалбырынып бағайық!»
Бәйбішесі сөйлейді,
Сөйлегенде бүй дейді:
«Әй, Боз Мұнай, Боз Мұнай!
Берер ме екен бір Құдай, 
Ертеменен кеткен қой;
Жетер ме екен жайау-лай?
Сен жетпіске жеткенде,
Мен елуден өткенде,
Біздей екі сорлыға,
Енді берсін не Құдай!?
Бермесе де қайтесін?
Малыңды айап не етесің?
Айағанда бұл малдың,
Қай түбіне жетесін?
Болмаса да, барайын;
Алып келіп шалайын».
Екі етегін түрініп,
Қойға жетіп барады,
Ай мүйізді қошқарды, 
Алып келіп шалады.
Жылқыдан да сойдырып,
Жұртын жиып алады. 
Жұрты тарқап кеткен соң,
Бір-бірінен сұрады:
Қашан болар екен? – деп
Екі байғұс жылады.
Тырысып қалған кемпірдің,
Құрсағын күнде сылады.
Бір күндері болғанда,
Білінер кезі толғанда, 
Қарны шықты қампайып;
Құрсағы шықты томпайып;
Шалқасынан жатқанда,
Ұмтылғанда тұрмады.

23
Мерзімді күні толғаны, 
Батыр Сайын тумады.
Туғанынша бейшара,
Кемпірдің жанын қинады.
Тоғыз айға толғанда,
Шамалы күні болғанда,
Бейсенбінің кешінен
Ұлы жұмаға ауғанда,
Боз кемпірді қозғалтты,
Ыңыранды, толғанды.
Ноғайлының үш кентін
Жиып алып орнатты.
Таң сарғайып атқанда,
Моллалар азан айтқанда,
Сайын сынды батырдың
Желкесі жерге тақ етті;
Маңдайы күнге жарқ етті.
Баланы көріп қатындар,
Боз Мұнайды қамасты;
Бәрі бірдей жүгіріп,
Сүйіншіге таласты;
Бірін-бірі сабасты;
Мұрындары қанасты.
Таластан соң қатындар,
Жүгініске барысты;
Жүз жылқыны бай берген,
Бәрі бөліп алысты.
Екі етегін түрініп,
Малға қарай жүгіріп,
Боз Мұнай сонда сөйледі:
«Оң қолымды жайармын!
Мұнан немді айармын!
Бүгін өліп кетсем де,
Аманатқа дайармын!
Ноғайлының үш жұртын,
Бірін қоймай жиармын.
Бұл төрт түлік малымның, 
Бір бөлгенін қырармын.

24
Қуаныш мұндай берген соң,
Қырмай нағып шыдармын!».
Талай малды қырады,
Үлкен тойды қылады;
Тойын қылып болған соң,
Төрде отырған билерден
Боз Мұнай өтіл сұрады:
«Осы отырған бекзаттар!
Бұған жетсін ойыңыз!
Мынау туған баланың,
Атын тауып қойыңыз!
Түсімде қойған аты бар,
Жазылып қойған хаты бар,
Мұны, сіздер, ойлаңдар,
Атын тауып қойғандар. 
Тоқсан торқа киесін,
Тоғыз жорға мінесін».
Хан мен бектер отырып, 
Ат пен тонға таласты;
Қымыз ішіп, мас болып,
Естерінен адасты;
Хандар, билер керісіп,
Бірін-бірі сабасты.
Боз Мұнай сонда сөйледі,
Сөйлегенде бүй деді:
«Хан мен бектер, ұрыспа!
Ұрысқаның дұрыс па?
Тоқсан торқа кигенмен,
Тәңірі өзіңе бермесе, 
Маңдайыңа ырыс па?
Он күн жатсаң, сақтаймын;
Біріңе қайт деп айтпаймын;
Ауыр дәулет тұсында,
Қалай тамақ таппаймын?»
Үш күн жатты, таппады.
Шұбырған кедей қаптады.
Ондай, мұндай қойған ат, 
Бай көңіліне жақпады.

25
Жиылған жұрттың бәрін де 
Дәулетімен сақтады;
Хан, қарасы, молласы,
Сайынның атын таппады.
Жүз отыз бір жасаған,
Азу-тісі босаған,
Ноғайлының жұртында,
Онан үлкен кісі жоқ,
Өзі жарлы болған соң,
Онымен жұрттың ісі жоқ.
Хан мен бектер қасына,
Келіп тұрып таянып,
Өзіне мәлім болған соң,
Несіне тұрсын аянып?
Кедей шалың сөйлейді,
Сөйлегенде бүй дейді:
Бәрекелді, билерім!
Жарасады жатқаның!
Байлығың да, Боз Мұнай,
Мыстан табақ тартқаның!
Жаңа туған жас төлдің, 
Қане-екей атын тапқаның!?»
Сонда отырып хан мен би,
Шалға қарап ұрысты.
Таппаған соң жақсылар,
Намысына тырысты.
Осы жерде ойласаң,
Атын тауып қоймасаң,
Сақалыңнан алармын,
Ағашқа асып таңармын.
Шал да қарап отырмай,
Күңіреніп жылады:
«Бәрің таппай тұрасын,
Беліндегі бес қару,
Тал бойына жарасқан.
Екіталай жерлерде,
Ерлігі асқан Алаштан, 
Батыр Сайын болмас па?
Үстіне әруақ қонбас па?

26
Тамақ жақсы жиылып,
Соны тауып қоймас па?»
Хандар қалды қомсарып,
Билер қалды томсарып.
Тоқсан торқа киді де, 
Тоғыз жорға мінді де,
Шал жөнелді теңселіп.
Мирадтына жеткен соң,
Тойы тарқап кеткен соң,
Күмістен бесік иірді;
Береннен түбек құйдырды;
Сайын сынды батырды,
Қара күске бөлетті.
Қара күсті қатты деп, 
Бала күске бөлетті.
Жаңа туған жас бала,
Емшек берсе, ембейді.
Ет берсе де, жемейді;
Анасының қарасын,
Ергіз де екі көрмеді.
Боз Мұнай бай абдырап,
Шаһарына барады,
Молла менен ғалымның,
Құлағына салады:
«Кешегі туған жас бала,
Бізді қылды масқара!
Емшек берсең, ембейді,
Ет берсең де, жемейді. 
Анасының қарасын,
Ергіз екі көрмейді:
Дағдардым, жұртым, мен! – дейді.
Ақыл тауып бер! – дейді.
Ноғайлы жұрты кеңесіп,
Күнде бір бие сойғызды;
Ортан жілік майына,
Үш күнде бір тойғызды.

27
Бір жасына келгенде,
Балалықты қылмады;
Екі жасқа келгенде,
Елеулі ермен тең болды;
Үш жасына келгенде,
Үш шарбақты ноғайдың, 
Бәрі-дағы таң қалды;
Бір түрлі туған жан болды.
Төрт жасына келгенде,
Төрге таман ұмтылды.
Бес жасына келгенде,
Бес қаруды сайлады;
Жасыл оқтай ойнады;
Әр талапты ойлады;
Алты жасқа келгенде,
Ертең мінген атынан, 
Кешке дейін түспеді,
Ердің ісін істеді.
Жеті жасқа келгенде, 
Жеке жұртын күзетті;
Ноғайлының үш кентін,
Түгелімен түзетті.
Езу тартпай ұл өтті;
Абыройлы қыз өтті.
Ғаріп менен міскіндер,
Панасында күнелтті.
Сегіз жасқа келгенде,
Секіртіп ат мінгендей.
Балдағы алтын ай болат,
Ал беліне ілгендей.
Алты қырлы ақсүнгі,
Оң қолына алғандай.
Ел шетіне жау келсе,
Айқай сүрен салғандай.
Ноғайлының үш жұрты,
Бәрі бұған таң қалды-ай! 
Бұл Сайынның ерлігін
Әрбір адам көргенде,

28
Тоқсан құлы кеңесті. 
Кеңескенде, не десті?
«Бір күндері болғанда,
Мынау жүрген Ер Сайын,
Көрмейсің бе ыңғайын?
Бізді де бір адам деп,
Тура қарап күлген жоқ.
Баяғыда атасын
Ортаға алып қуғанды,
Ұстап алып ұрғанды,
Әлі күнге білген жоқ.
Оны бір күн білген соң,
Құлағына тиген соң,
Біз байғұсты ұрмас па?
Ашуланса қырмас па?
Уағда қыл, жігіттер,
Не ғылса да тұрмасқа!
Қырар ма, ойбай, қырар ма!
Бұған адам шыдар ма?
Жорға менен жүйрікті,
Түн ішінде алайық!
Мың сан жылқы ішінен,
Ат табармыз лайық.
Құр қырылып қалғанша,
Қашып кетіп қалайық!»
Жорға менен жүйрікті,
Қос-қосынан алады;
Сусыз шөлге бас қойып,
Құлдар қашып барады.
Ертең келіп Ер Сайын,
Жылқысына қарады.
Иесіз жатыр көп жылқы,
Құлдарының бірі жоқ.
Қашты деген көңілінде,
Ер Сайынның кірі жоқ.
Ары-бері жүрген соң,
Құл қашқанын білген соң,
Жылқы бағар кім қалды?

29
Батыр Сайын толғанды:
«Тоқсан құл, саған не қылдым?
Қашып кетіп не білдің?
Әкеме қылдың қорлықты,
Шешеме қылдың зорлықты;
Кешейін деп күнәңді,
Сонда да еске алмадым.
Ат терлетіп келдің деп,
Етке қамшы салмадым.
Ақырында балам құл,
Мені бүйтіп алдадың!
Тым болмаса жылқыда
Жартың неге қалмадың?
Өз обалың өзіңе! 
Түлен сені қуды ма?
Қардан жаман түспеспін
Қарадағы ізіңе.
Азар болса, кетерсің,
Сусыз шөлдің түзіне.
Бәріңді де қырайын,
Бір көрінсең көзіме.
Бұлармен деп жүргенмін,
Дұшманның жалғыз жүзіне».
Шу-у! – деп еді, қарала ат,
Қырдан асып қылт етті;
Тұяқтан ұшқан тозаңы
Құйындай-ақ бұрқ етті.
Бір жіберіп алғанда,
Әуелі сәске болғанда,
Шыға келді Ер Сайын,
Қаратөбе басына.
Құлдар кетіп барады,
Айағының астында,
Қосылып өлең айтысып,
Сырнай күйін тартысып.
Мұны көріп Ер Сайын,
Төбеде тұрып толғанды.
жалғыздығын ойлады;
жауы тоқсан, бұл жалғыз. 

30
Ойламасқа болмады:
«Өзің жәрдем бола гөр,
Бір жаратқан Құдайым!
Өлемін деп қылмаймын,
Жаным үшін уайым.
Қорлығы өтіп барады,
Бұған неғып шыдайын!
Тоқсан құлмен соғысам,
Абыройды тауысам.
Жалғызға келер күш болса,
Жазатайым іс болса, 
Қартайғанда атамнан, 
Енді перзент туар ма?
Ием сараң болмаса, 
Қанатсыз мені қылар ма?
Құлдан қорқып мен қайтсам,
Құл кетті деп мен айтсам,
Жиылысқа кіре алман;
Ел ішінде жүре алман.
Енді бұған барайын,
Бармай нағып қалайын?
Қыннан шықпас ақ алмас,
Суырып қолға алайын.
Көтерсе Құдай талайым,
Бәрін тегіс қырайын».
Қамшы басып қалғанда, 
Қарғып кетті қарала ат.
Жауға жетіп барады,
Тауды, тасты аралап.
Екі тісі сақылдап,
Құлдарға келді жақындап.
Жау көрмеген жас бала,
Жаңа өспірім мас бала,
Қылышты алды қынынан;
Ойын емес, шынынан.
Шу-у! – деп еді, қарала ат,
Жұмырланды қырынан.

31
Түнеріп бала келген соң,
Енді өлерін білген соң,
Қол қусырып бәрі де
Аттан түсе қалысты. 
Бас ұрып жерге жыласты.
Жылағанға болмады,
Жалынғанға қоймады;
Екпіні қатты жас бала,
Құлдарменен ойнады.
Өзгесін қырып салды да,
Отызын жаяу айдады;
Бір балаға тоқсан құл,
Таба алмады айланы.
Қаратөбе басына, 
Жаяу айдап барады;
Бірін тірі жібермей,
Барлығын да жарады.
Тоқсан құлдың аттарын,
Айдап елге салады.
Атасына мақтанып,
Құл қырдым деп айтпады.
Бұрынғыдай мырзаңыз,
Шіреніп үйде жатпады. 
Сырттан келген дұшманнан,
Өз шарбағын сақтады.
Жатса, тұрса жау тілеп,
Жылқы болды баққаны.
Малшы болып жүрсе де,
Жау жарағын сайлады;
Жақын жатқан жылқыны,
Алысқа алға айдады;
Жылқы алуға жау келсе,
Ұрысуға ойлады.
Елдің жүрер шетінде,
Жаудың келер бетінде;
Жау көрінсе, білдір деп, 
Қарауылды сайлады.
Күні-түні Құдайдан,
жауды тілей қалады:

32
«Қайда кеткен Алаштың,
Найза ұстаған батыры?!
Еркек мұрдар қырылып, 
Қалған ба өңшең қатыны?»
ІІ
Бір күндері болғанда,
Сайын жасқа толғанда,
Мұның даңқын есітіп,
Қара қыпшақ Қобыланды:
Дүниенің төрт бұрышын,
Тегіс жүріп шарлаған.
Алпыс жастан асқанда,
Алмаған жауы қалмаған.
Көрнекті бұзып жылқы алған,
Күймені бұзып қыз алған,
Дұшманды көрсе бір күнде, 
Отыз екі қырланған.
Он жасына келгенде, 
Жау әдісін үйренген,
жұртыменен кеңесті,
Кеңескенде, не десті:
«Ноғайлының жұртынан,
Сайын деген ер шықты;
Мұсылманның ішінде,
Бұлар болған ең мықты.
Мың кісіні жиыңыз!
Сол Сайынға барайық.
Рас болса ерлігі,
Қолымызға алайық.
Алыста жатқан қалмаққа
Бір соғысты салайық».
Қобыландының бұл сөзін,
Жұрты қабыл етеді;
Мың кісіні қолға алып,
Сайынды іздеп кетеді; 

33
Бір күндері болғанда, 
Жылқыға таман жетеді.
Қыраңғытып жүрген ер
Жолығыса кетеді.
Көп екен деп саспады;
Жалғызбын деп қашпады;
Көтеріп алды найзаны,
Алтынды туын байлады.
Жалғыз өзі көп жаумен,
Ұрысарға ойлады.
Қобыландының қасында
Найзагері қорқады;
Жақындасып келгенде,
Атының басын тартады.
Сайын бетін бұрар ма?
Қашпай адам шыдар ма?
Батыр Сайын екенін,
Ер Қобыланды біледі.
Мың кісіге бас болып,
Өзі ілгері жүреді.
Ақбоз атпен аңқылдап,
Айыр қалпақ солқылдап,
Ер Сайынға жақындап,
Жетіп келді қомпылдап.
жетіп келіп сөйледі,
Сөйлегенде бүй деді:
«Батыр Сайын сен болсаң,
Қобыланды ағаң мен болсам,
Ел шетінде жүргенде
Іздеп жүріп кез болсам.
Жарқылдатпа қылышың!
Мың кісілік туысың.
Ашулансаң, шығарым,
Бәрімізді қырарсың;
Жаушылығым жоқ саған:
Сені көре келемін,
Атадан артық бір ер сен,
Қол тізгінін беремін.
Іздеп шыққан жауым бар,
Қызығыңды көремін».

34
Сайын қарап тұрады,
Аты-жөнін сұрады;
Қобыландыны білген соң,
Елге қарай бұрады.
«Біздің елге барып қайт!
Атамнан бата алып қайт!
Мен де бірге жүрермін;
Қонақасың берермін;
Бара тұрған жауыңа,
Артық туған ағасың.
Батырлығың көремін».
Мың кісіні Ер Сайын,
Ерітіп алып келеді;
Алпыс асау сойдырып,
Қонақасы береді.
Үш күн қонақ болған соң,
Байдан көңілі толған соң,
Қобыланды мен Ер Сайын
Байдан бата сұрады.
Бәйбіше мен Боз Мұнай,
Қобыландыға жылады:
«Өлгенде көрген жалғызым,
Аттанып кетсе жорыққа,
Қартайғанда басымыз,
Қалады екен зорлыққа!»
Таянып келді Боз Мұнай,
Қобыландының қасына:
«Желіктіріп баланы,
Қайғы салдың басыма.
Тентектігің қоймадың,
Жұрт тіліне болмадың.
Бұрынғылар алмаған,
Маңына адам бармаған,
Қалмақ деген қатты жау:
Жүремін деп ойладың.
Мынау жүрген Ер Сайын,
Өмір берген Құдайым!

35
Жастан жауға кеткен соң,
Үйде нағып шыдайын?
Тоғыз жастан өткен жоқ:
Он жасына жеткен жоқ;
Омыртқасы өткен жоқ;
Қабырғасы қатқан жоқ.
Көзім жасын көрсейші!
Үш наурызды берсейші!
Он екі жасқа толғанда,
Қызығын сонда көрсейші!»
Сонда Қобыланды сөйлейді,
Сөйлегенде бүй дейді:
«Ер дарыған бай едің,
Үш наурызды бергенім.
Үш жыл өтіп кеткен соң,
Уағдаға келгенім. 
Соған дейін Ер Сайын,
Жау-жарағын сайласын!
Мінер атын байласын!
Шыныменен ер болса,
Уағдадан таймасын!»
ІІІ
Мың кісі дулай қайтады.
Тілегін алып қуанып,
Бай үйінде жатады,
Үш наурызға жұбанып.
Бір күндері болғанда,
Бәйбіше тұрып ойлады.
Ойламасқа болмады,
Байды еркіне қоймады:
«Толып жатқан малың бар,
Екі-үш наурыз өткенде,
Сайын кетер жорыққа.
Тағы біздің басымыз,
Түсер сонда қорлыққа.

36
Тоғай толған малың бар,
Бөліп қалың берсейші!
Үш шарбақты қыдырып,
Лайық қыз көрсейші!
Келін де болса сүйеніп,
Аз ғана күн тұрмаққа.
Бермегенмен бұ малың,
Алып шықпас ұшбаққа».
Мұны есітіп Боз Мұнай,
Бозжорғаға ер салды.
Үш шарбақты ноғайдың,
Қыздарына көз салды.
Лайық қыз таппады, 
Көрген қыздар жақпады.
«Мен бармаған ел бар ма?
Ер Сайынға тең бар ма?»
Ноғайлы жұрты кеңесті;
Кеңескенде, не десті?
«Қамбар жайлап шет қонған,
Дұшманына бет қонған.
Өзі жауға айбарлы,
Көбікті деген бай бар-ды.
Езу тартып күлмеген,
Бөтен үйге кірмеген,
Аюбике сұлу нар, 
Беті жерге тимеген.
Қиғаш қара қасы бар,
Қолаң қара шашы бар.
Сырты сұлу, сымбатты,
Кер құландай керілген;
Ішкен асы сұлудың,
Тамағынан көрінген.
Қорықпай соған барсаңыз,
Шамаң келіп алсаңыз.
Бермей қалар деймісіз,
Барып хабар салсаңыз».
Соған кетті Боз Мұнай,
Судың бойын көбелеп.

37
Қартайғанша бозжорға,
Өзі мінген жебелеп.
Көбіктінің сарайы,
Көтерілген талайы.
Есігінің қасында,
Қақпасының басында,
Тұрады екен күзетіп,
Екі бірдей малайы.
Екі тісі кетілген,
Бір танауы сетілген,
Боз Мұнайды біледі;
Иіліп сәлем береді.
Тілдесуге келеді:
«Ауыр дәулет тұсында,
Қара басың хан едің.
Сайын сынды ұлың бар;
Енді неге зар едің?
Атың жаман терлепті.
Таң сәрінен жүресің,
Ашуланған адамдай,
Қабағыңды түйесің.
Жолың болсын, Боз Мұнай!
Не есітіп білесің?»
Боз Мұнай тұрып сөйледі:
«Байың есен саулық па?
Қатты сөйлеп даурықпа!
Айтқан сөзім тыңдаса,
Көп қарсылық қылмаса,
Қызын алып қайтамын;
Жүргенім жоқ жаулыққа.
Лайық болса балама,
Менен малды ала ма?
Шауырғанға келмесе,
Балама қызын бермесе,
Бозжорға аттан түспей-ақ,
Елге таман қайтамын.
Тентек туған Сайынға,
Бара сала айтамын».

38
Қайран қалды Сетік құл,
Боз Мұнайдың сөзіне.
Бара сала айтады,
Көбіктінің өзіне:
«Әзірейіл ме? Дажал ма?
Мұнан жаның қалар ма?!
Ықтиарсыз біреудің,
Қызын тартып алар ма?!
Сарайының қасында,
Көбікті қызын берсін деп,
Боз Мұнай бай келіп тұр.
Бермесіне қойман деп,
Ер Сайынға сеніп тұр».
Көбікті тұрып бұрсанды,
Мұздай темір құрсанды:
«Шауып алса, мал да көп;
Тартып алса, қызда көп;
Ноғайлының ішінде
Сайындай тентек ұл да көп.
Қызымды оған бермеймін;
Боз Мұнайды көрмеймін;
Мықты болса, жиылып,
Тартып алсын мұнда кеп.
Қанша кісі келсе де,
Ұрысуға даярмын.
Жалғыз қыздың тұсында, 
Не жанымды аярмын.
Адам екен демеңіз!
Түсіріп саумал бермеңіз!
Қайтып кетсін еліне,
Бірің шығып тұрмаңыз!?
Боз Мұнай құлдан сұрады;
Атының басын бұрады;
Көбіктінің сөзіне,
жаман ашу қылады:
«Осынан елге бармасам!
Айғай сүрен салмасам!
Үш шарбақтың адамын,
Мінгізіп атқа алмасам!

39
Ер Сайынды жіберіп,
Бәріңді де қырмасам!
Айттырса бермес қызыңды,
Ат саурына салмасам!
Боз Мұнай болып жүрмейін,
Бозжорғаға мінбейін!»
Мықтылығын айтады,
Елге таман қайтады.
Бір бүліктің боларын,
Көбікті жұрты байқады.
Боз Мұнай қайтып кеткен соң,
Елге хабар жеткен соң,
Көбіктінің үйіне,
Алтын тақты хан келді;
Қимылдаған жан келді:
«Көбікті бай, қызыңды,
Сайынға неге бермедің?
Сол секілді батырды,
Нағып күйеу көрмедің?
Боз Мұнай өзі келген соң, 
Мұнша неге кернедің?
Бет-бетімен тозармыз,
Бұл қызыңды бермесең.
Жұртымызды бүлдірер,
Аттанып Сайын келген соң».
Көбікті бай ойланды,
Төрде отырып толғанды.
Боз Мұнайға шаптырды,
Бермесем де болмас деп.
Бермегенмен бұл қызым,
Қанша маған жолдас деп.
Сетік құлға бұйырды:
Қос ат алып шап! – деді,
Боз Мұнайды тап! – деді.
Сұраған қызын береміз,
Қайтсын мұнда, айт! – деді.

40
Қос атпен құл шабады;
Боз Мұнайды табады.
Құл жақындап жеткенде,
Боз Мұнай кейін қарады.
«Атыңның басын бұра тұр!
Ашуланбай тұра тұр!
Сен жөнеліп кеткенде,
Жұрт қамалға кірді ғой! 
Хан, қарасы жиылып,
Көбіктіге келді ғой!
Не ғылса да Көбікті
Саған қызын берді ғой!»

жүктеу/скачать 2,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: