Қондырмалар таңдауы және тізбектік өлшемдер есептемесі
Максимум-минимум әдісі бойынша тізбекті өлшемді есептеу (толық өзара ауысымдылық)
жүктеу/скачать 1,64 Mb.
|
| 4.4 Максимум-минимум әдісі бойынша тізбекті өлшемді есептеу (толық өзара ауысымдылық)
4.4.1.Бастапқы буын параметрлерін анықтау. Тізбекті өлшемнің бастапқы буыны ретінде А∆ = 1+0,42 параметрді иеленуші А∆ осьтік саңылауы жүреді. Жоғарғы ауытқу ES (AΔ) = + 420 мкм. Төменгі ауытқу EI (АΔ)=0 Буын шақтамасы - TАΔ ТА∆ = ЕSА∆ – EIА∆ Шақтама Т(АΔ)=420 Шақтама өріс ортасының координаты. Ес (А∆) = (ESА∆ + EIА∆) / 2 = (420+0) / 2 = +210. 4.4.2.Бастапқы буын параметрлерін анықтау Өлшемдері бастапқы буын мәніне әсер ететін бөлшектерді айқындау. Механизм түйінің талдауда, өлшемдері осьтік саңылау мәніне әсер ететін бөлшектер анықталынады (19-сур., 6- кесте). → 19-сурет. Тізбек өлшем сұлбасы. Содан кейін құраушы буындардың номиналды өлшем мәндері және олардың берілісті ауытқулары бекітіледі. Берілісті ауытқулар: ξ =+1 – Аөс өспелі буынға ие. ξ = –1 – Акем тізбекті өлшемнің кемімелі буынына ие. 6-кесте. Тізбекті өлшем буындарын талдау
Тізбекті өлшем теңдеуі (19-сур.). . Құраушы буындар өлшемдерін түзету. Құраушы буындар өлшемдерін МЕСТ 6636-69* (Өзара ауысымдылықтың негізгі нормалары. Қалыпты сызықты өлшемдер) бойынша таңдаған жөн. Тағайындалған өлшемдер дұрыстығын номиналды өлшемдер теңдеуі бойынша тексеріледі. 4.4.3 Тізбекті өлшем құраушы буындарының квалитетін анықтау. Есептеу 7-кестені құраудан және есептеу барысына қарай кестені толтырумен басталады. 1-бағанаға «Аj» буындарын буын индексінің нөмірін есепке алмай, өсу реті бойынша енгізіледі (мысалы: А5=6; A2=10…A1=100). Көлденең сызыққа бастапқы буынның берілген мәні жазылады (мысалы: АΔ=1+0.42) 2-графада МЕСТ 25346-89 бойынша өлшемдер интервалы көрсетіледі, оған сәйкес буынның номиналды өлшемі кіреді (мысалы: А5=140, интервал 120-180 мм дейін және т.с.с.). 3-графаға анықтамалық кестеден (Д қосымша, Д1-кесте) таңдалынатын немесе төмендегі өрнек бойынша табылатын шақтама бірлігінің (мойынтірек өлшемдерінен басқа) мәні көрсетіледі: мұндағы Dmax, Dmin – интервалдың шекті өлшемдері ( ) 3-графаның көлденең жолына шақтама қосындысының бірлігі жазылады (мойынтірекке шақтама бірліктері ескерілмейді) "а" коэффициентінің есептелуі шақтама бірлік сандарының құраушы өлшемдер шақтамаларында келесі өрнек бойынша шығарылады: мұндағы TАΔ –бастапқы буынның берілген шақтамасы; ТАмойынт- мойынтірек енінің стандартты шақтамасы; k - мойынтіректер саны (k = 2) «а» мәні бойынша МЕСТ 25346-89 арқылы сәйкес жақын квалитет анықталынады (Өзара ауысымдылықтың негізгі нормалары. ШҚБЖ. Ортақ жағдайлар, шақтама және негізгі ауытқулар қатары) бойынша квалитет анықталады. «а»=27,52 коэффиценті үшін есептеулер нәтижесі бойынша жақын квалитет - IT8. IT8 үшін коэффициент а=25 (Д3-кесте, Д-қосымшасы). 7-кесте. Тізбектік өлшем құраушы буындарының параметрлерін анықтау
А∆ = 1+0,42; ; ; ; Есептеу шақтамаларын таңдау. IT8 квалитетінің есептеуі бойынша 4-графаға 7-кестеге МЕСТ-25346-89 алынған өлшемдер құраушы аралықтар рұқсатының өлшемдерін енгіземіз және олардың жалпы санын анықтаймыз: 4-графаның көлденең жолына мойынтірек шақтамаларын қоса, барлық шақтамалар қосындысы қойылады: Стандартты шақтамалар келесі шартты қанағаттандыруы қажет: ; Арнайы шақтаманың анықтамасы талап етілмейді. Теңсіздіктің орындалмауы кезінде " а " коэффициентіне бағдар жасап, өрнек теңсіздігін қанағаттандыратын басқа квалитеттерден стандартты шақтамаларды таңдау қажет. Өлшемдер сипаты. 6-графаны толтыру үшін өңдеу процесінде буын өлшем мәнінің өзгеру анализін жасау қажет. Өңдеу кезінде өлшемдері өсетін бөлшектер тесіктерге жатқызылады (шақтама өрістерін негізгі тесіктегідей тағайындайды «Н»). Өңдеу кезінде өлшемдері кемитін бөлшектер біліктерге жатқызылады (шақтама өрістерін негізгі біліктегідей минусте тағайындайды «һ»). 6-графада «білік» немесе «тесік» өлшемдерінің сипаттамасы көрсетіледі. 4.4.5 Құраушы буындардың шақтама өріс орталарының координаталарын анықтау. 4.4.5.1 «Негізгі тесіктер» (олар үшін ES(Aj)=0 төменгі ауытқу ES(Aj)=+ТАj - жоғарғы ауытқу) бөлшектері үшін шақтама өріс ортасының координатасы тең болады: т A5 ізбек өлшемдерінің сұлбасы бойынша «негізгі тесік» буыны болып, = 140 мм өлшемі болады. Шақтама буыны ТА5=63 мкм. А5 өлшемі тек қана «тесік» қана болып қоймайды, сонымен қатар ең үлкен буын болып табылады, ол үшін шақтама өрісінің ортасын анықтау 4.4.5.3 пункттерінде болады (тізбекті өлшемнің арнайы буының компенсациялағандай, ондағы мәннің өзгеруі тұйықтаушы буынның қажетті дәлдігіне жетеді. Тіктөртбұрышқа негізделген, компенсацияланған буын сәйкес әріппен белгіленеді). Тізбектік өлшемде басқа «тесік» болмағандықтан, берілген пунктте ешқандай есептеу жүргізілмейді. 4.4.5.2. «Негізгі біліктер» бөлшектері үшін (олар үшін EI(Aj) = –Taj төменгі ауытқу, ES(Aj)=0 жоғарғы ауытқу) шақтама өріс ортасының координатасы тең болады: Аj Taj Ec(Aj)= – A1= 17 TA1 = 120 Ec(Aj) = – 60 A2= 80 TA2 = 46 Ec(A2) = – 23 A3= 17 TA3 = 120 Ec(A3) = – 60 А4 = 12 ТА4 = 27 Ес(А4) = – 13,5 А6 = 13 ТА6 = 27 Ес(А6) = – 13,5 4.4.5.3 Ең үлкен өлшемнің немесе арнайы компенсациялаушы буынның шақтама өріс ортасының координатасы анықталынады: Ес(А∆) = мұндағы ξ - берілісті ауытқуы (4.4.2 пункті, 6-кесте) +210 = x + (– 60 – 23 – 60 – 13,5 – 13,5)·(–1); +210= х + 170; х = +210 – 170 = + 40 Есептеулер мәліметтерін 7-кестенің 7-графа жолына енгіземіз. 4.4.5.4 Координата мәндерін7-графаға енгізеді; көлденең жолға олардың бастапқы буынының берілген шақтама өріс ортасының координатасы көрсетіледі - Ec(AΔ) : 4.4.6 Құраушы буындардың шекті ауытқуларын анықтау. 8-графаға ауытқулы құраушы буындар өлшемдері енгізіледі. Тесіктер үшін «оң» таңбалы шақтамаға тең жоғарғы ауытқу қойылады: ES=+Taj; EJ=0 Біліктер үшін «минус» таңбалы шақтамаға тең төменгі ауытқу қойылады: es=0; ei=–Taj Ең үлкен өлшемді буын үшін немесе компенсациялаушы арнайы буынға шекті ауытқуларды келесі өрнектер бойынша анықтайды: ; ES (A5) = Ec A5 + ; EI (A5) = Ec A5 – Есептеу мәліметтерін 7-кестедегі 8-графаға енгізіледі. 4.4.7 Тізбектік өлшем теңдеуін құру. Тізбектік өлшем теңдеуін 7-кестедегі 8-графа мәліметтерін пайдалана, сандық мәндермен жазу. А∆ = –17– 0,120 – 80– 0,046 – 17– 0,120 – 12– 0,027 + 13– 0,027 4.4.7.1 Номиналды өлшемдер теңдеуін тексеру: А∆ = – 17 – 80 – 17 – 12 + 140 – 13 = 1 4.4.7.2 Дәлдік теңдеуін тексеру: Т( 4.4.7.3 Өріс ортасының координата теңдеуін тексеру: 4.4.7.4 Шекті ауытқуларды тексеру. ; ; ; 4.4.7.5 Есептеулердің дұрыстығын тексеру. ; Есептеулі бастапқы буын 4.4.8 Қорытынды (берілген әдіс бойынша бастапқы буын дәлдігінің қамтамасыз етілу мүмкіндігі (немесе мүмкін еместігі) туралы қорытынды беру): Толық өзара ауысымдылық әдісі (Min-Max) берілген бастапқы буын шақтама мәніне максималды жақындауын береді. жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||