Қостанай, 017 ОӘЖ 005 (075) кбж 65. 292-93 (5Қаз)я73 у-12



Pdf көрінісі
бет49/107
Дата06.01.2022
өлшемі1,98 Mb.
#16137
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   107
Байланысты:
uakpaeva m kajyrbaeva g korporativtik karzhy

 
5.4 Тәжірибелік жаттығулар 
 
Есеп 1. Бухгалтерлік есептің берілгені бойынша тауарлық өнімнің өзіндік 
құны 250 мың. тенге құрды. Шикізатпен материалдар шығындарды – 190 мың. 
тенге.  Есепті  талдау  кезінде  4%-  ға  материалдарды  және  шикізатты  жұмсауда 
төмендету  нормаларын үнемдеу  есебінен  белгіленген  және  бағаның  төмендеуі 
есебінен  материалдар  6  %.    Көрсетілген  факторлар  өнімнің  өзіндік  құнына 
қалай әсер етті.  
 
 1
 
есептерді шешуге арналған әдістемелік нұсқаулар 
 
Материалдар  бағасы  және  баға  шығынының  нормасының  материалдар 
есебінен өзіндік құн өзгеруі келесі формула бойынша анықталады:  
 
 
(37) 
 
 
мұндағы  I
N
  –  материалдар  және  шикізат  шығындарының  нормасын  өзгерту 
индексі  
                 I
Ц
 – материалдар және шикізат бағасының өзгеру индексі 
       VC
m
 – материалдық шығындар 
       TC – өнімнің жалпы өзіндік құны 
 
Есеп  2.  Өндіріс  көлемінің  өсуі  өзіндік  құнының  өзгеру  шартына  қалай 
әсер етеді, бұл жағдайда өндіріс көлемі 20% - ға артады, тұрақты шығындар 2 %  
өседі. Тұрақты шығынның үлес салмағы өзгеіссіз қалады және 35 % құрайды. 
 
 
TC
VCm
I
I
Ñ
Ö
N
*
)
1
(





 
64 
 
2 есептерді шешуге арналған әдістемелік нұсқаулар 
 
Тұрақты  шығындардың  өзгеріссіз  үлесінде  өндіріс  көлемін  ұлғайту  есебі 
кезінде өзіндік құнды өзгерту келесі формула бойынша анықталады: 
 
 
(38) 
 
 
мұндағы     I
FC
 – тұрақты шығындардың өзгеру индексі 
          I
Q
 – өндіріс көлемінің өзгеру индексі 
          FC – тұрақты шығындар 
  
Есеп  3.  Есепті  жылы  тауарлық  өнімнің  өзіндік  құны  360  мың.  тенге. 
Құрды.  1  теңгеге  шаққандағы  шығындар  тауар  өнімінде  –  0,9  теңге.  Болашақ 
жылы  өнімді  өндіру  көлемін  10  %  арттыруды  жоспарлауда.  1  теңгеге 
шаққандағы  шығындар  тауарлық  өнімде  0,85  тенге  деңгейінде  белгіленген. 
Болашақ жылдағы тауарлық өнімнің өзіндік құнын анықтаңдар. 
 
Есеп  4.  Бухгалтерлік  есеп  деректерінің  төменде  келтірілген  негізінде,  
өткен  және  есепті  жылдардағы  коммерциялық  ұйымның  құрылымының 
шығыстарын    және  соммасын    және  олардың  динамикасын  есептеу  талап 
етіледі. 
Бастапқы деректер (мың. тенге) 
 
Қызмет түрлері бойынша шығындар атауы 
Өткен жыл, 
мың. тенге 
Есепті жыл, 
мың. тенге 
Өнімді өндіру үшін материалдар мен шикізатты сатып 
алуға (шығындар) шығыстар   
620 
680 
Отын, электр, жылу энергиясын және газға шығыстар  
100 
120 
Еңбекке ақы төлеуге арналған шығыстар 
180 
200 
Әлеуметтік мұқтаждықтарға арналған шығыстар 
50 
60 
Амортизациялық аударымдар 
62 
68 
Коммерциялық шығындар 
20 
22 
Операциялық шығындар (берілген ақыға уақытша 
пайдалануға активтер), жарғылық капиталдарына басқа 
да ұйымдардың қатысуы 


Пайыздарды төлеу үшін кредиттер мен қарыздар 
10 
12 
Төленген айыппұлдар, өсімпұлдар  
40 
35 
Басқа ұйымдардың қойма капиталдарына қаражатты 
енгізу бойынша шығыстары, акцияларды сатып алу  
10 
10 
Қайырымдылық қызметіне шығыстар 


 
Төменде көрсетілген кестеге сәйкес есепті шешу талап етіледі 
 
Өнеркәсіптегі  коммерциялық  ұйымдардың құрылымының  шығыны  және 
сомасының есебі  
 
TC
FC
I
I
Ñ
Q
FC
*
)
1
(





 
65 
 
Қызмет түрлері бойынша кірістер 
атауы  
Өткен жыл 
Есепті жыл,  
Дин
амик
а,% 
сомма, 
мың. 
тенге 
қорытынд
ы 
құрылым
ы, % 
сомма, 
мың. 
тенге 
қорытынд
ы 
құрылым
ы, % 
1. Негізгі қызмет түрлері бойынша 
шығыстар 
 
 
 
 
 
1.1 Материалдық шығындар: 
шикізат және материалдарды сатып 
алуда-өнімді дайындаумен және сатып 
алуға байланысты шығындар 
 
 
 
 
 
1.2 Еңбек ақы төлеуге арналған 
шығындар 
 
 
 
 
 
1.3 Әлеуметтік қажеттіліктерге 
аударымдар 
 
 
 
 
 
1.4 Негізгі қорлар амортизациясы 
 
 
 
 
 
1.5. Басқалай шығындар 
(коммерциялық  және басқару 
шығындары) 
 
 
 
 
 
2. Басқалай шығындар 
 
 
 
 
 
2.1 Операциялық шығындар: 
-Жарғылық капиталда басқа 
ұйымдардың қатысуымен байланысты 
шығындар 
-Негізгі 
қорлардың 
есептен 
шығарылуына 
және 
шығуымен 
байланысты шығындар 
- Төленген пайыздар 
 
 
 
 
 
2.2 Өткізуден тыс шығыстар 
-Төленген айыппұлра, өсімпұлдар 
- өткен жылдардағы шығындар 
 
 
 
 
 
2.3 Төтенше шығындар 
Төтенше жағдайлар  бойынша 
шығыстар (табиғи апаттар) 
 
 
 
 
 
2.4. Басқалай шығыстар 
 
 
 
 
 
 
Есеп 5. Өндіріс шығындары бойынша деректерді талдауда, фирма оларды 
саралауда  тұрақты  және  айнымалы  мәселелеріне.  Әсіресе  бұл  тауарларды 
жеткізу  шығындарына  қарасты  болды.  Осы  шығындар  бойынша  берілгендер 
кестеде көрсетілген. Ең жоғары және ең төменгі нүктелерін пайдалана отырып, 
тауарларды жеткізу бойынша шығындарды саралаңдар.  
 
Айы 
Сатылған тауарлар саны, 
дана 
Тауарларды жеткізу 
бойынша шығындар, тенге 
Қаңтар 
450 
8000 
Ақпан  
500 
8500 
Наурыз  
350 
7000 
Сәуір  
600 
9000 
Мамыр  
700 
9500 
Маусым  
650 
9400 


 
66 
 
Шілде  
630 
9300 
Тамыз  
600 
9000 
Қыркүйек 
750 
10000 
Қазан  
720 
9800 
Қараша  
750 
10000 
Желтоқсан  
800 
10200 
 
5 есептерді шешуге арналған әдістемелік нұсқаулар  
 
Ең  жоғарғы  және  ең  төменгі  нүктелері  шығындар  әдісін  саралауда 
берілген  екі  кезеңі-    өндірістің  ең  көп  және  ең  аз  көлемін  (сату  көлемі) 
таңдаудың  барлық  жиынтығына  негізделген.  Алдымен  өнім  бірлігінің  өзіндік 
құнында орташа айнымалы шығындар (AVC) шамасы анықталады:  
 
                                                    
m in
m ax
m in
m ax
Q
Q
TC
TC
AVC



                                               (36) 
 
Бұдан әрі тұрақты шығындардың жалпы сомасы анықталады: 
 
 
                      
m ax
m ax
Q
AVC
ÒÑ
FC


                                          (37) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   107




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет