Өсімдіктер материалдарын, қоректік орталарды, зертханалық ыдыстар мен құрал-жабдықтарды зарарсыздау әдістерін меңгеру
Биотехнологиялық зертхана, әдетте, кем дегенде 3 бөлмеден тұрады:
Биотехнологиялық зертхана, әдетте, кем дегенде 3 бөлмеден тұрады:
1) Стерильді жұмысқа арналған қорап;
2) Қоректік орталарды дайындауға, химиялық заттарды, жабдықтарды және басқа қосалқы заттарды сақтауға арналған бөлме;
3) Автоклав.
Автоклавтарды бөлек бөлмеге апару қауіпсіздік талаптарына негізделген, өйткені зарарсыздандыру процесі қысымға ұшырайды және құрылғы жұмыс істемей қалса, құрбандар мен қирау орын алуы мүмкін. Дегенмен, техникалық прогресс бір орында тұрмайды және автоклавтардың заманауи модельдері анағұрлым сенімді және қауіпсіз, олармен оқытылмаған адамдар жұмыс істей алады және бөлек бөлмелер қажет емес.
Зертхананы зарарсыздауды, зертханалық ыдыстарды жуып-тазалауды зертхананың әр қызметкер-жұмысшылары толық білу және меңгеру керек. Оларды әр-түрлі заттарды қолдана отырып тазалаудың тәртібі мен технологиялық процесі әр түрлі болып келеді.
Зертхананы зарарсыздауды, зертханалық ыдыстарды жуып-тазалауды зертхананың әр қызметкер-жұмысшылары толық білу және меңгеру керек. Оларды әр-түрлі заттарды қолдана отырып тазалаудың тәртібі мен технологиялық процесі әр түрлі болып келеді.
Пробиркалар мен колбаларды зарарсыздандыру алдында мақтамен тығындап жауып, қаптама қағазға орайды. Одан кейін ыдыстарды кептіргіш шкафқа салып, +175С температурада 2 сағат бойы қыздырады. Осындай қыздыруда бактериялар ғана емес, сондай-ақ ақ споралар өледі. Сушильный шкафта +175С температурадан жоғары болмау керек, себебі мақталық пробиркалар қарапайым, ал қағаз шашылып кетеді.
Автоклавта зарарсыздандыру
Автоклавта қысым арқылы қатал зарарсыздандыру өткізуге болады, себебі ылғалды ыстық микроорганизмдер мен олардың спораларын құрғақ ыстыққа қарағанда тиімдірек өлтіреді. Автоклавтан қақпағы бар стакандар, Петри ыдыстары, пипеткалар, тазартылған суы бар колбалар сияқты заттар өткізуге болады. Ыдыстарды фольгаға немесе қаптама қағазға орап, 2 атм. автоклавтан 25-30 минут бойы өткізеді. Пипеткалардың жоғарғы жағын мақтамен жауып, пипеткаларды 10 данамен қағазға орайды.
-Ең көп тараған физикалық әдіс. Бұл зертханалық ыдыстарды шілтер шамының жалынымен қару, құрғақ ыстық ауамен, шамадан тыс температурасы бар будың қысымымен жүзеге асырылады.
Жалынмен қару
- Зарарсыздандырудың ең жылдам және сенімді әдісі. Бұл әдіспен заттық әйнектерді, Пастер түтікшелерін-пипеткаларын және тағы басқа ұсақ заттарды зарарсыздандырады.
Құрғақ ыстықпен зарарсыздандыру
- Бұл тәсілмен, әдетте, шыны ыдыстарды зарарсыздандырады. Бұнда сынағыштамаларды, колбаларды алдын-ала мақтамен тығындайды. Зарарсыздандырылған заттарға қайтадан ауа микробтарын түспеу-жұқпау үшін оларды қағазға орап, зарарсыздандырады, ол қағазды жұмыс жасаудың алдында ғана ашады.
Бу қысымымен зарарсыздандыру
- Бұны автоклав жүргізеді. Бұның өзі сопақша су-бу камерасы деп, ал ішкісін зарарсыздандырушы камера деп атайды.
Дақылдарды өсіруге, сақтауға, зертханалық ыдыстарды зарарсыздандыруға арналған аппараттар
Термостат
Тоңазытқыштар
Кептіру
Булы стерилизатор
pH-метр
Центрифуга
Микроскоп
Ламинарлы бокс
Термостат
Термостат
Бұл-үнемі тұрақты температура сақтала отырып, микробиологиялық дақылдарды қауіпсіз өндіруге арналған аппарат. Термостаттар ауалы және сулы болып келеді.
Тоңазытқыштар
0 С-тан төмен температурада сақтауды талап ететін препараттар үшін -20 С және одан да төмен температураны ұстап тұратын, төменгі температуралы тоңазытқыштар қолданылады.
pH-метр
pH-метр
Бұл ерітінділердегі, ауыз судағы, тағам өнімдері мен шикізаттағы, сонымен бірге агрессиялық орталардағы сутек иондарының концентрациясын сипаттайтын pH көрсеткіштерін өлшеуге арналған құрылғы.
Центрифуга
Центрифуганы микроорганизмдерді, эритроциттерді және басқа клеткаларды тұнбаға түсіру үшін, әртекті сұйықтықтардан (эмульсиялар, суспензиялар) бөлу үшін қолданады.
Микроскоп
Микроскоп
Микроорганизмдердің морфологиялық көрінісінің ерекшеліктерін, қасиеттерін (әртүрлі бояғыштармен боялу қабілеттілігін), қозғалғыштығын, арнайы құрылымдық элементтерін (спора, капсула) бар-жоғын анықтау үшін қолданады.
Ламинарлы бокс
Зарарсыздандыру жағдайда жұмыс істеуге арналған құрылғы. Бұл қондырғыда жасуша культураларының асептикалық жұмыстары жүргізіледі. Ол ауа ағынын зарарсызандыратын сүзгілік (фильтрлық) жүйемен жабдықталған.
