Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы 7- класс. «Атамұра» -2003



бет4/44
Дата25.01.2023
өлшемі1,36 Mb.
#62955
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44
Шаруашылығы

●шаруашылығы 2 бағытта жүрді:
1/Жартылай көшрелі, жартылай отырықшы мал шар.
2/ Отырықшы егін шаруашылығы
●төрт түлік мал өсірген
●Аң, балық аулаған
● «Худуд әл-алам» жазбасында: қарлұқтарда 25 қала мен қоныс бар,Құлан,Мирки,Атлах,Балық,Барсхан, Талғар қалалары атақты» -деп жазды
●Аталар зиратының басына тастан жасалған балбал мүсіндер қойған,VІІ- VІІІғ
бастап құлпытас орнату, оған жазу жазып қою шыққан.



●Жартылай көшпелі,жартылай отырықшы мал шаруашылығы
●Жартылай көшпелілердің тұрақты,маусымды жайылымдары болды
●Төрт түлік мал өсірген
●Ибн Хаукал түркістан аймағындағы оғыздар елтірі беретін қойлар өсіретінін жазған
●Әл –Жахиз: «түрік қолөнердің барлық түрін өзі істейді» деп жазған
●Әл –идриси: «оғыз,қимақтардың шеберлері темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды» деп жазған

●Мал шаруашылығы басым болды
●Тары, арпа, бидай өсірген
●Қамыс қаламмен жазған
●Х ғ.ислам дінін қабылдай бастаған
●Қимақ қағаны Жанақ ибн Хакан әл –Қимақи атанған
●Қымбат аң терілерін саудаға шығарған


§ 7. VІ –ІХ ғ. отырықшы және жартылай көшпелі мәдениет





Шаруашылық түрлері

Сипаттама

1

Көшпелі мал шаруашылығы

Батыс, Орталық Қазақстан аумағында тарады

2

Жартылай көшпелі мал шаруашылығы

Тұрақты қыстау, күзеу, көктеу, жайлаулары болды.Маусымдық жайылымның төрт түрін де қолданды
Алтай, Тарбағатай,ШығысҚазақстан аумағында тарады

3

Отырықшы мал шаруашылығы

Мал өсірумен қатар егін де өсірді.Сырдария, Талас, Шу өзендері бойы

4

Қала мәдениетінің дамуы

●VІ –ІХ ғ.Қазақстанның оңтүстік және Жетісудың оңтүстік –батыс аймақтарында қақалық мәдениет дамыған.
●Қытай жылнамаларында кездесетін қаланың аты –Испиджаб, Ақ өзен бойындағы қала деп атаған.М.Қашқаридың айтуынша Сайрам деп аталған.
●Оңтүстік Қазақстанда отырықшылық мәдениет орталығы Отырар,Йасы,Сауран,Сығанақ, Құлан т.б. қалалар болды
●Жетісу аймағындағы қалалар –Тараз,Талхир (Талғар),Алмалық, Қойлық болды.



5

Материалдық мәдениет

●Барлық керекті бұйымдар мал өнімдерінен жасалды
●Қайрақты шонданайда сақтады
●Ер адамдар кісе асынып жүрді ( белбеу)
●Кен қорыту ісімен айналысты.Шу, іле,Қаратауда түсті металдар өндірген
●Сауда үш бағытта жүрді: 1/халықаралық сауда
2/ Қалалардың өз аумағындағы сауда
3/ Қалалықтардың дала тұрғындарымен сауда байланысы
Бірінші бағыттағы сауданың дамуына Ұлы Жібек жолының маңызы зор.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет