«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
Шығыс Иран Газневидтер қол астында
жүктеу/скачать 0,66 Mb.
|
Азия
| Шығыс Иран Газневидтер қол астында. Саманидтардың гулям гвардиясына үстемдік етіу әрекеті іске аспай қалды. Орта Азия мен Амудария шығыс-солтүстік басқа жерлер қараханидтер түріктерді қамтиды. Шығыс иран Орта Азияның кейбір бөліктерімен бірге, Ауғаныстанды қосып алғанда Газневидтер мемлекетінің құрамына енген.
962 жылы саманидтер әскери басшаларының бірі Альп Тегин саманид терге қарсы бүлік шығарғанымен жеңілсіке ұшырады. Ол Ауғаныстанға қашып барып сонда басша болды. Оның шәкірті Махмұд Газневид (998-1030) Буидтармен соғысы, өзінің өктемдік ететінін мойындатты. Әсіресе Рейя мен Исфаханда Махмудтың ең ірі соғыс саяхатында 17 рет Үндісианның солтүсті гінде тонаушылық жасады. Газневид мемлекетінде гвардиясының қоғанысы Махмуд әскери экспедицияға дайндық «түсінбейтіндерге қарыс соғыс» деген лозунгімен өтті. Оған қала мен ауылдың кедейлері тартылды. Олардың саналарын ренгиялық фанатизм мен әскер жорықтан түскен тегін үлеспен улады. Махмуд оның ішкі маңындағы ұсақ түйек мәселен гөрі халықты тонаудан түсетін байлыққа итермелеп, еш уақытта жеңіліске ұшырамау керектігін ескертіп отырды. Сұлтанның айтуы нәтижесінде қала тұрғындар аса ауыр күйге түсті. Жеңіліс пен кедейлікке көп көрді. Нишапурда жұт жылы болған жылдардың бірінде аштықтан 100000 адамға дейін өлді. Махмуд орталық билікті күшейтіп қазыналық жерді иеленуді кеңейтуге тырысты. Бірақ ол діни феодалдардың алдында оның беделін түсірді. Осыдан барып халық арасында қозғалыстар пайда болды, әр түрлі діни секталар пайда болды. Қолөнершілер мен саудагерлердің, тіпті феодалдардың кейбіреулердің арасында исламдағы суфизм мистико-аскетикалық жаңа ағым таралды. Тонаушылық саяхаттары тоқтағаннан кейін мемлекеттің ішкі көзқарасы түзеліп түрік көшпенділеріне дұрыс қарай бастады. Әдебиеттер: 1. История стран Азии и Африки в средние века. В 2-х частях. Ред.кол.: Ф.М.Ацамба.,З.Г.Лапина, М.С.Майер. –М.,МГУ, 1987 2. Семенов В.Ф. История средних веков.-М.,1970. 3. Всемирная История 12-томах. Т.2-3. М.,1957. 4. Васильев Л.С. История Востока. В 2-х томах, Т-1. М., 1998. 5. История Востока В 3-х томах /ІІ-том Восток в средние века М.,РАН-1995 М.,РАН-1998. 6. История средних веков (под ред. Сказкина) М.,88 7. С.А.Тортаев. Орта ғасырлардағы Шығыс елдерінің тарихы А.1998ж. 8. История стран зарубежной Азии. Л.,1970. 9. История Ирана с древнейших времен до XVII века. М.,1968 10. История Иранского государство и культуры. М.,1971. 11.Луконин В.Г. Древний и средневековый Иран. М.,1987 12.Колесников А.И. Завоевание Ирана арабами. М.,1982. Тақырып 12. Иран.1. Х-ХҮ ғасырлардағы Иранның саяси өмірі. 2.Сефевилер мелекетінің құрылуы. 3.І Аббастың соғыстары. 4.Еуропалықтардың ене бастауы. жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|