ОҚытушы пәнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені

 
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі 
 
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті 
 
 
 
 
 
       
Бекітемін 
ҚарМТУ бірінші проректоры 
______________А.З. Исагулов 
                                                                                  
                                                                              
"____" ____________ 2010 ж. 
 
 
 
 
ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ 
 
Алгоритмдеу және программалау тілдері пәні бойынша
 
 
 
5В070300 -  Ақпараттық жүйе мамандығының студенттері үшін 
 
 
Ақпараттық технологиялар институті 
 
Ақпараттық жүйе кафедрасы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2010 
Алғы сөз 
 

Оқытушы пәнінің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеген: 
Смагулова Асемгуль Сериковна, Солодовникова Ирина Валентиновна,   аға 
оқытушылары 
 
Ақпараттық жүйе кафедра отырысында талқыланған 
№ _______ хаттама  «____»______________2010 ж. 
Кафедра меңгерушісі ________________         «____»____________2010 ж. 
(
қолы) 
 
 
 
 
Ақпараттық  технологиялар  факультетінің  оқу-әдістемелік  бюросымен 
мақұлданған  
№ ________ хаттама «_____»_____________2010 ж. 
Төрағасы ________________        «____»____________ 2010 ж. 
 
 
 
 
 
 

1 Оқу жұмыс бағдарламасы 
 
1.1 Оқытушы туралы мәліметтер және байланысты ақпарат 
 
Смагулова  Асемгуль  Сериковна,  Солодовникова  Ирина  Валентиновна  Ақпараттық 
жүйелер кафедрасының аға оқытушылары 
 
АЖ кафедрасы ҚарМТУ-дың басты корпусында орналасқан (Қарағанды, б.Мира, 56), 
аудитория  408б , байланыс телефоны  56-59-35 (1094) , факс _-_, электрондық адрес  
asemgul_sss@mail.ru
, 
irinasolo@mail.ru
 
 
1.2 
Пәннің еңбек сыйымдылығы 
С
ем
ест
р 
К
ред
ит
тер
 
сан
ы
 
Сабақтардың түрі 
СӨЖ 
сағатта
р саны 
Жалпы 
сағаттар 
саны 
Бақылау 
түрі 
Байланыс сағаттарының саны 
ОСӨЖ 
сағаттар
ының 
саны 
Барлығ
ы 
сағатта
р саны 
лекциял
ар 
практикалық 
сабақтар 
зертханалық 
сабақтар 
1 
4 
15 
15 
30 
60 
120 
60 
180 
Емтихан 
 
1.3
 
Пәннің сипаттамасы 
 «
Алгоритмдеу  және  программалау  тілдері »  пәні  мамандық  бойынша  мемлекеттік 
жалпы міндетті білім беру стандартының негіздік пәндердің цикліне жатады. 
 
1.4
 
Пәннің мақсаты 
«
Алгоритмдеу  және  программалау  тілдері » пәнінің  мақсаты  есептердің  алгоритмдеу 
негізін, программалаудың автоматтық негіздерін, программалау тілінің классификациясын, 
мәліметтер  типтерін  және  Турбо  Паскаль  7.0  тіл   операторларының  классификациясын 
оқыту,  ішкі  программаларды  қолданып  программа,  стандартты  модульдер,  деректердің 
динамикалық  құрылымын,  программалық  қамтамасыз  етуді  жобалау  тәсілдерін, 
программалау  стилін,  программалауды
ң  сапа  көрсеткішін,  программаны  сынау  мен 
қалыптастыру  тәсілін,  объектілі –бағытталған  программалаудың  негіздерін  қолданып 
программа құру болып табылады. 
 
1.5
 
Пәннің міндеттері 
Пәннің  тапсырмалары  келесідегідей:    Студенттер  пәнді  үйрену  нәтижесінде  әртүрлі 
алгоритмдердің  құрылымдық  схемасын  білуі  керек,  талап  ететін  есептерге  с
әйкес 
мәліметтер  құрылымын  ұйымдастыруды,  программалау  тілін  тандау,  тіл  құрылысын 
қолданып берілген программалау тілінде программа құру және жақсы стильде программа 
жазу, программаны сынау және қалыптастыру, сапалы программалық құжатта рды құруды 
білулері керек. 
Аталған пәнді зертеудің нәтижесінде студенттер міндетті: 
- 
Алгоритмдердің  құрылымдық  сұлбасын  білуін  талап  ететін  есептерге  сәйкес 
мәліметтер  құрылымын  ұйымдастыруды  программалау  тілін  тандау,  тіл  құрылысын 
қолданып  берілген  программалау  тілінде  программа құру  және  жақсы  стилде  программа 
жазу,  программаны  сынау  және  қалыптастыру,  сапалы  программалық  құжатты  құруды 
білуге. 
- 
Алгоритмдерді  және  бағдарламаларды  құрудың  жаңашыл  әдістері  мен  құралдарын 
қолдануды,  құрылымдық  және  объектілі-бағытталған  программалау  әдістерін  қолдануды, 
программалар  мен  программалы
қ  жүйелерді  жобалау,  өндеу,  сынау  және  құжаттауды 
орындай алуға. 
- 
Күрделілігі орташа программаларды немесе кішігірім программалық жүйелерді құру 
практикалық дағдыны қалыптастыруға. 
 
1.6
 
Айрықша деректемелер 
Берілген пәнді оқу үшін келесі пәндерді (бөлімдерді (тақырыптарды)) меңгеру қажет: 

 
Пәндер 
Бөлімдердің (тақырыптардың) атауы 
1. Информатика 
Компьютерлік  Windows операциялық жүйесі. 
Есептеуіш жүйелер, ақпараттық түсініктер. 
2. 
Алгебра  және 
геометрия   
Элементар алгебра, геометрия  және тригонометрия. Логикалық 
алгебрпның элементері. Теорияның көпше элементтері. 
 
 
1.7
 
Тұрақты деректемелер 
«
Алгоритмдеу және программалау тілдері» пәнін зерттеу барысында алынған білімдер 
төмендегі пәндерді меңгеруге қажетті:  
1 
Программалау  технологиясы 
2 
Ақпараттық жүйе негіздері 
3 
Деректер қорларының жүйелері 
4 
Ақпараттық жүйелерді жобалау 
 
1.8 Пәннің мазмұны 
 
 
1.8.1 
Сабақтың түрі бойынша пәннің мазмұны және оның еңбек сіңіргіштігі  
Бөлімнің (тақырыптың) атауы 
Сабақтардың түрлері бойынша еңбек 
сыйымдылығы, сағат 
лекция
лар 
практик
алық  
саб. 
зертхана-
лық саб. 
ОСӨ
Ж 
СӨ
Ж 
1. 
Кіріспе.  
«
Алгоритмдеу  және  программалау  тілдері »  пәнінің 
мақсаты  мен  даму  сатылары.  Ақпаратты  жүйелерде 
қолданылатын  есептеу  техникасының  ролі.  Оқу 
барысында компьютердің пайдалануы. 
 
1 
 
 
 
1 
2. 
Компьютердің  программалық  құралдары. 
Программалауды 
автоматтандыруды
ң 
әдістері. 
Алгоритмдік  тілдер.  Алгоритмдік  тілді
ң  қолдануы 
және  оған  қойылатын  талаптар.  Процедураға 
бағытталған  тілдер  және  объектілерге  ба
ғытталған 
программалау  туралы  т
үсініктер.  Компьютерді 
программалық  қамтамасыз  етудің  жалпы  түсінігі. 
Компьютермен 
пайдаланушыны
ң 
диалогын 
ұйымдастыру.  Программалаудың  интеграцияланған 
жүйелері. 
1 
 
 
 
2 
3. 
Есептерді алгоритмдеу негіздері.  
Алгоритмнің 
анықтамасы. 
Алгоритмдерді 
баяндаудың  тәсілдері.  Алгоритм  схемаларын  жасау 
ережелері. 
Алгоритмдерді
ң 
құрылымдарының 
түрлері. 
Сызықтық 
және 
тармақталған 
алгоритмдердің 
құрылымдарының 
баяндалуы. 
Циклдік құрылымдар. 
Алгоритмнің 
циклдік 
құрылымы.  Ішкі  циклдік  құрылымның  алгоритмдік 
баяндалуы. 
2 
 
 
 
6 
3.1  Тұрақтылардың,  айнымалылардың,  стандартты 
функциялардың, 
өрнектердің, 
меншіктеу 
операторларының 
жазылуы. 
Алгоритмдердің 
сызықты  құрылымының  программасын  жазу. 
Тармақталған 
алгоритмдердің 
құрылымын 
программалау. 
 
2 
 
10 
2 
4.Техникалық  есептердің  қойылымының  класқа  1 
 
 
 
3 

бөлінуі. 
Есептердің типтік компоненттері: талдау, синтездеу, 
шешім қабылдау.  
5. 
Негізгі 
процедуралар
ға 
бағытталған 
алгоритмдік тілдерде программалау.  
Оқып  үйренетін  алгоритмдік  тілдің  негізгі 
сипаттамалары. 
Тілді
ң 
алфавиті. 
Тілдің 
объектілерінің  жазылуының  ережелері.  Мәліметтер 
типтері.  Т
ұрақтылар.  Айнымалылар.  Ерекше 
белгілер. Өрнектер. Арифметикалық және логикалық 
өрнектер.  Мәліметтер  құрылымы:  массивтер. 
Жиындар. Жазбалар. 
2 
 
 
 
5 
5.1 Циклдарды ұйымдастыру. Бір өлшемді массив. 
 
2 
 
10 
3 
5.2 
Екі өлшемді массив. 
 
2 
 
10 
3 
6. 
Алгоритмдік  тілдің  операторларын  класқа 
бөлу. 
Меншіктеу  операторлары.  Бас
қару  операторлары. 
Мәліметтерді 
енгізу–шығаруды 
ұйымдастыру. 
Алгоритмнің  схемасынан  программаның  схемасына 
көшу.   
1 
 
 
 
5 
7. Программаның құрылымы.  
Алгоритмдердің 
сызықтық 
құрылымын 
программалау. 
Тарма
қталған 
құрылымдарды 
программалау. 
Алгоритмдерді
ң 
циклдік 
құрылымдарын  программалау  (сандық  талдау 
есептері,  санды
қ  массивтерді  өңдеу,  масси втер 
компоненттерін 
реттеу 
есептері 
ж
әне 
т.б. 
мысалдарында) 
массивтерді 
енгізу–шығаруды 
программалау. Қатарлар.  Символдық  мәліметтерді 
өңдеудің есептерін программалау.  
2 
 
 
 
5 
7.1  Символдық  мәліметтерді  өндейтін  есептерді 
программалау. Жазбалар. 
 
2 
 
10 
3 
7.2 
Өрнекті  жазу,  меншіктеу  операторы.  Паскаль 
тілінде  алгоритмдерді
ң  сызықты  құрылымының 
программаларын жазу. 
 
 
4 
 
 
7.3 
Алгоритмдердің 
циклдік 
құрылымдарын 
программалау. 
 
 
4 
 
 
7.4 
Бір өлшемді  массивтер  және  екі  өлшемді 
массивтерді қолданып программа құру. 
 
 
4 
 
 
7.5 
Қатарларды  өндеу  есебін  программалау. 
Жазбалар типін қолданып программа құру. 
 
 
5 
 
 
8. 
Ішкі программалар және оларды класқа бөлу.  
Ішкі  программаларды ұйымдастыру  әдістері.  Ішкі 
программаларды  ша
қыру.  Нақты  параметрлерді 
тасымалдау.  Жадының   жалпы  облысын  пайдалану. 
Стандартты  ішкі  функцияларды
ң  қоры  және 
процедуралары.  Оларды  ша
қыруды  тәсілдері. 
Программаларды ұйымдастыру. 
Әртүрлі 
құрылымдық 
ұйымдасқан 
программалардың 
мысалдары. 
1 
 
 
 
4 
8
.1 Ішкі программаларды құру және оларды қолдану. 
 
3 
 
10 
2 
8
.2 Процедура мен функцияны қолданып программа 
құру. 
 
 
5 
 
 
9
. Файлдармен жұмыс істеу.  
Ақпаратты  компьютердің  сыртқы  құрылғыларында 
1 
 
 
 
2 

көрсету. 
9
.1  Сыртқы  құрылғыларда  орналасқан  құрылымдық 
мәліметтерді өндеу есебін программалау. 
 
2 
 
10 
3 
9
.2  Сыртқы  тасымалдаушыларда  орналасқан 
мәліметтер құрылым есебін программалау. 
 
 
4 
 
 
10
. Мәліметтердің динамикалық құрылымы. 
Сілтемелер. Кезектер және ағымдарман жұмыс істеу. 
1 
 
 
 
3 
11. 
Графика.  
Графиктік  бейнелеуді
ң  алгоритмдік  негізделуі. 
Стандартты 
ішкі 
программалардың 
қоры. 
Стандартты 
ішкі 
программаларды
ң 
қорын 
ұйымдастыру ережелері.  
1 
 
 
 
2 
11
.1 Турбо Паскаль тілінде графиканы қолдану. 
 
2 
 
 
2 
11
.2 Графиканы қолданып программалар құру. 
 
 
4 
 
 
12. 
Программаларды ұйымдастыру. 
Әртүрлі құрылымдық ұйымдасқан программалардың 
мысалдары. Құрылымдық  программалау.  Модульдік 
программалау.  Программалы
қ  тілдерді  тандау. 
Программалаудың сапалық көрсеткіші.  
1 
 
 
 
2 
БАРЛЫҒЫ: 
15 
15 
30 
60 
60 
 
1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі 
1. 
Фаронов В.В. Турбо Паскаль 7.0. Начальный курс. Учебное пособие.-М.: Нолидж, 
2004. 
2. Культин Н.Б. Tyrbo Pascal в задачах и примерах. - СПб.: БХВ-Петербург, 2003. 
3. Немнюгин С.A. Turbo Pascal: практикум. - СПб.: Питер, 2000 
4.  Абрамов  С.А.,  Гнездилова  Г.Г.,  Капустина  Е.И.,  Селюн  М.И.  Задачи  по 
программированию. - М.: Наука, 1988  
5. Зуев Е.А. Turbo Pascal Практическое программирование-М.: ПРИОР, 1999. 
6.  Климова  Л.М.  PASCAL  7.0.  Практическое  программирование.  Решение  типовых 
задач. - М.: КУДИЦ-ОБРАЗ, 2000 
7.  Марченко  А.И.,  Марченко  Л.А.  Программирование  в  среде  Turbo  Pascal  7.О.- 
Киев:ВЕК+, 2000. 
8. Юркин А.Г. Задачник по программированию. - СПб.: Питер, 2002 
 
1.10 
Қосымша әдебиеттер тізімі 
9. Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных / Пер. с англ. — М.: Мир, 1989. 
10.  Д.  Кнут  «Искусство  программирования  для  ЭВМ.  Т.1  Основные  алгоритмы».-
М.:Мир, 1976.-735 с. 
11.  Д.  Кнут  «Искусство  программирования  для  ЭВМ.  Т.3  Сортировка  и  поиск».-
М.:Мир, 1978.-845 с. 
 
1.11 Студенттердің білімдерін бағалау критерийлері 
Пән бойынша емтихан бағасы межелік бақылау бойынша үлгерімнің барынша үлкен 
көрсеткіштерінің  (60%  дейін)  және  қорытынды  аттестацияның  (емтиханның)  (40%  дейін) 
қосындысы ретінде анықталады және кестеге сәйкес   100% дейінгі мәнді құрайды: 
 
Әріптік жүйе 
бойынша бағалау 
Сандық бағалау 
эквиваленті 
Меңгерілген бөлімдердің 
проценттік мәні 
Дәстүрлі жүйе 
бойынша бағалау 
А сандық эквивалент 
4,0 
95-100 
Өте жақсы 
 
А- 
3,67 
90-94 
В- 
3,33 
85-89 
Жақсы 
В 
3,0 
80-84 
В- 
2,67 
75-89 
С- 
2,33 
70-74 
Қанағаттанарлық 

С 
2,0 
65-69 
С- 
1,67 
60-64 
D+ 
1,33 
55-59 
D- 
1,0 
50-54 
F 
0 
0-49 
Қанағатсыз 
 
Аралық бақылау оқудың 7-ші және 14-ші апталарында жүргізіледі және бақылаудың 
келесі түрлерінен алғанда қалыптасады: 
Бақылау түрі 
%-
тік 
құрамы 
Оқудың академиялық кезеңі, апта 
Барлы
ғы, % 
1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15 
Дәрістерге қатысу 
1 
*  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  15 
Зертхан. жұмыстар 
2 
 
*   
 *   
*    
*   
*   
 *   
*   
14 
Практикалық  жұмыстар 
1 
 
*   
 *   
*    
*   
*   
 *   
*   
7 
ОСӨЖ тапсырмалары 
1 
*  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  15 
Теориялық модуль 
4,5 
 
 
 
 
  
 
*   
 
  
 
 
 
*     9 
Емтихан 
40 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
*  40 
Барлығы аттестация 
бойынша 
 
30 
30  
60 
Барлығы 
 
 
100 
 
1.12 
Саясаты және процедуралары 
 «
Алгоритмдеу  және  программалау  тілдері »  пәнін  зерделеу  барысында  келесі 
ережелерді сақтануыңызды өтінеміз: 
1. Сабаққа кешікпей келу. 
2. Себепсіз сабақты босатпау. Науқастану салдарынан босатылған сабаққа – дәрігерлік 
анықтама, ал себепсіз жағдайда – түсініктеме хатты талап етіледі. 
3. Оқу үрдісіне белсенді тұрғыда қатысу. 
4. Тапсырмаларды орындау және оларды тапсыру мерзімін қатаң түрде ұстану. 
5. 
Курстастар  мен 
ұстаздарға  шыдамды,  ашық,  шынайы  әрі  сый
-
қадірлі 
болуларыңызды өтінеміз. 
 
1.13 Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілгендігі 
 
Автордың аты-жөні  Оқу
-
әдістемелік әдебиеттердің 
атауы 
Баспа, шыққан жылы 
Даналар саны 
Кітапхан
ада 
Кафедр
ада 
Негізгі әдебиеттер 
1 Фаронов В.В. 
Турбо  Паскаль  7.0.  Начальный 
курс. Учебное пособие 
М.: Нолидж, 2004. 
2 
бір ғана 
түрде 
2 Культин Н.  
Tyrbo  Pascal  в  задачах  и 
примерах 
СПб.: 
БХВ-Санкт-
Петербург, 2003. 
1 
 
3 Немнюгин С.A..   
Turbo Pascal: практикум 
СПб.–Издательский 
дом «Питер», 2000. 
1 
 
4.
Абрамов 
С.А., 
Гнездилова 
Г.Г., 
Капустина 
Е.И., 
Селюн М.И. -  
Задачи по программированию.  М.: Наука, 1988 
5 
 
5. Зуев Е.А.  
 
Turbo  Pascal  Практическое 
программирование- 
М.: ПРИОР, 1999. 
1 
 
6. Климова Л.М. -  
PASCAL 7.0. 
Практическое 
программирование. 
Решение 
типовых задач. 
М.:  КУДИЦ-ОБРАЗ, 
2000. 
1 
 

7.  Марченко  А.И., 
Марченко Л.А.  
 
Программирование  в  среде 
Turbo Pascal 7.0 
Киев:ВЕК+, 2000 
1 
 
8. Юркин А.Г.  
Задачник 
по 
программированию.  
СПб.: Питер, 2002 
1 
 
Қосымша әдебиет 
9  Вирт Н. 
Алгоритмы и структуры данных Пер. с англ. — М.: 
Мир, 1989. 
1 
бір ғана 
түрде 
10. Д. Кнут  
 
«Искусство программирования 
для ЭВМ. Т.1 Основные 
алгоритмы» 
М.:Мир, 1976.-735 с..  1 
бір ғана 
түрде 
11. Д. Кнут 
«Искусство программирования 
для ЭВМ. Т.3 Сортировка и 
поиск» 
М.:Мир, 1978.-845 с.  1 
бір ғана 
түрде 
 

2 Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі  
 
Бақылау түрі 
Тапсырманың 
мақсаты мен 
мазмұны 
Ұсынылатын 
әдебиеттер 
Орындау 
ұзақтылығы 
Бақылау 
түрі 
Тапсыру 
мерзімі 
Дәрістерге 
қатысу 
3 
п. берілген 
тақырыптар 
бойынша 
мағлұматтарды 
меңгеру 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
15 апта  Ағымдағы  Әрбір 
дәрісте 
Зертханалық 
жұмыстарға 
қатысуы  
5 
п. берілген 
тақырыптар 
бойынша 
мағлұматтарды 
меңгеру 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
15 апта  Ағымдағы  Әр апта 
 
№№ 1-7 
зертханалық 
жұмыстарды 
тапсыру 
5 п. берілген 
тақырыптар 
бойынша 
мағлұматтарды 
меңгеру 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
15 апта 
Ағымдағы 
2,4,6, 
8,10,12,14 
апталары
нда 
Практикалық 
сабақтарға 
қатысуы  
4 п. берілген 
тақырыптар 
бойынша 
мағлұматтарды 
меңгеру 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
15 апта 
Ағымдағы  Әр апта 
ОСӨЖ-ге 
арналған  
тапсырмалар 
тапсырмалар 
мазмұны 6 п. 
берілген 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
15 апта 
Ағымдағы  Әр апта 
Теориялық 
модуль 
№№ 1-12 
бөлімдерінің 
тақырыптары 
бойынша білімді 
тексеру 
Дәрістер конспектісі 
мен  негізгі әдебиеттер 
1 
біріккен 
сағат 
Аралық 
7,14 
апталары
нда 
Емтихан 
Пән тақырыптары 
бойынша білімді 
тексеру 
Негізгі және қосымша 
әдебиеттер тізімі 
2  
біріккен 
сағат 
Қорытын-
ды 
Сессия 
кезеңін- 
де 

3 
Дәрістің конспектісі 
 
Бөлім 1 Кіріспе (1 сағат) 
 
Дәрістің жоспары 
1.
 
«
Алгоритмдеу және программалау тілдері» пәнінің мақсаты мен даму сатылары.  
2.
 
Ақпаратты жүйелерде қолданылатын есептеу техникасының ролі. 
3.
 
 
Оқу барысында компьютердің пайдалануы. 
 
«
Алгоритмдеу  және  программалау  тілдері »  пәнінің  мақсаты  есептердің  алгоритмдеу 
негізін, программалаудың автоматтық негіздерін, программалау тілінің классификациясын, 
мәліметтер типтерін және Турбо Паскаль 7.0 тілінің операторларының классификациясын 
оқыту:  ішкі  программаларды  қолданып  программа,  стандартты  модульдер,  деректердің 
динамикалық құрылым, программалық қамтамасыз етуді жобалау тәсілдерін, программалау 
стилін, программалаудың сапа көрсеткішін, программаны сынау мен қалыптастыру тәсілін, 
объектілі  –  бағытталған  программалаудың  негіздерін  қолданып  программа  құру  болып 
табылады. 
Студенттер  пәнді  оқу  процесінде  Турбо  Паскаль  тілінде  қолданылатын  есептердің 
алгоритмдеу  негіздерін,  м
әліметтер  түрлерін,  операторларды,  і
шкі  операторларды, 
тұрғызылған  функцияларды,  программалық  қамтамасыз  етуді  жобалау  тәсілдерін, 
программалау  стилін,  программалауды
ң  сапа  көрсеткіштерін,  программаны  сынау  мен 
қалыптастыру  тәсілдерін,  объектілі  –  бағытталған  программалаудың  негіздерін  қолданып 
программа құру болуы тиіс.  
Ақпараттық  қоғамға  өтудің  кезеңдерінің  бірі  —  қоғамды  компьютерлендіру,  мұнда 
негізгі  ықылас  мәліметтің  өңделуінің  нәтижелерін  жедел  алу  мен  оның  жинақталуын 
қамтамасыз ететін компьютерді дамытуға және енгізуіге бөлінеді.  
Компьютерлендірудің  басты  құралы  —  ЭЕМ  (немесе  компьютері).  Есептеуіш 
құралдарының қазіргі күйіне жету үшін, адам баласы ұзақ жол істеді. 
 
Қоғамды  ақпараттандыру  –  бұл  ерекшелігі  қоғамдық  өндірістің  саласында  ызметтің 
үстем болатын жиын, жинақталу, өңдеу, сақтау, берілуі боып табылға глобальді әлеуметтік 
процессті қолдану,  микропроцессорлық  және  есетеуші  техниканың  қазіргі  құралдарының 
негізгі іке асатын мәліметтері, сонымен бірге, апараттың зара әрекеттесуі және айырбастық 
түрлі  құралдарының  шығаруы.    Компьютерлердің  пайда  болуы  және  дамуы  –  бұл    қоғам 
және білімнің  процесін құрайтын ақпараттандыру. 
Білінің  компьютеризациясы  үлкен  масштабты  инновацияның  бір  түріне  жатады. 
Қазіргі  кезде  білімде  компьютерлік  техниканы  енгізуде  келесі  негізгі  бағыттарды 
көрсетуге: 
−
 
оқу  процесінде  сабақ  берудің  сапасын  және  тиімділігін  жоғарылатуда 
компьютерлік техниканы қолдану;  
−
 
өзін  тануда  және  шындықта  компьютерлік  техниканы  саба
қ  құралы  ретінде 
қолдану; 
−
 
компьютер  және  басқада  ақпараттық  технология  құралдарын  оқыту  объектісі 
ретінде қолдану; 
−
 
жаңа ақпараттық технологиялар құралдарын шығармашылық даму құралы ретінде 
қолдану;  компьютерлік  техника  құралдарын  бақылау,  түзету,  тестілеу  және  жүйке 
диагностикасының құралы ретінде қолдану;  
−
 
педагогикалық  тәжірибені  алуда,  әдістемелік  және  оқу  әдебиетіннің  құралы 
ретінде коммуникация ұйымында ақпараттық технологияны қолдану. 
 
Ұсынылатын әдебиет 
1. 
Фаронов В.В. Турбо Паскаль 7.0. Начальный курс. Учебное пособие.-М.: Нолидж, 
2004. 
2. Культин Н.Б. Tyrbo Pascal в задачах и примерах. - СПб.: БХВ-Петербург, 2003. 
 
СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары  

1. 
Пәннің басты мақсаттарын атаңыз. 
2. 
АТ–ның мінездемесін атаңыз. 
3. 
Білімде АТ–ны қалай қолданатынын түсіндіріңіз
.
 
4. 
Дәрістің тақырыбы бойынша әртүрлі формада 5 тестілік тапсырма құрыңыз.