Орындаған: Маретбаев М.Қ. Факультет: 105а жм тексерген

Қазақ-Ресей Медицина Университеті
Молекулалық биология және микробиология кафедрасы
Тақырыбы:
Трансгенді ағзалар, 
фармацияда және медицинада қолданылуы
Орындаған: Маретбаев М.Қ.
Факультет: 105А ЖМ
Тексерген: Максутова А.М.
Алматы 2022 ж

Жоспар
І. Кіріспе
1.1 Трансгенді ағзалар туралы түсінік.
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Трансгенді жануарларды алу әдістері
2.2. Трансгендiк өсiмдiктер
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

Трансгенді ағзалар дегеніміз – геномына бөтен ген 
енгізілетін ағзаны айтамыз.
Трансгеноз деп - генді бір биологиялық жүйеден 
басқа жүйеге жаңа белгілері бар организмнің жаңа 
формасын алу үшін жасаңды жолмен тасымалдауды 
түсінеді. Геномына бөгде гендер енгізілген жануарлар 
трансгенді делінеді.
Трансгенді жануарлар әр түрлі биологиялық активті 
биотехнологиялық заттарды синтездеу және бағалы 
белгілері (тұқымдылығы жөне өсу қарқындылығы 
жоғары, вирустық ауруларға төзімді т.б.) бар 
жануарлардың жаңа тұқымдарын алу үшін 
қолданылады.

Трансгенді жануарларды алу әдістері
Трансгенді жануарларды алу технологиясы қазіргі кезде
жақсы жолға қойылған. Клондалған гендерді жұмыртқа
клеткаларына немесе алғашқы сатыдағы эмбриондарға
енгізудің бірнеше әдісі табылған. Бөгде ген реттеушісіне
байланысты әртүрлі
тканьдарда қызмет атқарады.
Мысалы, егерде тасымалданған генге, оның қайдан
алынғанына
байланыссыз
бактериядан,
өсімдіктен,
адамнан, жануардан қалыпты жағдайда бауырда қызмет
атқаратын тышқан генінің реттеушісін жалғаса, онда
көшіріп
орнатылған
ген
трансгенді
жануарлардың
бауырында жұмыс атқарады.

XX ғасырдың 80-ші жылдарының басында
трансгендік технологияны дамыту үшін жүргізілген ғылыми 
жұмыстар зертханалық тышқандарда жүргізілді. Трансгенді 
тышқандар, үлкен масштабта емдеу заттарының синтезделуіне,
сондай-ақ адамның әртүрлі генетикалық ауруларын реттеуге 
қажетті трансгенді линияларды жасау үшін маңызды роль 
атқарды. 

Тышқандарға бөгде ДНҚ енгізуді әэртүрлі әдістермен жүзеге 
асыруға болады: 
1) имплантация алдында ретровирустардың векторларының
көмегімен;
2) ұрықталған аналық жасушасына ұлғайтылған спермия
ядросын микроинъекция арқылы енгізу; 
3) иплантация алдында эмбрионның алғашқы дамуы 
барысында оған, генетикалық модификацияланған
эмбрионның қабырғалық жасушаларды енгізеді.