Сирақ-аяқ басы буыны Бұл буын балтыр сүйектерінен және talus-тен құралған. Бірінші сүйек өзінің тобықтарымен асық жілікті орап тұратын білік түзеді. Асықтың жоғарғы буынды беті блок тәрізді пішінде болады, ол tibiae-ның буынды бетіне, ал бүйір бетінде-тобыққа жанасып жатады.
Tali-дің басы алдынан os claviculare-мен, төменнен calcaneus-пен /articulatio talocalcanea / бірігеді.
Буын сөмкесінің алдында және артында байлам жоқ. Ішкі жағында мықты байлам /Lig. deltoideum/ ішкі тобықтан басталады және тәрізді сүйектің, асықтың және өкше сүйегнің бөлігіне бекітіледі. Байлам өте мықты. Сыртқы жағында байлам malleolus lateralis-тен басталады және асыққа, өкше сүйегіне бекітіледі. Сонымен қатар асқыты жіліктің аяқ жағының алдымен және артымен мықты Lig. tibiofibularis anterius және posterius өтеді. Буын сөмкесі буын бетінің жиегіне бекітелід. Оның алдыңғы және артқы қабырғасы жеңіл қозғалады. Буын қуысы асықты жіліктің соңының бірігуімен байланысады. Эпифизарлы сызық буын қуысынан тыс, fibulae-ға қарағанда tibia-дан төмен өтеді. Қанмен қамтамасыз етілуі алдынан a. tidialis anterioris және a. peroneae тармақтарымен, ал артында a. tidialis posterior –мен жүзеге асады. Буынның жүйкеленуі сыртынан n. suralis, ішкі жағында n. sapheni және алдынан –n. peronei profundi тармақтарымен жүзеге асады. Қозғалысы – сыртқы және өкшеге қарай бүгілуі және сыртқа қарай бүгілгенде біршама алып келу және аып кетуге болады.
Аяқ басының сырты Қабаттары:
Терісі жұқа, жақсы қозғалады.
Тері асты клетчаткасы борпылдақ, оның ішінде нашар дамыған-fascia superficialis өтеді. Тері астында vv. Saphena magna және parvae көздерінен веналық торлар орналасқан. Rete venosus dorsale arcus dorsalis pedis пен байланысады, оған метатарзальды аралықта орналасқан vv. meteterseae dorsalis pedis веналары құйылады. fascia superficialis астында ішкі жағында n. sapheni-дің тармақтары, сыртынан-n. suralis өтеді. n. suralis аяқ басының сыртқы жағын және V саусақты қоректендіреді. Бұл жүйкелердің арасында-n. peronei superficialis орналасады. Ол аяқ басының үстін және саусақтарды /бірінші саусақ аралықтан басқа/ n. peronei profundi жүйкелендіреді.
Аяқ басының үстінің апоневрозы- Fascia dorsalis pedis, fascia cruris-тің жалғасы және беткі және терең жапырақшалардан құралады, екеуінің арасымен жұқа орталық жапырақша өтеді. Fascia dorsalis pedis superficialis астымен жазғыш бұлшық еттердің сіңірі өтеді, ол келесі тәртіппен орналасқан. Іштен сыртқа қарай: m. tidialis anterioris сіңірі /бірінші сына тәрізді сүйекке және бірінші метатарзальды сүйектің негізіне бекітіледі/ m. extensoris сіңірі /бас бармақтың екінші фалангісінің негізіне бекітеді/, сіңірі /ІІ, ІІІ, ІV саусақтың апоневрозына бекітілген/, m. extensoris hallucis communis сіңірі /бесінші метатарзальды сүйектің негізіне бекітіледі/, m. peronei brevis сіңірі /бесінші метатарзальды сүйектің төмпешігіне бекітіледі/ болып. Осы сіңірлердің астымен жұқа ортаңғы жапырақша өтеді, ол астындағы екінші қабаттан бөліп тұрады, ол қабат екі бұлшық еттен құралған: m. extensor digitorum communis brevis және m. extensoris hallucis brevis. Бұл бұлшық еттердің астынан Fascia dorsalis pedis-тің терең жапырақшасы өтеді, оның астында метатарзальды аралықта mm. interossei жатады. А. dorsalis pedis a. tibialis anterioris-тің жалғасы, dorsalis pedis-тің ортаңғы жапырақшасының астымен өтеді, / m. extensoris hallucis longus-тің сыртқы жағымен/. Артерияның бағыты тобықтардың ортасын бірінші метатарзальды кеңістікпен біріктіретін сызыққа сәйкес келеді. Артериямен бірге /vv. peroneus profundus/ сәйкес келетін веналар орналасқан. Аяқ басында артерияның ішкі жағынан өтеді. Одан m. extensoris digitorum brevis-ке тармақ шығады, оның негізгі бөлігі бірінші меттарзальды кеңістіктің беткі қабатына енеді.