Оның әсері мен ықпалы түркі әлемінің географиялық жағынан Еуразия құрлығының орталық бөлігінде орналасқандықтан, Шығыс пен Батыстың екі ұлы мәдениетін байланыстырушы көпір болғандығынан болды.
Түркістан өлкесінде туып- өскен ұлы даналардың Ислам өркениетіне қосқан үлестері үш топта көрініс тапты.
Еуропалық өркениеттің бастапқы ұстанымын Шығыстың мәдени жетістіктері белгіленді. Осы орайда түріктер Шығыс мәдениетінің Еуропаға енуіне үлкен үлес қосты. Осыған байланысты Вернадский жинақталған ақпарат пен білімді ұрпақтан-ұрпаққа бекітіп, сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізетін адамның жеке басының және ойының күшін арттыруға мүмкіндік беретін кітап басып шығаруды ашуға және таратуға ерекше көңіл бөледі.
Бірінші тобы– шығармаларын араб тілінде жазғандар. Олар: Мұхаммед ибн Мұса Харезми(770-850), Әбунәсір Әл-Фараби (870-940), Әбу Рейһан әл-Бируни(973-1048/50), Әбу Әли ибн Сина(980-1037).
Негізі қазіргі ғылыми-техникалық дәуір кітап басып шығарудан бастау алады. 6 ғасырдан кешіктірмей Қытайда ойылған ағаш тақталардан басып шығару әдісі қолданыла бастады. XIII XIV ғасырларда. ол Еуропаға еніп, Гутенбергтің ашылуын дайындады.
Екінші тобы– туындарын парсы тілінде жазып мұра қалдырғандар. Олар: Низами Гәнжи(1141-1209), Маулана Жәлаледдин Руми(1207-1273), Мырза Хайдар Дулат(1499-1551),
Марко Поло, Моңғол империясындағы банкноттарды басып шығаруға назар аударды. «Моңғол шапқыншылығының» Вернадскийдің сөзімен айтқанда, орасан зор, дүниежүзілік-тарихи маңызы – соның арқасында «әртүрлі, көбінесе өте жоғары мәдениетті халықтар» біртұтас тұтас мемлекет шеңберінде біріктірілді. Моңғолдар ксилографиялық баспа әдісімен бірге Еуропаға қағаз, қарақұмық, ұңғымалардың енуіне үлес қосты.
Үшінші тобы- еңбектерін Түркі тілінде жазған түркі ақындары мен ғалымдары. Олар: Жүсіп Баласағұн «құтты білік», Махмұд Кашғари «диуан лұғат түрік», Қожа Аһмет Йасауи(1041-1167) «хикмет», Әлішер Науаи(1441-1501), Зәһиреддин Мұхаммед Бабыр(1483-1530). Сондықтан IIX-XV ғасырлар арасында Ислам өркениетінің ұлы жетістіктері араб, парсы және бүгінгі түріктектес халықтарының ортақ рухани қазнасы болып саналады.
Қорытынды
ХХІ ғасыр түркі өркениетін әлемге қайта ашады: өзінің барлық әсемдігімен, ішкі әмбебаптығымен және өзіндік бірегейлігімен, ерекше құрылымымен, көптеген өркениеттерден айырмашылығы, ғарышты (Аспанды) өзінің толық жасампаз мағынасында қамтиды. Ал бүгінде сол бір ұлы өркениеттің үзінділері жинақталып, жаңа өркениеттік парадигманы құрайтынына куә болып отырмыз. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен құрылған Түркі кеңесінің қызметі түркі әлеміне өзінің басты өркениеттік қасиетін – Еуразия халықтарын біріктіретін әлеуетті жаңғыртуға мүмкіндік береді.
