Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар
жүктеу/скачать 2,71 Mb. Pdf көрінісі
|
жыр әдеби тил
|
ие 8 сурет - Ерімбет Көлдейбекұлы мен Нұртуған Кенжеғұлұлы тіліндегі «құдай» атауының ортақ қолданысы. Құда Жасаған Зүлзалал Һақ тағала Жаппар һақ Жасаған жаппар құдай Жаратушы жаппар құдай Пәруардігертағаллам Пәруардігер Жаппар ием Қадір һақ Раббім Хақ Пәруардігертағаллам «Құдай» атауының актив қабаттағы синонимдік қатары Құдай Жасаған ием Жаратқан ием Тәңір Алла «Құдай» атауының пассив қабаттағы синонимдік қатары Ерімбет Көлдейбекұлы мен Нұртуған Кенжеғұлұлы тіліндегі «құдай» атауының ортақ қолданысы 115 Нұртуған мен Ерімбет ақын шығармалары лексикасындағы көнерген аталымдардың көп қабатын кірме сөздер құрайды. Мәселен, араб-парсы тілдерінен енген сөздер қазақ тілінің сөздік құрамын сан жағынан ғана байытып қоймаған, оның лексикасын түр-тұрпатын, мән-мағына жағынан да кеңейтіп кемелдендірген. Метафора қызметін ұлттық танымдық болмысымен байланыстыра саралау мүмкіндігі мол. Метафораның адам ойын қалыптастырушылық қабілетінің ғылым тілінің дамуына тигізер әсерін И.С. Мұратбаева былай деп көрсетеді: «Белгісізден белгілінің бір таныс жақтарын, сипатын табу ғылым прогресінің дамуына күш-қуат береді. Сонымен бірге, ғылымның дамуында ұқсастықтар мен айырмашылықтарды айқындау танымның дамуына да себепкер болады» [143, 14 б.]. Ғылымның дамуы жалпы адам танымының дамуына жағдай жасайды. Бұл үрдістерде метафора ең маңызды қызметке ие болады. Имандылық қағидасы – ақындар өлеңінің түп қазығы. Бұл тақырыпта Ерімбет шығармаларының ішінде ерекшесі – «Ей, Алла, сүйген құлың қатарында ет!» өлеңінде «иманды, қанағатшыл бол» деген құрғақ насихат жоқ, сол ұғымның терең мағыналарын бейнелі сөздер арқылы шынайы жеткізе білген. жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|