Қоғамдық пәндер кафедрасы «Дүние жүзі тарихы» пәні бойынша әдістемелік нұсқау Мамандығы
жүктеу/скачать 403,5 Kb.
|
дүниежүзі-тарихы-1-курс
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпараттық дидактикалық бөлім.
| 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру: 20 мин.(22%)
Мақсаты: жаңа сабақ бойынша түсінік беру. 1.1Тақырып жоспары: 1.1929-1933 жж. дүниежүзілік дағдарыс. 2 .Екі дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Еуропа елдері. 3.Еуропаның кей елдерінде авторитарлық-тоталитарлық режимдерінің орнауы. 4.Ф. Д. Рузвельттің билікке келуі, «Жаңа бағыт саясатын» жүзеге асыруы. 5.Германияда фашистік топтардың билікке келуі. Ақпараттық дидактикалық бөлім. 1929-1933 ж. дүниежүзілік экономикалық дағдарыс 1929 ж. Нью-Йоркта басталды. Экономикалық дағдарыстың басты себебі өңдіріс пен тұтынудың арасындағы тепе-теңдіктің бұзылуы еді. Кейбір елдер дағдарыстан бес жыл дегенде шықты. Дағдарыстың салдарынан жаппай жұмыссыздық, аштық, көтерілістер болып, әлеуметтік мәселелер шиленісті. Дағдарыстан шығу үшін әр түрлі көзқарастар қалыптасты. Ізденістің нәтижесінде ағылшын экономисі Дж. Кейнс өзінің «Жұмыспен қамту, пайыз және ақша теориясы» кітабында баяндап, жеңіске жетті. Кейнс жағдайды дұрыс бағалап, дағдарыстан шығу үшін халықтың әл-ауқатын көтеру керек, жұмыспен қамтамассыз етіп, жалақыны көтерсе, шығарылып жатқан өнімдерді халық тұтынып сатып ала алады. Ол үшін банктер несиенің пайызын төмендету керек, жаңадан жұмыс орындарын ашу арқылы халықты жұмыспен қамту керек деп түсіндірді. Ал инфляция болған жағдайда салықты көбейтіп, банк үстемелерін арттыру ұсынылды. Мемлекеттік реттеудің бұл шарасы «тоқта-жүре бер» ұстанымы деген атақ алды. Екі дүниежүзілік соғыс аралығында Еуропада саяси режимдердің екі түрі өмір сүрді. «Тоталитарлық» қоғам 20-30 жж. КСРО-да қалыптасқан әкімшіл-әміршіл жүйе. Тоталитарлық жүйеге азаматтық қоғамды мемлекеттің басып-жаншып, аяқ асты ету құбылыстары тән. Б. Муссолини өзінің «Фашизм туралы ілім» деген еңбегінде жеке адамның құқығын мемлекет шешеді. Ең жоғарғы нәрсе мемлекет, оның алдында топтар мен жеке адам түкте емес деп көрсетті. Идеология саласында фашизм мен нацизм демократияға, либерализмге, марксизмге қарсы бағыт болды. Экономика саласында фашизм мен нацизм мемлекеттік реттеу жүйесін құрып, алдағы соғысқа дайындалуға бағыттады. Фашизм тұсында партиялар мен ұйымдар қуылып, кәсіподақтар таратылды. Екі соғыс аралығында Орталық және Оңтүстік-Шығыс елдерінде Венгрия, Болгария, Югославия, Румыния, Польша елдерінде авторитарлық саяси режимдер қалыптасты. ХХ ғ. 40-шы жылдары Еуропа мен КСРО елдерінде тоталитаризм мен фашизм орнады. 1934 ж. еуропа елдерінде «Халық майданы» термині пайда болып, фашизмге қарсы күрестің бағдарламасын жасады. Германия мен Италияда режимдердің арасында азаматтық соғыс үш жылға созылды. 1929-1933 жж. АҚШ-өнеркәсіп өнімінің көлемі 50% қысқарып, 13 млн. адам жұмыссыз қалды. Бұл кезде АҚШ президенті Г.Губер еді. 1932 ж. президент сайлауында Франклин Делано Рузвельт жеңіп шықты. Ол 1944 жылға дейін төрт рет сайлауға түсіп жеңді. Рузвельт «Жаңа бағыт» немесе «жүз күн» деп аталатын бағдарлама ұсынды. Президент үш ай бойы конгресте көптеген заңдар қабылдады. Рузвельт ең бірінші мұқтаж адамдарға көмек көрсету қажет деп, көмек көрсететін Төтенше федералдық ұйым құрды. Жұмыссыз жастарға орманды аудандарда лагерлер құрып, жыл сайын 500 мың жұмыссыз жастарға тал еккізіп, оларды тамақ пен киіммен қамтамассыз етіп, күніне бір доллардан беріп отырды. Ұлттық өнеркәсіпті қалпына келтіретін заң шығарды. Ауыл шаруашылығындағы мәселені ауыл шаруашылығын реттеу туралы заң шығарып жүзеге асырды. Ол фермерлерге өнімдерін азайтқаны үшін сыйақы тағайындады. АҚШ-та зейнетақы мен қамтамассыз ету заңы, кәмелетке толмаған балалардың еңбегін пайдалануға тыйым саланған заңдар қабылданды. 1935 АҚШ бейтараптық заңын қабылдады. 1929-1933 жж. Германияда дағдарыс терең әрі қатты болды. Жұмыссыздардың саны 9 млн. жетті. Реапарация төлеуі, отарларының болмауы,сыртқы қаржы көздерінің тәуелділігі, банктердің банкротқа ұшырауы дағдарысты жеңуге мүмкіндік бермеді. Елдегі дағдарыс нацистердің күшеюіне алып келді. Нацистер жұмыссыз халықты жұмыспен қамту, жері аз шаруаларға жер беру сияқты уәделермен халықты өздеріне тарта білді. 1933 ж. 30 қаңтарда Германияда үкімет басына нацизм келді. Гитлердің билікке келуімен Германияда демократиялық тәртіптің орнына тоталитарлық диктатура орнады. 1933 ж. Гитлер елдегі партиялық жүйелерді жойып, барлық билікті өз қолына алды. 1934 ж. Гинденбургтың қайтыс болуына байланысты Гитлер ұлт фюрері, кацлер әрі президент болды. Билікті толығымен қолына алғаннан кейін елдің сыртқы саясатында екі бағытты ұстанды. Біріншісі 1933-1935 жж. Версаль шарты бойынша белгіленген шектеулерді алып тастап, жаппай әскери міндет енгізу. Екінші кезең 1936-1939 жж. Еуропада тікелей басқыншылық актілеріне көшу. Францияда 1929-1932 жж. 8 үкімет ауысты. 1936 ж. бастап Францияда халықаралық жағдай шиленісе бастады. 1939 ж. Франция мен Англия арасында ағылшын-француз одағы құрылды. жүктеу/скачать 403,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|