Особенности распространения ислама
Исламның Орталық Азияда таралу ерекшеліктері (Өзбекстан мысалында)
жүктеу/скачать 327,4 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйін сөздер
| Исламның Орталық Азияда таралу ерекшеліктері (Өзбекстан мысалында)
Тәуелсіздік жылдарында Өзбекстанда Ислам және ислам мәдениеті мәселелері бойынша зерттеулер күшейе түсті. Ұлттық рухани мәдениетті, құндылықтарды, дәстүрлерді сақтау және дамыту бойынша кең ауқымды жұмыс жүргізілуде. Бұл мақаланың мақсаты – Орталық Азия аймағында, атап айтқанда Өзбекстанда исламның таралуын зерттеу. Араб түбегінде исламның пайда болуына және VII ғасырдың екінші жартысынан бастап Орталық Азия мемлекеттерін жа- улап ала бастаған үлкен теократиялық мемлекет – Араб халифатының құрылуына әкелген про- цестер талданады. Ұзақтығы, мақсаттары мен нәтижелері бойынша ерекшеленетін жаулап алу саясатының төрт кезеңі ашылады. Араб халифаты Мавераннахрды жаулап алуға өзінің кірісінің ең бай көздерінің бірі ретінде қарағаны атап өтілді. Мұхаммед пайғамбар бұл жорықтарды көрші елдерге ресми түрде идеологиялық мақсатта исламды тарату мақсатында жасаған. Арабтардың жергілікті халықты жеңу себептері талданады. Негізгі себеп тек арабтардың күшімен ғана емес, сонымен бірге олар басып алған елдердің ішкі әлсіздігімен, саяси және экономикалық бөлшектенуімен де түсіндіріледі. Бірнеше шағын мемлекеттерге бөлінген Орта Азия да оларға айтарлықтай қарсылық көрсете алмады. Жүз жылға жуық уақытқа созылған Арабтардың Орталық Азияны жаулап алуы VIII ғасырдың 30-40 жылдарында аяқталды. Арабтар өздерін жаулап алушы ретінде ұстады-олар тонап, лайықты тұрғын үйлерді алып, иелерін үйлерінен шығарды, қолөнершілерді жинады, суару жүйелерін қиратты, нәтижесінде жерлер шөлге ай- налды. Арабтардың халықты қанауының бұл әрекеттері мен қатыгез түрлері көтерілістерге әкелді. Мұқанна бастаған көтеріліс сипатталады. Басқа да халықтық азаттық қозғалыстар бол- ды, осылайша исламның таралуы ұзақ және күрделі жолдан өткенін көрсетеді. Бүгінде Ислам Өзбекстанның басым діні болып табылады. Түйін сөздер: араб жаулап алуы, халифат, монотеистік дін, Мұхаммед пайғамбар, Мәуеранахыр. Введение Первая половина VII века ознаменовалась созданием на Аравийском полуострове теокра- тического государства – Арабского Халифата, ставшего одним из крупнейших мировых дер- жав. Под стягом ислама они ставили своей це- лью завоевание соседних стран и народов. Начи- ная со второй половины VII века они начинают завоевания территории Центральной Азии. Осо- бенно завоевательные походы усиливаются во времена правления омейядского халифа Муа- вии ибн Суфьяна, который предпринял усилен- ные меры по завоеванию богатого на людские и природные ресурсы региона Мавераннахра, где располагались древние города Самарканд, Бухара, Хорезм, Шаш и другие. На завоеванных землях стал распространяться ислам, началось интенсивное строительство культовых сооруже- ний. Укрепление позиции ислама в Мавераннах- ре приходится на правление хана Берке. Усиле- ние исламского вероучения и культуры связано с именем Эмира Тимура. С тех пор и по настоя- щее время ислам является доминирующей рели- гией народов центральноазиатского региона. И в условиях современного общественного развития Узбекистана важное значение приобретает объ- ективное изучение духовного наследия предков. В этом заключается актуальность данной про- блемы. жүктеу/скачать 327,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|