Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар


ІІІ Аламан  − айқай-шу, тасыр-тұсыр (Малов С.М. Лоб. яз. Ф., 1956,  83). Аламан



Pdf көрінісі
бет162/393
Дата14.10.2023
өлшемі2,71 Mb.
#114284
1   ...   158   159   160   161   162   163   164   165   ...   393
Байланысты:
жыр әдеби тил

ІІІ Аламан 
айқай-шу, тасыр-тұсыр
(Малов С.М. Лоб. яз. Ф., 1956, 
83).
Аламан 
қойды айқайлап лап қойды. 
Аламан 
екі түбірден біріккен күрделі 
сөз. Бірінші компоненті 
ал 
етістік, екінші компоненті 
ман.
Бұл алғашқы кезде 
адам, күзет, қарауыл, жасақ, мен (есімдік) мағынаны білдірген. Кейін бұл 
мәнінен айырылып, қосымшаға айналып кеткен. Екі сөздің арасындағы 
-а-
көсемшенің жұрнағы 
(Аманжолов С. А. Воп. диал. и ист. каз. яз. Ч.І, А., 1959. 
53-54).
Жығылып Мағауияның тіккен туы, 
«Аламан! Аламан!»
деп қайта 
қашты. Сенген соң әскерінің көптігіне, Шам шахы қалып еді аяқасты. Қоярға 
жанын қайда жер таба алмай, Төкті ақыр көздерінен қанды жасты 
(Ерімбет).


133 
Аламат (алапат) 
– 
жойқын, зұлымдық, керемет, шарапатты күш.
Азамат көріп сондай түрлі 
аламат,
Күн кешер өлмеген құл жылап-сықтай 
(Ерімбет).
Жаманға қадір білмес сырыңды айтпа, Сырт беріп салып кетер бір 
аламат 
(Нұртуған).
Айқасқа кірдім, ашындым, 
Алапат
жауға болмадым. 
Сәулетін осы ғасырдың Қанымды төгіп қорғадым 
(І. Мәмбетов).
Ақ Еділ артық 
сенің 
алапатың, 
Атыңды жырға қосқан талай ақын 
(«Халық өлеңі»).
 
 
 
 Алапа 
– 1) олжа, пайда, табыс; 
Егін жақсы шықса, халыққа үлкен 
алапа. 
2) кәде. Бұрын қызды күйеуге бергенде әйелдер 
алапа
алатын (Ж. 
Досқараев). 
Алапа 
деген сөз қазіргі кезде тек қана батыс говорларында 
олжа 
болып айтылады
(Ғ. Мұсабаев). 
Сары ұйғырлар тілінде 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   158   159   160   161   162   163   164   165   ...   393




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет