Орындаған: Сыдықжан Ф. Н. Тексерген
жүктеу/скачать 31,58 Kb.
|
Лекция 7
| Оң аудиторлық қорытынды ұйымның қаржылық есептілігінің оның қаржылық жағдайын, пайда мен зияндарын, ақша қозғалысын, негізінен дұрыс көрсететінін, ал бухгалтерлік есеп заңнамалық және нормативтік актілер талаптарына сәйкес екендігін растайды. Оң нәтиже аудитор мыналарға сенім білдіргенде беріледі: ұйымның қаржылық есептілігі дұрыс, бухгалтерлік есептің сенімді және шынайы мәліметтеріне негізделген болса; бухгалтерлік есеп белгіленген принциптер мен талаптарға сай, ал ұйымның есеп саясаты дұрыс таңдалған болса; салықтар және басқа міндетті төлемдер уақытылы және толық төленсе; есеп берулерге қосымшаларда және түсіндірмелерде қаржылық есептілікке қатысы бар барлық сұрақтар ашылып көрсетілсе, ішкі бақылау шаруашылық операциялардың тиімділігін және мақсаттылығын растаса, қаржылық есептілік мәліметтері аудиторға ұйым туралы белгілі мәліметтерге қайшы келмесе.
Шартты-оң қорытынды аудитордың келіспеушілігі және күмәндәнуі маңызды, бірақ елеусіз мәні болған жағдайда қаржылық есептілік сенімділігн шектеулермен (ескертулермен) растайды. Егер қорытындыны жасау кезінде оны қалыптасытыру мүмкіндігіне күмән туса немесе аудитор пікірі қаржылық есептілік мазмұнына сәйкес келмеген әлде қайшы келген жағдайда аудитор сөзсіз оң қорытынды жасауға шамасы келмей қалуы мүмкін. Егер қанағаттанарлық есеп жазбаларының жоқтығы немесе қажет аудиторлық процедураларды орындау мүмкін еместігі салдарынан барлық қажетті ақпаратты ала алмаса, ішкі бақылаудың жеткіліксіздігі әлде мүлдем жоқтығы салдарынан жеке құжаттар мен фактілерді жасыру туралы күдіктер, т.б. бар болса, аудитордың сенімсіздігі туады. Аудитор келіспеушілігі кәсіпорын басшылығының қаржылық-шаруашылық қызмет және қаржылық есептілік көрсеткіштері бойынша пікірлерінің сәйкес келмеуі; есеп объектілерін бағалау әдістері мен басқа есептік мәндердің есептелу дұрыстығымен келіспеу, шоттар корреспондециясының тексерілген шаруашылық операциялардың экономикалық және құқықтық мәніне сай болмауы; заңнамалық актілерді, ережелерді және басқа да нормативтік құжаттардың мәнін түсіндіру және қолдану бойынша айырмашылықтар және т.б. Осы жағдайда қорытындыда аудитордың сұрақ бойынша пікір білдіруден бас тартқанын көрсету қажет. Аудитор, оның пікірінше қаржылық есептілік жағдайына әсер ететін барлық мәселелрді көрсетуі тиіс. Теріс қорытынды аудитордың қаржылық есептілік сенімділігіне күмәні соншалықты, оның пікірінше пайдаланушыларды шатастырады және қаржылық есептіліктің дұрыстығы мен сенімділігі туралы қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Аудиторлық қорытындыда аудитор қаржылық есептіліктің заңнамаға және бухгалтерлік есептің нормативтік актілеріне сәйкес еместігін түсіндіретін себептерді нақты атап көрсетуі қажет. Аудитордың қорытынды беруден бас тартуы күмәндәну немесе тексеріс көлемінің шектелуі соншалықты, ол аудиторға қаржылық есептілік жағдайы туралы қорытынды жасауға негіз бермейді. Қорытындыда қорытынды жасау неге мүмкін емес екенін нақты және анық көрсету қажет. Егер кәсіпорын аудиторлық тексеріс барысында немесе одан кейін бухгалтерлік есептегі заңнаманы және басқа да нормативтік актілерді орындаудағы елеулі кемшіліктер мен бұзушылықтарды жоятын болса, қаржылық есептілікке өзгерістер енгізсе, аудитор теріс немесе шартты-оң қорытындыны сәйкесінше шартты-оң және оң қорытындыға өзгерте алады. Аудиторлық қорытынды өзгертілгенге дейін кәсіпорынның бухгалтерлік есебіне, ішкі бақылауына және қаржылық есептілігіне жасалған түзетулер, нақтылаулар және толықтырулардың тексерісі жүргізілуі тиіс. 3. Аудит материалдарын жүзеге асыру Аудит материалдарын жүзеге асыру кезеңінде 2 процедура бар: 1. Анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою бойынша шаралар; 2. Жоспарланған шаралардың орындалын бақылау. Осы кезеңдегі аудитор қызметі анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жоюмен байланысты шараларды дайындаумен ғана шектелмейді, сонымен қатар олардың орындалуын тексеруді қамтиды. Аудиторлық ұйымдар мен шаруашылық жүргізуші субъектінің өзі бұзушылықтарды жою бойынша жоспарды құрайды, аудит материалдарын құқық қорғау органдарына тапсырады, материалдық зиян келтіргенге кінәлі тұлғаларға қуыным (иск) ұсыну, кадрларды орналастыруды жүзеге асырады, аудит нәтижелері бойынша басқа да шараларды жүргізеді. Аудиторлық топ мүшелері шаруашылық жүргізуші субъектілер басшыларын және басқа да жұмысшыларының назарын аудара отырып, кемшіліктерді жоюда белсенді көмек көрсетеді. Аудиторлар анықталған бұзушылықтардың жойылу толықтығын тексеріп, оған бағытталған шаралардың жүзеге асырылуына қатысады. Анықталған кемшіліктерді жою бойынша шараларға мыналар кіреді. Біріншіден, анықталған кемшіліктерді аудит барысында, оның аяқталуын күтпей, жою. Мысалы, кассадағы нақты бар ақша мен бухгалтерлік есеп мәліметтері арасындағы ауытқу 3 күн ішінде жойылады. Анықталған артықшылықтар кірістеледі, ал жеткіліксіздік кәсіпорында белгіленген өтеу нормалары шегінде кінәлі тұлғамен, қылмыстық жауапкершілікке тартусыз, өтеледі. Екіншіден, кемшіліктерді жою дайындалған жоспар бойынша жүзеге асырылады. Шаруашылық жүргізуші субъектілер анықталған кемшіліктерді жою бойынша шаралар жоспарын құрып, оған сәйкес жұмыс атқарылады. Үшіншіден, аудит материалдарын талқылау жоғарыда тұрған ұйымда жүзеге асырылады. Ведомстволық кәсіпорындарының бірінде анықталған кемшіліктерінің талқылануы басқа ішкі ведомстволық ұйымдарды ұқсас бұзушылықтарды алдын алу үшін жүргізіледі. Төртіншіден, аудит материалдарын тергеу органдарына тапсыру. Материалдық зиянға әкеліп соқтырған ірі жетіспеушіліктер, қызмет жағдайын асыра пайдалану анықталған жағдайда аудит материалдары кәсіпорын басшылығының келісімімен құқық қорғау органдарына тапсырылады. Анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою және кейін болдырмау шараларын жүзеге асырудың уақытылығына және толықтығына бақылау жүргізу де маңызды болып табылады. Оған жататындар: 1. Тексерілетін ұйым басшысының кемшіліктерді жою туралы ақпаратты шаруашылық жүргізуші субъекті басшысы аудиторлық ұйымға курьер арқылы немесе поштамен анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою бойынша жүргізілген шаралар туралы жазбаша есеп беруді жібереді. 2. Аудитордың келуі және орында тексеруі. Аудиторлар тексерілетін объектіге анықталған кемшіліктердің жойылу фактісін тексеру мақсатымен келе алады. 3. Кейінгі аудит барысында кемшіліктерді жою бойынша шаралардың жүзеге асырылғанын тексеру. Кейінгі тексеріс кезінде аудитор міндетті түрде алдыңғы аудит материалдарымен танысады, есеп беруде және қорытындыда көрсетілген кемшіліктер мен бұзушылықтарды қарастырып, қандай шаралар жүргізілгенін және оларды жою бойынша шаруашылық жүргізуші субъект қандай шаралар қабылдағанын анықтайды. Қорытынды Қорытындылай келсем, бухгалтерлік баланстың дұрыстығына аудиторлық тексеру жаппай әдіспен жүргізілді. Аудитті жүргізудің жалпы қабылданған әдістері, пайдаланушының күтуі және бизнесті жүргізу практикасы аудитордың процедураны «қаржылық есеп беру бойынша пікірі шындыққа сәйкес келмейді» деген минималды тәуекелмен білдіретіндей жоспарлауы мен орындауын талап етеді. Аудиторлық тексеру кезінде айтылған пікір пайдаланушы үшін кәсіби стандарт сақталды, елеулі мәліметтер жинақталды және осы пікірді дәлелдеу үшін бағаланды дегенді білдіреді. Аудиторлық тексерістер тек олар қоғамдық мүддені білдіретін жəне ол үшін мүмкіндіктер болған (қысқа мерзімді перспективада) жағдайда міндетті болуға тиіс: Аудиторлық тексерістер заңнаманың негізінде міндетті тəртіпте жүргізілетін ұйымдардың саны қолда бар білікті аудиторлардың санымен шамалас болуға тиіс. Экономикалық саясатты əзірлеушілер аудиттың заңнамалық белгіленген талаптарын, олар Қазақстандық аудиторлардың мүмкіншіліктерінен асып кетпейтіндей, біртіндеп енгізуге тиіс. Аудиторлық қорытынды Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиясына үш беттен тұратын 3 дана етіп дайындалды. Аудиторлық қорытындының әрекет ету мерзімі – берілген күннен бастап үш ай. Аудиторлық тексеруге жататын қаржылық қорытынды есептің дайындалуына және оның дұрыстығына ұйымның басшысы жауапты. Аудиторлық ұйым осы қаржылық қорытынды есеп бойынша өзінің есеп беруі үшін жауап береді. Жалпы қаржылық қорытынды есепте көрсетілген ақпараттарға әсерін тигізетін ескерту маңызды болып табылады. Келісе алмаушылық болған жағдайда тек сол ғана қаржылық қорытынды есепте дұрыс емес немесе толық емес ақпараттардың бар екендігін көрсетеді; белгісіздік жағдайында ол аудитордың ескертусіз (шартсыз) есеп беру жаса алмауына әкеліп соқтырады. Маңызды және елеулі ескертулердің арасындағы айырмашылық маңыздылық дәрежесімен анықталады. Бір аудитор үшін елеулі немесе басқасы үшін маңызды болып табылатын ескертулерді анықтау үшін шүбәсіз (құнды) факторлар жоқ. Маңызды ескертулер тәжірибеде өте сирек кездеседі, теріс Аудиторлық есеп беру еш уақытта жасалынбайды, ал биржада бағаланатын кезкелген компания үшін қандай да болмасын шарты қорытынды ерекше жағдай болып табылады. Шартты (ескертулер бар) есеп беру жасау белгілі бір зардап шегуге әкеліп соқтыруы мүмкін, мысалы қор биржасында кәсіпорын өзінің бағасын төмендетіп алуы мүмкін. Есеп беру жасаудың барлық жағдайларында аудитор ескертулердің барлық маңызды себептерін дәл бейнелеуге, сонымен бірге кәсіпорын шегетін зардаптарды, егер оларды бағалау мүмкін болса, көрсетуге тиісті Пайдаланылған әдебиеттер тізімі https://ulagat.com/2020/09/02/%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B-%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BF-%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D1%8B-%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B/?ysclid=l8tf62ye6h821587816 https://www.freepapers.ru/75/auditorly-orytyndy/234972.1606720.list3.html https://melimde.com/4-auditorli-oritindini-erekshelikteri.html жүктеу/скачать 31,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|