Отчет о выполнении программы профессиональной практики Студента Тұрдықұл Айдана Сапарғалиқызы

Кәсіптік тәжірибенің жазбаша есептемесі

(тәжірибе түрі, вид практики)

Лингвистиканың бір саласы ретінде аударматану немесе транслатология ілімі тек ХХ ғасырдың ортасында пайда болған. Оған дейін аударма кезінде көп жағдайлар лингвистикалық фактормен анықталмайтындықтан, аударма лингвистика ғылымының мәселелеріне енбейді деп есептелінді. Бұл кезде тіл білімінің назарында жеке тілдің ерекшелігін оқып үйрену, оның грамматикалық құрылымы мен сөздік құрамы ғана болды.

Тек ХХ ғасырдың ортасында ғана аудармаға деген көзқарас өзгеріп, оны жүйелі зерттеуге көңіл бөлінді. Оған ең бірінші себеп «ақпараттық толқын» болды.
ХХ ғасырдың екінші жартысында лингвистиканың өзі көп өзгеріске ұшырады, яғни тілді жүйе мен құрылым тұрғысынан қарастырылып қана қоймай, тілдің қолданылуын зерттеуге көңіл бөлінді. Сондықтан, лингвистика ғылымы психология, әлеуметтану, мәдениеттану сияқты ғылым салаларымен байланысып, лингвопсихология, лингвоәлеуметтану, лингвомәдениеттану секілді жаңа салалары пайда болды. Ақырында,лингвистиканың өзі бүтін бір ғылымдар бірлестігіне, яғни макролингвистикаға айналды.
Аударманы коммуникативті тұрғыдан қарстыру – қазіргі аударма теориясының негізгі қағидасы. Осыған байланысты, егер түп нұсқаға коммуникативті әсердің арқасында қол жеткізілсе, онда ол өте сәтті аударма болады және оған түп нұсқаға коммуникативті тең келетін аударылатын тілдегі мәтін тудыратын тілдік делдал түрі деп анықтама беріледі.
Коммуникативті тең келетін мәтіндер сол хабарламаның пайда болу формасы болып келеді де, коммуникация процесінде бүтін бір мәтінге біріктіріледі. Кез келген мәтіннің үш өлшемі: қызметі, мазмұны және құрылымы болса, мәтіннің коммуникативті теңдігі қабылдаушының аударманы түп нұсқаның қызметіне, мазмұнына және құрылымына қарай біріктіруінен көрінеді.

Аудармадағы мәтін мазмұнының түсінікті болып жеткізілуі тілдік қолданыстың сауаттылығына байланысты.