Қоғамдасып  тіршілік  ету  –  адам  эволюциясының  қозғаушы

19 
 
Ф.Энгельс  адамның  арғы  ата  тегі  топтасып  тіршілік  еткен  маймылдардан 
іздестіру  керек  екенін  атап  кӛрсетті.  Топтаса  жүріп  еңбек  еткендіктен, 
олардың арасында ӛзара қауымдық қарым – қатынас қалыптаса түсті. Олар 
ұжым болыпаң аулауды, жыртқыш аңдардан қорғануды, қоғамдасып бала 
тәрбиесіне  кӛңіл  бӛлді.  Ересектер  ӛз  ӛмір  тәжірибелерін  ұрпақтарына 
үйретті. Адам бірте – бірте отты пайдалануды және оны сақтауды үйренді. 
Адамның  арғы  ата  –  тектері  бірте  –  бірте  ӛсімдіктекті  тағамдарды 
пайдаланудан  жануартекті  тағамдарды  кӛбірек  пайдалануға  кӛшті.  Ол 
үшін  олар  аң  мен  балық  аулау  құралдарын  жасауды  жетілдіре  түсті. 
Қоғамдасып  тіршілік  ету  жағдайы  адамның  ата  –  тектерінің  табиғатты 
танып білуіне, ӛмір тәжірибелерінің жинақтала түсуіне мүмкіндік жасады. 
Олардың  бір–біріне  ымдау,  ишарат  және  дыбыс  шығарып  хабарласуғды 
талап  етті.  Ең  ежелгі  адам  пайдаланған  сӛздер  еңбекпен  тікелей 
байланысты  болды.  Адам  да  жануарлар  сияқты  сезім  мүшелері  арқылы 
сыртқы  орта  тітіркенулерін  қабылдайды.  Бұл  –  бірінші  хабаршы  жүйе 
арқылы  жүзеге  асады.  Екінші  хабаршы  жүйе  адамның  жоғары  дәрежелі 
жүйке  қызметіне  тікелей  байланысты.  Адамның  ағы  тектерінің  ӛзара 
сӛзбен қарым – қатынас жасауы адам миының дамуына, ойлау қабілетінің 
арта түсуіне ықпал жасайды. Сӛз бірте  – бірте тәрбие құралына айналды. 
Қоғамдық қарым – қатынастардың қалыптасуына сәйкес адамдар арасында 
табиғи сұрыпталу ӛз мәнін бірте  – бірте жойды. Оның есесіне әлеуметтік 
фактор  (еңбек  ету,  сӛз)  адам  эволюциясында  негізгі  орын  алды.  Ойлау, 
сӛйлеу,  ұжымдасып  еңбек  ету  қабілеттері  ешқашан  тұқым  қуаламайды. 
Тек  адамның  морфологияық  және  физиологиялық  ерекшеліктері  ғана 
тұқым  қуалайды.  Қоғамның  дамуына  байланысты  адамдардың  еңбек  ету 
қабілеті  арта  түсті.  Түрлі  шаруашылық  салалары  дамыды,  ӛнеркәсіп 
ӛркендеді,  ғылым,  ӛнер,  сауда,  дін,  т.  б.ӛрісін  кең  жайлы.  Тайпалардан 
бірте – бірте ұлттар пайда болды. 

жүктеу/скачать 2,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: