Алғашқы қағаны. Тардуш қаған кезінде Батыс Түрік қағанаты күшейді.
Л.Гумилев «Иштеми қаған өлгеннен кейін билікке баласы Тардуш келді. Оның тұсында Батыс Түрік қағанаты түпкілікті жеке мемлекетке айналды» деп жазды.
Батыс Түрік қағанаты VII ғасырдың бірінші жартысында, Шегу мен Тон-ябғу қағандар тұсында өркендеді. Бұл кезеңдегі әскери жорықтар барысында қағанаттың аумағы ұлғайып, экономикасы дами түсті.
Тон-ябғу қаған Орта Азиядағы басқару жүйесін қайта құрды, қағанаттың қатаң билігі орнықты. Оның қол астындағы барлық иеліктерге қағанның өкілдері- тұдундар жіберілді.
Тон-ябғу билiгi туралы Қытай шежірешісі : «Батыс варварлар ешқашан дәл осындай қуатты болған жоқ» ,деп жазған.
Тон ябғу өлімінен кейін дулу мен нушебидің арасында өзара соғыс болып, ол қағандықтың ыдырауына әкелді.
Орталық биліктің әлсірегенін пайдаланып, Батыс түркілерден Еділ бұлғарлары, хазарлар мен қимақтар бөлінді.
Ешбар Елтеріс
634-659 жылдары билік құрды. Нушеби тайпасының қолдауымен билікке келді.
«Он оқ Будун» жүйесін енгізіп, ел басқаруды қайта құрды.Елтерістің әкімшілік реформасы бойынша тайпалық көсемдерді қағанға ғана тәуелді, тағайындалатын басшыға айналдыруға шешім қабылданды.Бақылауды күшейту үшін әрбір тайпаға ақсүйектерімен байланысы жоқ , қағанның туысы- шад жіберілді. Реформа күйреді, дулу тайпасы көтеріліс жасап, өздеріне жіберілген шадты қаған етіп жариялады.
Жиырма жылдық өзара соғыс қытайлардың баса-көктеп кіруімен аяқталды. «Он оқ» жасағы жеңіліске ұшырады.
659 жылы Таң империясы Жетісуға басып кіріп, қаған қолға түсіп, қаза тапты.
Елтерістің әкімшілік реформасы Қағанаттың ыдырауы
659-704 жылдар аралығында қағандық өзінің тәуелсіздігінен айырылады. Қытай басқыншыларына қарсы бірнеше рет күреске шықты.
VІІ ғ. аяғы мен VІІІ ғ. басында Батыс Түрік қағанатының сол қанатына енген 5 тайпа дулу құрамындағы түргеш тайпасының қолбасшысы Үшліктің Тан империясына қарсы жүргізген соғыстары нәтижелі бола бастады.
