Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар
жүктеу/скачать 2,71 Mb. Pdf көрінісі
|
жыр әдеби тил
| экспрессивті-
бағалауыштық реңктің айрықша қызмет жасауы» [36, 48-49 бб.] деген пікірімен толықтырамыз. Заттық мәдени лексика негізінде қалыптасқан тұрақты тіркестерге (сауға сұрау, сабасына түсу, киіт кигізу т.б.) ғалым Ж. Манкеева тарихи- лингвистикалық тұрғыдан талдау жасайды: «Уақыт ұзаған сайын еркін тіркестердің құрамындағы сөздер мағына жағынан берік, табиғи бірлігі нығая келіп, тұтас бір мағына қалыптастырған. Оларды құрайтын компоненттердің тілімізде жеке қолданылу жиілігі азайып, ылғи бейнелеу мағынасында айтылуы оны белгілі бір тіркес шеңберімен шектеп, ауыспалы мағынасын дамытады да, тура мағынасын көмескілендіреді. Сондықтан тарихи-салыстырмалы зерттеу барысында фразеологизмдерді бұрыннан бар семантикалық өзгерту 117 (трансформация) жолымен жасалған екінші дәрежелі номинация нәтижесі деп анықтауға болады» [144, 176 б.], − дейді. Әдеби тіл кезеңдерінің сөз байлығын, оның мағыналық даму динамикасын анықтауда фразеологизмдердің алатын орны ерекше екені ежелден мәлім. Ғалым Н. Уәлиев: «Көркем шығарма тілінде образдылығы айқын, экспрессивті- эмоционалдық реңкі қанық фразеологиялық сөз орамдары жиі кездеседі. Әсіресе түрлі заттар мен құбылыстарды сезімді дәл, нәзік бейнелейтін сөз айшықтарының (речевые фигуры) алуан түрін фразеологиялық сөз орамдарынан ұшыратуға болады» − [145, 10 б.] дейді. Н. Кенжеғұлұлы мен Е. Көлдейбекұлы шығармаларының тілінде көнерген фразеологиялық тіркестердің метафоралануы ерекше мәнге ие. Фразеологизмдер – тілде мәнерлі ойды білдіретін, көріктік қасиеттерге бай құбылыс. Олардың құрамындағы әрбір сыңарлар өзінің лексикалық мағынасын сақтайды. Фразеологизмдердің пайда болуына халықтың әлеуметтік тұрмыс- тіршілік өміріндегі әр түрлі жағдай себеп болған. Оларды бірнеше салаға бөліп қарауға болады. Ақындар шығармаларындағы жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|