Областной учебно-методический кабинет организаций дошкольного, общеобразовательного
жүктеу/скачать 2,84 Mb. Pdf көрінісі
|
Биология факульт курсы
| Экологиялық тҥр ӛзгеруде жаңа формалар бір аумақта пайда болады,
яғни таралу аймағы қалпында қалады. Экологиялық түр түзу үдерісінің мәні бастапқы түр популяцияларының әртүрлі орта жағдайларына бейімделуінде, олардың оқшауланып, дербес түрлер сапасына ие бола бастауында. Сірә бұл үдеріс географиялық оқшауланудан сирегірек ӛтетін болуы керек, алайда бұлда іске асады. Мәселен, шымшықтардың арнаулы қорекке бейімделуінен бӛлінбеген алғашқы таралу аймағына дербес бес түр қалыптасқан. Түр түзудің мұндай типіне кӛл экожүйесінен кӛптеген мысалдар келтіруге болады. ӛйткені кӛл бір ғана географиялық нүкте ғой, оның ішінде табиғи кедергі жоқ және болуы да мүмкін емес. Алайда сонымен бірге қандайда біркӛлдің әр бӛлігінің экологиялық шамаластығы әр түрлі болып келеді. Мәселен, судың түбі мен беткі қабатындағы су температурасы және химиялық құрамы ерекше, сондай-ақ жағалау және орталық аумағындағы тірі ағзалар мӛлшері мен типінде айырмашылық болады. Солардың әрқайсысында арнаулы қорек ресурстары – біреуінде сан алуан балдырлар, екіншісінде балықтардың уылдырықтарыжәне шабақтары болғандықтан, қорек түрлері де ӛзгеше болып келеді. Зерттеушілер Ланао кӛлінде бұдан 10 мың жыл бұрын бес туысқа жататын 116 балықтардың 18 жаңа түрінің бастапқы балық түрінен түзілетінін дәлелдеді. Бұдан 10 млн жыл бұрын пайда болған Байкал кӛліндегі жәндіктердің орасан кӛп эндемик түрлері сипаттап жазылған. Эндемик дегеніміз – бұл ғаламшарда тек бір орында ғана ӛмір сүретін ағзалар. Белгілі түрлердің қалыптасуы кезінде бұл түр түзу типтері бірін – бірі алмастырып, толықтырып, бірлесе әрекет етеді. жүктеу/скачать 2,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|