Ортадан  тепкіш  сораптардың негізгі параметрелері

2. Ортадан  тепкіш  сораптардың негізгі параметрелері

Сораптың өнімділігі Q (м³/с) деп тегеурінді (шығу) келте құбыр арқылы уақыт бірлігінде өтетін сұйықтық көлемі аталады. Сораптың өнімділігі ағынды қуыстың геометриялық өлшеміне және жұмыс органына және оның қозғалыс жылдамдығына, сондай-ақ сұйықтықтың сорғы ішінде айдау және сору облыстары арасындағы ағып кетуіне байланысты болады. Жалпы жағдайда ортадан тепкіш сораптың өнімділігі шығудағы жұмыс дөңгелегінің сыртқы диаметрге және еніне, сондай-ақ оның айналу жиілігіне байланысты. Ортадан тепкіш сораптың теориялыұ өнімділігін ағынның ажырамау теңдеуі бойынша анықтауға болады:

Q = F * υ_cp (1)

Арын H (м) сораптың шығысындағы және кірісіндегі сұйықтықтың меншікті энергияларының айырымы болып табылады, айдалатын сұйықтық бағанасының метрінде есептелген:

Н = (z_н – z_в) + (p_н + p_в)/ρg + (υ²_н - υ²_в)/2g (2)

мұнда:(z_н – z_в) – сораптың кірісі мен шығысы арасындағы тігінен арақашықтық (жағдайдың меншікті потенциалдық энергиясы), [м];

(p_н + p_в)/ρg – қысымнан пайда болатын арын (қысымның меншікті потенциалдық энергиясы), [м];

p_н, p_в – сораптың кірісі мен шығысындағы қысымдар, [Па];

(υ²_н - υ²_в)/2g – жылдамдық арыны ( меншікті кинетикалық энергия), [м];

υ_н ,υ_в – сораптың кірісі мен шығысындағы сұйықтықтың жылдамдықтары, [м/с];

ρ – сұйықтықтың тығыздығы, [кг/м³].

Ортадан тепкіш сорап арқылы өткен сұйықтық салмағының әрбір бірлігі Н мөлшерінде энергия алады. Әрбір уақыт бірлігінде сорап арқылы салмағы ρ*g*Q cұйықтық өтеді. Демек, сорап арқылы өткен сұйықтықпен уақыт бірлігіне сатып алынған энергия немесе сорғының пайдалы қуаты:

N_n = ρ*g*Q*Н (3)

Сораптың қуаты N_н (сораппен тұтынылатын қуат) уақыт бірлігінде электрқозғалтқыштың жетегінен келетін энергия аталады. Сораптың қуаты N_н шығын көлеміне пайдалы қуаттан N_n артық.

Насостағы қуаттың шығыны пайдалы әсер коэффицентімен бағаланады (ПӘК):

η = N_Н/N_n (4)

Жұмыс дөңгелегінің айналу жиілігінің өзгеруімен оның параметрлері де өзгереді. Ортадан тепкіш сораптың өнімділігі жұмыс дөңгелегінің айналу жиілігіне пропорционалды түрде өзгереді.

Q₁/Q₂=n₁/n₂ (5)

Сораппен дамитын арын жұмыс дөңгелегінің айналу жиілігінің квадратына пропорционалды өзгереді:

H₁/H₂=(n₁/n₂)² (6)

Сорап тұтынатын қуат дөңгелектің айналу жиілігінің кубына пропорционалды өзгереді:

N₁/N₂=(n₁/n₂)³ (7)

Ортадан тепкіш сорап жұмыс істейтін жүйенің қажетті арыны H_қажет берілген шығын кезінде тұтынушыға қысым құбыры арқылы бактан жылжу үшін сұйықтық салмағының бірлігіне хабарлау қажет энергияны атайды. Бактағы сұйықтықтың жылдамдығы аз қысымын елемегенде,

H_қажет = H_г + ∑h (8)

мұндағы, H_г - сұйықтықты көтеру биіктігімен анықталатын геометриялық арын, [м]; ∑h - сору және арынды құбырлардағы арынның шығын сомасы, [м].

Арынның H=f(Q), қуаттың N_n=f(Q) және ПӘК η=f(Q) тәуелділік графиктері (1-сурет) сорап өнімділігінен оның сыртқы немесе жұмыс сипаттамалары деп аталады.

1-сурет.

Дереккөздер:

1. 
   https://stud.kz/referat/show/52461
   
2. 
   http://k-a-t.ru/gidravlika/12_gidro_mashiny_3/index.shtml
   
3. 
   http://portal.tpu.ru:7777/SHARED/v/VENERA20/Education/Tab1/lab3.pdf