«Операциялық жүйелер» пәнінен оқу-әдістемелік кешен 5B060200 – «Информатика»мандығына арналған ОҚУ-Әдістемелік материалдар

 

ДӘРІС- 6 Әмбебап операциялық жүйелер және операциялық жүйелердің арнайы

1. 
   Әмбебап ОЖ туралы түсінік
   
2. 
   ОЖ жіктелуі
   
3. 
   ОЖ құрудың модульдік құрылымы
   

ОЖ негізгі міндеттері есептеуіш жүйенің сенімділігі мен эффективтілігін ұйымдастырады. Әмбебап операциялық жүйелер есептеуіш жүйенің ресурсын қолдана отырып қойылған есепті кең спектрде шешу мүмкіндігімен ерекшеленеді.

Операциялықжүйе тұтынушы мен есептегіш жүйе (ЕЖ) арасындағы өзіндік интерфейс ролінатқарады, яғни ОЖ тұтынушыға виртуальдықЕЖ-ны ұсынады. Әртүрлі ОЖбірыңғай техникалық құралдар арқылы тұтынушыға есептеу процессін жүргізу немесе ақпараты автоматты түрде өңдеу үшін әртүрлі мүмкіндіктер береді.ЕЖ-нің бағдарламалық қамтамасында операциялық жүйе негізгі орында тұрады, себебі ол барлық есептеу процессін жоспарлау мен бақылауды жүзеге асырады. Бағдарламалық қамтаманың кез- келген компоненті міндетті түрде ОЖ-нің басқаруымен жұмыс істейді. ОЖ бір-бірімен аз байланысқан екі функцияны орындайды: кеңейтілген машина ұсыну арқылы қолданушыға ыңғайлылық қамтамасыз етеді және компьютердің ресурстарын рационалды басқару арқылы қолданудың нәтижелігін жоғарылату

ОЖ классификациясы:

-жүйелік шақыру(system calls);

-үзілімдер (hardware interrupt);

- Шығару жағдайы(exception);

- Файлдар (file)

- Файлдық жүйе (file system).

ОЖ көмекші модулы қарапайым келесідей ішкі бөліктертобынан құралады:

-утилиттер – программасы, компьютерлік жүйені және жеке есептердің шешілуін басқарады. Мысалы, дискіні сығу программасы, магниттік лентада мәліметтерді сығу;

-жүйелік өңдеуші программа – текстік және графикалық редактор, компиляторлар, компоновщиктер, отладчиктер;

-қолданушыға қосымша көмекті ұсынатын программа –қолданушы;

- интерфейсінің арнайы нұсқасы, калькульятор және ойындар;

Сурет ОЖ мен қосымша арасындағы шегара

- Қолданушы қосымшасы

Процесстерді басқару жүйесі есептеу машинасының функциялануына тікелей ықпал ететін ОЖ-нің ең маңызды бөлігі болып табылады. Процесс (басқаша айтқанда, тапсырма) – орындалып жатқан бағдарламаны суреттейтін абстракция. Ал ОЖ үшін процесс жұмыс бірлігі, желілік ресурстарды пайдалану тапсырысы ретінде танылады. Процесстерді басқару олардың орындалуын жоспарлайды, демек, процессті уақытты бір мезгілде орындалу үстіндегі процесстер арасына таратады, олардың пайда болуы мен жойылумен айналысады, желілік қорлармен қамтамасыз етеді, процесстер арасындағы қарым-қатынасты сақтайды.

Өзін-өзі тексеру сұрақтары:

1. 
   Әмбебап ОЖ ата
   
2. 
   Процесті басқару жүйесі дегенді қалай түсінесін