Орындаған: Торабай Аяжан
жүктеу/скачать 38,23 Kb.
|
Аяжан (2)
| Халық статикасы.
Халықтың сандық құрамын анықтауда басты сенімді негізгі әдіс ол халықты кезекті тіркеу болып табылады.Ең алғаш халықты тіркеу б.з,д.238жылы Қытайда жүргізілген.1846жылы Бельгияда еңбірінші халықтың ғылым принциптерінен негізделген тіркеу жүргізілген.Русте рациональды салық төлеу мақсатында халықты шаруашылық емес тіркеу жүргізілді.(үй,көше бойынша). Сонғы тіркеу Қазақстанда 1999 жылы жүргізілді. Тіркеу алдында әлеуметтік- демографиялық таңдау жүргізіледі; ол тіркеу аралық кезеңінде халық құрамының өзгерісін байқауға мүмкіндік береді, сонымен қатар экономикалық және әлеуметтік дамуытуды жоспарлауға әсерін тигізеді. Таңдамалы әлеуметтік – демографиялық тексеру кең түрдегі бағдарлама бойынша жүргізіледі және халық денсаулығын оқудың ақпаратты көзі болады, денсаулықты сақтауда әртүрлі қызметтерді жоспарлауда қолданылады. Тұрғындардың санына ағымды баға беру жылына әр бір тіркеу аралығында жүргізіледі, ол жалпы жыл сайын туылатын және сол территорияға көшіп келушілер, өлім саны және көшіп кетушілер санымен анықталады. Халық санын анықтау сол уақытта тұрып жатқан халық санымен анықталады, уақытша тұрғындармен қоса тұрақты тұрғындар қатарына белгілі бір территорияда үнемімі тұратындар уақытша тұрғындардан басқасы халықтың орташа жылдық саны. Сол жылдың нәтижесі бойынша алынған бағадан бастапқы және соңғы арифметикалық нәтижесімен анықталады. 0-14, 15 – 49, 50 жас және одан жоғары жастағы адамдар өсуші типтгеі тұрғындар қатарына жатады. Өсуші құрамы бойынша тұрғындар прогрессивті, регрессивті, стационарлы типтерге бөлінеді. Егер 0-14 жас аралығындағы балалар 50 және одан жоғары жастағы халықтан көп болса, прогрессивті тип деп аталады. Егер елу жас және одан жоғары жас аралығындағылар балалар санынан артса, регрессивті тип деп аталады. Егер балалар саны мен елу және одан жоғары жас аралығындағы санымен тең болса, ол стационарлы типтдеп аталады. Көптеген елдердің көзқарасы бойынша елу жастағылар еңбекке қабілетті топ болғандықтан өсуші құрамды анықтауда қоспайды. Сондықтан, көптеген ғалымдар демографиялық қартаюды алпыс жас және одан жоғарыларды есепке алуды ұсынған. Егер жалпы халық санының 12% 60 және одан жоғары жастағы адамдар болса, онда бұл демографияның қартаю типі болып саналады. Тұрғындардың статика көрсеткіштері тәжірибелік денсаулық сақтауда маңызды болып саналады. жүктеу/скачать 38,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|