ойнақтап қояды.
қыстатылуда. Малдануға да,
бірі жауып отырады. Жаз бойы қымыз
дайындаймыз. Отызға жуық бие сауылады.
ж нелтіледі. Сұраныс
беріледі екен. Жем-
ж н. Шынтуайтында, бұл
оңтайлы олжа. Краснояр
екен. Жұмысшылардың
т лемақысы екі жүз теңге ғана. Айлық
отырғызған. Оның үстіне сәбіз және майлы
дақылдары бар. Еткен еңбектеріне орай
німдері де олқы емес. Айталық, гектар
берекесі 25 центнерден айналған. Ал
ересен. 350 центнерден нім жинапты.
Арпаның да шығымы жақсы. Орташа
бұлжытпай орындалады. Алқаптарды
болады. Міне, сондықтан
ғой. Биылғы нім жақсы
болды. Енді ертеңгінің
тті. Шынында да, ортақ
отыр ғой. Ұжым құрметіне б ленгендердің
адам жұмыс істейді екен. Серіктестік
астық жиналды. Еліміз егемендік алғалы
жеткізілді. Ауыл шаруашылығы министрлігі
астық жиналды. 17,9 млн тонна бидай мен
3,3 млн тонна арпа қамбаға құйылды. Ал
өнім алынып рекорд жаңартылды. Сондай-
көлемі ұлғайып жатқанын атап өткен жөн.
к рсетеді. Осы мекеменің алқа жиналысында
арасында алдыңғы қатарға шықты. Биыл
мал шаруашылығына қолайлы. Дерекке
жетті. Алынған нім ішкі нарықты толық
жалпы к лемі 1 млн тоннаны құрады.
баршылық. Қазақстан астық пен ұн
ж нелтілді. Біздің німді тұтынушылардың
Қытай, Түркия және Италия тұр.
бірден-бір жолы ол кооперацияға бірігу. Яғни
к зін еселеу. Ал құрылған кооперацияларға
к рсету. Нәтижесінде бес жылда 670 мың
отыр.
8
sqazaq.kz
№48 (620) 25 қараша 2016 жыл
sqazaq.kz
sqazaq.kz
2016 жылы World University
Rankings QS (Ұлыбритания) беделді
рейтингтік агенттігінің зерттеу
қорытындысы бойынша Әл Фараби
атындағы ҚазҰУ әлемнің ең үздік
университетінің тобына еніп,
236-орынды иеленді. Осы топқа ТМД
елдерінен екі жоғары оқу орнының
– Ломоносов атындағы Мәскеу
мемлекеттік университеті мен
Қазақ ұлттық университетінің ғана
енгенін атап өткен абзал. Сөйтіп,
жетекші қазақстандық университет
Орталық Азия мен ТМД-да өзінің
көшбасшылығын сенімді түрде
сақтады.
Біздің университет, сондай-ақ QS
британдық порталының нұсқасы бойынша
Орталық Азия мен дамушы Еуропа елдері
үздік университеттерінің рейтингісіне енді.
Рейтингке барлығы Орталық Азия, сондай-
ақ Ресей, Украина, Польша, Чехия, Венгрия
елдерінің және басқа мемлекеттердің екі жүзге
жуық жоғары оқу орындары ұсынылады.
Қазақстандық университеттер арасында л
Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
бәрінен де жоғары бағаланды. Рейтингте 11-
орын және алғашқы отыздықтағы бірден-бір
ортаазиялық жоғары оқу орны.
Шетелдік рейтингтік ғылыми
журналдардағы әрбір үшінші қазақстандық
жарияланымды ҚазҰУ ғалымдары басып
шығарады. Мемлекеттік жеке әріптестік
қағидаттарында университеттік кампус
инфрақұрылымы құрылысының екінші кезеңі
аяқталды. Оның аясында айрықша нысандар
салынды.
Осының барлығы – орасан зор жұмыстың,
оның ішінде пәрменді әлеуметтік жұмыстың
нәтижесі. Сондықтан, университеттегі
кәсіподақ р лінің аса маңыздылығын
ерекше атап ткен ж н. л Фараби атындағы
ҚазҰУ «Парасат» кәсіподағының т рағасы
Т.Мекебаев кәсіподақтың негізгі міндеті – з
мүшелерінің кәсіптік, еңбек, әлеуметтік-
экономикалық құқықтары мен мүдделерін
қорғау екендігін әрдайым атап теді. Бұл –
жұмыскерлердің лайықты жалақысы, жалақы
жүйесін жетілдіру, қызметкерлердің еңбек
пен тұрмыс, еңбекті қорғау және денсаулық
жағдайларын жақсарту арқылы тұрмыс
деңгейін к теру.
2016-2019 жылдар мерзіміне арналған
университет ұжымы мен әкімшілігі
арасындағы жаңа ұжымдық шартқа қол
қою. ҚазҰУ – әлеуметтік міріндегі аса
айтулы оқиғалардың
бірі болды. Шарттағы
к птеген тармақтар з
уақытында біршама
мәселелерді шешті – жыл
сайынғы еңбек демалысы
ұлғайды. Жұмыскерлер
үшін жеңілдіктер бекітілді.
Университет жұмыскерлерін
әлеуметтік қорғау аясында
атаулы материалдық к мек
к рсетіледі. Санаториялық-
курорттық емделу
үшін темақы беріледі.
Университет ардагерлеріне
материалдық қолдау
к рсетіледі.
Еңбек қатынастарын
реттеуде ұжымдық
шарттың маңызы туралы
2050 стратегиясында
және Елбасы бекіткен
бес институционалдық
реформаны іске асыру
ж ніндегі Ұлт жоспарында
атап к рсетілген. Ұжымдық
шарт әлеуметтік-
экономикалық және
ндірістік міндеттерді
шешуге, еңбек қауіпсіздігін
қамтамасыз етуге,
мүдделер тараптарының
жанжалдарына – ұжымдық
және жеке еңбек дауларына
жол бермеудің құқықтық
әдістерін анықтауға бағытталған құқықтық
акт болып табылады. Университет қызметінің
барлық бағыттары бойынша тараптар
мүдделерін келісу құралы ретінде қызмет етеді.
2016 жылдың наурызында «Парасат»
кәсіподағының бастамасы бойынша жеке
еңбек даулары ж ніндегі келісім комиссиясы
құрылды. Ұжымдық шарттың орындалуына
бақылау жүзеге асырылды. Алғаш рет
құрылымдық б лімшелердегі еңбектің
ұйымдастырылуына ішкі бақылау жүргізу.
Алгоритмі, заңнама нормалары мен жұмыс
беруші актілерінің іске асырылуына бақылау
шараларын жүргізу мәселелері бойынша
бірлескен қызмет тәртібі әзірленді. Осы
қадамдар жұмыскерлер құқығын тиімді
қорғайтын болады.
рбір б лімшеге жұмыс істейтіндер санын
ескере отырып, жеңілдік тамақтануға талон
беріледі. Талондарға шығындар соңғы үш
жылда екі еседен астам сті.
Кәсіподақ ҚазҰУ аумағында күзетілетін
автотұрақтарды, асханалар мен дәмханалар
жұмысын тексеру. Ата-аналары ҚазҰУ-
да жұмыс істейтін балалардың оқуы үшін
жеңілдіктерді анықтау ж ніндегі жұмыстарды
ұйымдастыру бойынша жұмыстар жүргізуде.
Спорт жұмысы әрдайым л Фараби
атындағы Қазақ ұлттық университеті
«Парасат» кәсіподағы жұмысының басым
бағыттарының бірі болды. Жыл сайын
қаңтарда қысқы демалыс кезінде «Денсаулық»
спартакиадасы ткізіледі. Оған университет
оқытушылары мен қызметкерлері қатысады.
Демалыс кезінде олардың қолы біршама бос
және бір-бірімен еркін сайыса алады. Биылғы
жылы спартакиада 44-рет ткізілді. К п
жыл бойы қатысушылар спорттың алты түрі:
бадминтон, шахмат, үстел
теннисі, ерлер мен
әйелдер арасындағы
волейбол,
мини-футбол
бойынша сынға түсті.
2011 жылы қызметкерлердің
тініші бойынша, бұл тізімді
дартс ойынымен және
тоғызқұмалақпен толықтыру
ұйғарылды.
Жарыстарға спорт түрлері
бойынша құрама командаларды
даярлау және спартакиадаға
қатысу бойынша жақсы
ұйымдастыру жұмыстарын
факультеттер мен б лімшелер
кәсіподақ бюросының
т рағалары жүргізеді. Олар
үшін марапат алған жеңіс
ұпайлары ғана емес, сондай-ақ
қатысушылардың к теріңкі
к ңіл-күйлері мен сергектігі
және денсаулықтарының
жақсаруы аса маңызды.
Академик Ғ.Мұтановтың
бастамасымен ҚазҰУ-дың
«Парасат» кәсіподағы наурызға
орайластырылған жыл сайынғы «Тазалық
байқауын» ткізеді. Кәсіподақ комиссиясы
л Фараби атындағы Қазақ ұлттық
университетінің үздік кафедрасын, үздік
факультетін, үздік жатақханасын және үздік
құрылымдық б лімшесін анықтайды.
Ғимараттар мен аумақтардың тазалығымен
қатар, олардың к галдандырылуы,
безендірілуі, жиһаз бен мүкәмалдың сақталуы
бағаланады. Комисcияға бүкіл университетті
аралап шығуға тура келеді. Жеңімпаздарды
анықтау оңайға түскен жоқ – кейде бір балл
мәселені түпкілікті шешеді. Сондықтан,
кейбір аталымдарда бірнеше жеңімпаз
болды. Үздік кафедраны, факультетті,
жатақхананы, корпусты және үздік
құрылымдық б лімшені Наурызды мерекелеу
кезінде марапаттайды. л Фараби атындағы
ҚазҰУ ректоры жеңімпаздарға дипломдар
мен бағалы жүлделерді – телевизорларды,
компьютерлерді, музыкалық орталықтарды,
сандық фотоаппараттарды, бейнекамераларды
жеке зі тапсырады.
«Үздік мамандық иесі» дәстүрлі байқауға
айналды. Ол қосалқы жұмыскерлер арасында
ткізіледі. Жеңімпаздарды анықтау кезінде
мынадай лшемдер ескеріледі. Университеттегі
жұмыс тілі, кәсіби міндеттемелерін мүлтіксіз
орындау, университет пен б лімшедегі
қоғамдық жұмысқа қатысу, кәсіподақтағы
белсенді қызмет, «Парасат» кәсіподағы мен
б лімшелер кәсіподақтары бюросы ткізген
шараларға қатысу. Жүлделермен және
құрмет грамоталарымен жүз екі жұмыскер
марапатталды, ал факультеттердің үздік
мамандарына арналған дипломдарға ҚазҰУ
ректоры Ғ.Мұтанов қол қояды.
Университет жұмыскерлерінің
балаларымен тұрақты жұмыс жүргізіледі.
Балаларды қорғау күні спектакльдер
ткізу үшін әртістер шақырылады. Шахмат
олимпиадасын ткізу дәстүрге айналды. Жазда
хайуанаттар бағына билеттер алынады. Мектеп
лагерлерінің жолдамаларына демеушілік
қаржы б лінеді. Қызметкерлер балаларына
арналған Жаңа жылдық сауық кеші жыл сайын
ткізіледі. Сондай-ақ кәсіподақ балалардың
жаңа жылдық сыйлықтарын сатып алу мен
б лу міндетін зіне алды.
л Фараби атындағы ҚазҰУ «Парасат»
кәсіподағының жұмыскерлері әрдайым
қамқоршылық қызметке баса назар аударады.
Қызметкерлер мен студенттер жетім балаларға,
даму ерекшеліктері бар балаларға және
ардагерлер үйіне жиі барады. Кәсіподақ
б лген қаражатқа үстелдегі дамытушы
ойындардың жиындары, бадминтонға
арналған жиынтықтар, доптар жиыны,
кеңсе тауарлары, сондай-ақ аумақтарды
к галдандыруға арналған гүлдер
к шеттері сатып алынады.
«Парасат» кәсіподақ комитеті
мүшелерінің әлеуметтік саясатында
жазғы сауықтыру демалысын
ұйымдастыру маңызды орын алады.
Ыстықк лде демалғысы келетіндер үшін
жолдамалар б лінеді.
Демалыс күндеріндегі бір күндік саяхаттар
міршеңдігін к рсетті. Жүзден астам
қызметкер Алматы т ңірегіндегі к рікті
жерлермен танысты. Ыстықк лдегі ҚазҰУ
спорт сауықтыру лагеріндегі кәсіподақ
белсенділерінің жазғы мектебі зінің
тиімділігін байқатты.
Алайда ең бастысы – университет
кәсіподақ мүшелерінің здерінің толыққанды
әлеуметтік қорғалуын сезінуі, әрдайым к мек
пен заң кеңесін алатындығы үлкен қуаныш.
ҚазҰУ-нің азаматтық құқық және азаматтық
іс жүргізу. Еңбек құқығы кафедрасы кәсіподақ
комитетіне күрделі мәселелерді шешуде
әрдайым әдістемелік к мек к рсетеді. Ал
әлеуметтік мәселелер әрдайым күрделі және
сан алуан. Тұрақты әлеуметтік-экономикалық
дамуды қамтамасыз етудегі олардың
маңыздылығы қазіргі таңда айрықша мәнге ие.
Тек университет әкімшілігінің, жұмыскерлері
мен кәсіподақ комитетінің бірлескен күш-
жігері арқылы ғана жалақыны арттыруға,
қауіпсіз еңбек жағдайын, жұмыскерлердің
еңбек құқықтарының сақталуын, к птеген
басқа да әлеуметтік және экономикалық
мәселелерді шешуге болады.
Университет – бұл үлкен күрделі
қалыптасқан механизм, оның әрбір
б лігінің қалай жұмыс істеуі ортақ нәтижеге
байланысты. Ал нәтижелер қуантарлық!
лемдік білім үдерісіндегі жоғары ұстанымдар,
рейтингтік к рсеткіштердің суі, ұдайы
жақсарып отырған мір, жұмыс пен оқу
деңгейі, ғылымдағы, оқудағы кәсіби су мен
спорттағы барлық жетістіктер л Фараби
атындағы Қазақ ұлттық университетінің нық
сеніммен алға жылжуына мүмкіндік береді.
,
«
» ә
Þ
ө
¾
¾
,
Þ
Þ
,
ï
БІЛІМ
БІЛІМ
Орнықты даму саласындағы
мақсатқа қол жеткізу үшін
үкіметтердің, жеке сектордың,
бейресми ұйымдардың және
азаматтық қоғамның бірлескен
күш-қимылы қажет. Жалпы
сипатты тегіс қамтитын
әрі зара бір-бірімен тығыз
байланысты 17 мақсаттың
бәріне бірдей қол жеткізу
үшін нәтижеге бағытталған
біртұтас жүйелі ұстаным қажет.
Міне, сондықтан зерттеу
институттары мен академиялық
қоғамдастықтың бұл іске
белсенді түрде араласуы, тұтастай алғанда,
ОДМ-ды іске асыру ж ніндегі шаруаның
маңызды құрамдас б лігі болып табылады.
ОДМ-ға қатысты негізделген әрі маңызды
шешім қабылдау мақсатында берік негізді
қамтамасыз етуде Қазақстан тұрғысынан
алып қарағанда түрлі ОДМ арасындағы тиісті
даму идеяларын әзірлеу мен зара байланыс
ұғымын кеңейтуге қолдау к рсету үшін талдау
орталықтары мен зерттеу институттары
қажетті әлеуетке ие.
«Қазақстанда Орнықты даму
мақсаттарын іске асыру, сонымен қатар
Ұлттық талдау орталығының, Назарбаев
Университетінің Мемлекеттік саясат мектебі
мен Гуманитарлық және әлеуметтік пәндер
мектебінің де зерттеу мүддесіне сай келеді.
«Алқалы жиын» орнықты даму, талдау
мәселелері бойынша жан-жақты идеялар,
тәжірибе және білім, сондай-ақ аталған
тақырып бойынша туындайтын мәселелерді
шешуге балама ұстанымдар алмасу үшін
керемет таптырмас мүмкіндік болып
табылады» – дейді Назарбаев Университеті
Жоғары мемлекеттік саясат мектебінің
деканы Венг Тат Хуэй мен «Ұлттық талдау
орталығы» АҚ Басқарма т райымы Ақтоты
Айтжанова.
БҰҰ Даму Бағдарламасы жарты ғасырдан
бері адамзатты дамытудың алдыңғы шебінде
келеді. Даму бағдарламасының 170-тен
астам елде жинақтаған тәжірибесі мен
қажетті ілімі бар. БҰҰ Даму бағдарламасы
бүкіл дүниежүзі бойынша үкіметтерге
жергілікті және жаһандық тәуекелді
анықтап, оларға сай келетін шешім табуға
к мектеседі. Сонымен қатар түрлі елдердің
ОДМ-ды ұлттық бағдарламаларға бейімдеу
мәселелері бойынша кеңес бере отырып,
олардың әлемде танылған серіктесі болып
табылады.
БҰҰ-ның Қазақстандағы
Тұрақты үйлестірушісі әрі БҰҰ Даму
бағдарламасының тұрақты кілі Норимаса
Шимомура осыған орай былай деді.
«Қазақстан Орнықты даму мақсат ілгері
жылжытуда белсенді к зқарас ұстанады. Ел
жасыл экономикаға к шуге, мемлекеттік
қызметті реформалауды ынталандыруға,
түрлі мәселелер бойынша ңірлік бастамашы
ретінде зінің ұстанымдарын әрі қарай
нығайтуға дайын екенін к рсетуде.
Шын мәнінде, Қазақстанның ұлттық
басымдықтарының, ОДМ-нің және БҰҰДБ
міндеттерінің зара байланыстылығы
– бұлардың үшеуінің бірін-бірі зара
толықтыруында. Ғылыми мекемелермен
және басқа серіктестеріміздің әр алуан
топтарымен жұмыс жасай отырып, біз
Қазақстанда және одан тыс жерлерде ОДМ-
ге қол жеткізу үшін сапаға, тұрақтылыққа,
инклюзивтілікке к ңіл б ле отырып,
жалпыны тегіс қамтитын деңгейде осы
уақытқа дейін қандай істердің атқарылғаны,
қандай салалардың қолдауға зәру екені
туралы толық мәлімет ала аламыз».
Қазақстан мен БҰҰ Даму бағдарламасы
бастамасымен Астанадағы Мемлекеттік
қызмет саласындағы ңірлік хаб құрылған.
Хаб қазіргі кезде Қазақстан мен оның
серіктестеріне мемлекеттік қызмет жүйесін
жетілдіруге мүмкіндік беретін ғылыми-
зерттеу мен инновациялардың локомотивіне
айналды.
Мемлекеттік қызмет саласындағы
Астана ңірлік хабы аппаратының жетекшісі
Ернар Жаркешов «ОДМ-ға қол жеткізу
тікелей мемлекеттік қызметтің сапасына
байланысты, сондықтан Астана ңірлік
хабы үкіметтердің адами институционалдық
әлеуетін арттыру бойынша күш-жігеріне
қолдау к рсетеді және «тең-теңімен»
форматындағы ынтымақтастықты ілгері
жылжытады. Осыған байланысты хаб
қызметінде ОДМ-ды, әсіресе, 16 және 17
мақсаттарды алға жылжытуға баса назар
аударады» – деген пікірде.
Елордада ткен алқалы жиын ұлттық
және ңірлік деңгейде ОДМ-ға қол жеткізу
үрдісінің зияткерлік негізі ретінде қолдау
к рсету үшін ғылыми ортаның, сараптама
қоғамдастығының, сондай-ақ азаматтық
қоғамның әлеуетін жұмылдыруға мүмкіндік
береді.
Þ
Þ
Þ
Астанада Назарбаев Университетінде
«Қазақстанда Орнықты даму мұратына қол жеткізу
мақсатында саясат әзірлеу және зерттеу жүргізу»
деген тақырыппен алқалы жиын өтті. Бұл Орнықты
даму мақсаты (ОДМ) туралы хабардар болу
үрдісін жетілдіруге, түрлі елдердің осы мақсатты өз
қажетіне қарай бейімдеуіне көмектесуге арналған
іс-шаралар шоғырының бірі болып табылады.
Басқосуды Назарбаев Университеті, БҰҰ Даму
Бағдарламасы, Ұлттық талдау орталығы және
Мемлекеттік қызмет саласындағы Астана өңірлік
хабы ұйымдастырды. Назарбаев Университеті мен
БҰҰ Даму бағдарламасының баспасөз қызметтері
хабарлағандай, Орнықты даму мақсатын 2015 жылы
қыркүйекте Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше елдер
2030 жылғы дейінгі Орнықты даму жөніндегі күн
тәртібінің негізгі құрамдас бөлігі ретінде қабылдады.
Осы 17 мақсат кедейлікті жоюға, ғаламшардың
қазынасын сақтауға, барша адамзат баласы үшін
теңдік пен игілікті қамтамасыз етуге бағытталған.
17 мақсаттың әрқайсысы 15 жыл ішінде барлық
елдермен тығыз ынтымақтастық орнату арқылы қол
жеткізілуі тиіс бірқатар көрсеткіштен тұрады.
Достарыңызбен бөлісу: