Өлшеу нәтижелерін статистикалық ӨҢдеу. ҚАтелік. Нақты жаратылыстану ғылымдарының негізінде өлшемдер жатыр



Pdf көрінісі
бет4/6
Дата02.11.2022
өлшемі303,76 Kb.
#47023
1   2   3   4   5   6
Кездейсоқ қателер. Бірдей өлшемдерді бірнеше рет қайталай отырып, 
олардың нәтижелері бір-біріне дәл сәйкес келмейтінін, бірақ орташа мәннің 
айналасында "билейтінін" байқауға болады (сурет.1). Шамасы мен белгісін 
тәжірибеден тәжірибеге өзгертетін қателер кездейсоқ деп аталады. Кездейсоқ 
қателіктерді экспериментатор сезім мүшелерінің жетілмегендігі, кездейсоқ 
сыртқы факторлар және т. б. салдарынан еріксіз енгізеді. Егер әрбір жеке 
өлшемнің қателігі түбегейлі болжанбайтын болса, онда олар кездейсоқ 


өлшенетін шаманың мәнін өзгертеді. Бұл қателіктерді тек қажетті шаманың 
бірнеше өлшемдерін статистикалық өңдеу арқылы бағалауға болады. Қажетті 
шаманың бірнеше өлшемдерін статистикалық өңдеу.
Жүйелік қателіктер аспаптардың қателіктерімен байланысты болуы 
мүмкін (дұрыс емес шкала, біркелкі емес созылатын серіппе, микрометр 
бұрандасының біркелкі емес қадамы, таразылардың тең емес иықтары және 
т.б.) және тәжірибенің өзі. Олар өз шамаларын сақтайды эксперимент 
кезінде. Жүйелік қателіктердің нәтижесінде кездейсоқ қателіктерге 
байланысты шашыраңқы тәжірибе нәтижелері шындықтың айналасында 
емес, кейбір орын ауыстырылған мәннің айналасында өзгереді (сурет.2). 
Қажетті шаманың әр өлшемінің қателігін құрылғының сипаттамаларын біле 
отырып алдын-ала болжауға болады.
Тікелей өлшеу қателіктерін есептеу 
Жүйелік қателіктер. Жүйелік қателер өлшенетін шаманың мәндерін 
табиғи түрде өзгертеді. Ең қарапайым, егер олар аспаптардың дизайн 
ерекшеліктерімен байланысты болса, аспаптармен өлшеуге енгізілген 
қателіктерді бағалауға болады. Бұл қателіктер аспаптардың паспорттарында 
көрсетіледі. Кейбір құрылғылардың қателіктерін төлқұжатқа жүгінбей-ақ 
бағалауға болады. Көптеген электр өлшеу құралдары үшін олардың дәлдік 
класы шкалада тікелей көрсетілген.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет